Online marketing: een terugblik & de trends voor 2023

Wat gaat er in 2023 gebeuren op het gebied van online marketing? Welke onderdelen verdienen de aandacht en waar liggen de kansen? Ik blik terug op de belangrijkste ontwikkelingen van het afgelopen jaar én deel mijn visie op de belangrijkste onlinemarketing-trends voor dit jaar.

Korte terugblik: wat gebeurde er in 2022?

Bij een terugblik op alle onlinemarketing-ontwikkelingen van het afgelopen jaar, ontkom je er niet aan in eerste instantie vooral vanuit een breed perspectief te kijken naar alles wat er gaande is in de wereld. De wereldwijde gebeurtenissen hebben immers ook een bijzonder grote invloed op alles wat er binnen het onlinemarketinglandschap gebeurt.

Veel van de gebeurtenissen van het afgelopen jaar zijn ook duidelijk terug te zien in het jaarlijkse Year in Search-overzicht van Google. Deze jaarlijkse publicatie toont een overzicht van de belangrijkste zoekopdrachten van het afgelopen jaar.

Wat opvalt, is dat de wereld massaal zocht naar antwoorden op vragen als ‘Can I change?’. In een wereld waar veronderstelde vanzelfsprekendheden niet langer vanzelfsprekend zijn, worden dergelijke vragen vaker gesteld dan ooit tevoren.

De economie

De economische ontwikkelingen lopen als een rode draad door het afgelopen jaar heen. Het jaar begon optimistisch vanuit dat perspectief, met het gevoel dat we corona achter ons hadden gelaten en dat er weer vol op de toekomst gefocust kon worden. Maar de beurs laat duidelijk zien wat er al vrij snel daarna op de financiële markten gebeurde. Door de zorgen onder beleggers over de oplopende inflatie, stijgende rentes en tekorten in veel sectoren kregen veel bedrijven al snel te maken met sterk dalende beurskoersen.

Ook de grote techbedrijven bleken hier duidelijk niet immuun voor te zijn. Zo verloor Meta zo’n tweederde van haar beurswaarde in het afgelopen jaar. Niet in de laatste plaats omdat veel beleggers vraagtekens plaatsen bij de focus op de Metaverse en de daaraan gekoppelde investeringen. Investeringen die nog eens verhoogd werden met maar liefst 10 miljard dollar per jaar.

Gerommel bij Twitter

Ook bij Twitter was het het afgelopen jaar allesbehalve stil. Na maandenlange onduidelijkheid over het al dan niet doorgaan van deze deal, rondde Elon Musk op 28 oktober 2022 officieel de overname van Twitter af. Hij nam vanaf dat moment de leiding over het socialmediaplat-form. Al enkele dagen daarna voerde Twitter in razendsnel tempo grote organisatorische wijzigingen door. Het bedrijf experimenteerde de afgelopen periode met veel wijzigingen aan het product zelf.

De opkomst van ChatGPT

Binnen kunstmatige intelligentie (AI) werd de enorme ontwikkeling en potentie duidelijker zichtbaar voor het grote publiek door de lancering van technologie als ChatGPT op 30 november 2022.

ChatGPT is de nieuwste telg uit de familie van AI-systemen die tekst genereren en is een project van de OpenAI. Zoals de naam al doet vermoeden, kun je met ChatGPT realtime chatten. Het werkt meer als een instant messaging service.

Iedereen speculeert over de impact die dit zou kunnen hebben. Zo zou Google officieel ‘code rood’ hebben afgegeven na de lancering van ChatGPT. En veel mensen vragen zich af wat dit in de toekomst betekent voor de totstandkoming van content.

Interessant blijft te volgen hoe de taart met honderden miljarden dollars aan onlinemarketing-uitgaven de komende jaren verdeeld zal worden. Duidelijk is in ieder geval dat ook in 2023 de taart nog altijd groeit en deze vooralsnog voornamelijk verdeeld wordt onder een paar hele grote spelers.

Onlinemarketingtrends voor 2023

1. De economische vooruitzichten?

Het afgelopen jaar was een jaar van veel onzekerheid en verrassingen, ook op economisch gebied. In een tijd met veel onzekerheid – waarbij zoveel factoren een bepalende rol spelen – is het een behoorlijke uitdaging je te wagen aan economische voorspellingen. Toch mogen deze, zeker dit jaar, niet ontbreken als onderdeel van dit trendoverzicht. Het loopt namelijk als een rode draad door vrijwel alle ontwikkelingen heen.

Om de verwachtingen in het juiste perspectief te kunnen plaatsen, is het interessant om naar verschillende verwachtingen te kijken.

Het IMF, de Oeso, De Europese Commissie, het Centraal Planbureau en 3 grote banken kwamen allen in de afgelopen periode met nieuwe ramingen voor 2023. Het FD zette deze ramingen onlangs op een rijtje:

Wat opvalt? Zij zijn redelijk gelijkgestemd. Volgens verschillende ramingen zal 2023 weliswaar een trage start kennen, maar in de loop van het jaar weer verder aan gaan trekken. Het structurele groeitempo zal naar verwachting lager liggen dan normaal, maar dat wordt met name veroorzaakt door de naar verwachting trage start van het jaar.

Duidelijk is dat er onder economen veel vertrouwen is in de veerkracht van de Nederlandse economie. Voornamelijk door de historisch lage werkloosheid. Een fijn gegeven, maar de onzekerheid rondom al deze ramingen is en blijft groot.

2. Automatisering, AI en machine learning

Volgens velen heeft kunstmatige intelligentie de potentie om de meest transformatieve technologie te worden die de mensheid ooit heeft gekend. Volgens Sundar Pichai (CEO van Google) kan de ontwikkeling van AI zelfs groter worden dan die van vuur of elektriciteit. Een behoorlijk statement, maar zeker een statement om serieus te nemen.

Dé verrassing: ChatGPT

De ontwikkelingen van het afgelopen jaar laten wederom zien dat de ontwikkeling weleens sneller kan gaan dan vaak wordt gedacht. De lancering van ChatGPT heeft veel AI-specialisten, schrijvers en ontwerpers toch wel erg verrast. Kunstmatige intelligentie blijkt dit jaar steeds beter in staat om niet alleen zaken te analyseren, maar ook steeds beter zaken zelf te creëren.

Ter illustratie is het interessant de vraag naar de AI trends aan ChatGPT voor te leggen. Het antwoord dat volgde:

“Er zijn een aantal belangrijke trends op het gebied van artificial intelligence (AI) waar we momenteel mee te maken hebben:

1. Toenemende nadruk op ethische en verantwoorde AI: Er is steeds meer aandacht voor het belang van het ontwikkelen en toepassen van AI op een manier die ethisch verantwoord is. Dit omvat onder andere het voorkomen van discriminatie en het garanderen van transparantie in hoe AI-systemen beslissingen nemen.
2. Meer nadruk op kleinere, gespecialiseerde AI-systemen: In plaats van één enorm AI-systeem te bouwen dat alle taken kan uitvoeren, zien we steeds meer gespecialiseerde AI-systemen die zijn ontworpen om één specifieke taak uit te voeren. Dit kan de precisie van het systeem verhogen en het makkelijker maken om het te implementeren en te beheren.
3. Toenemende adoptie van AI in de cloud: Steeds meer bedrijven maken gebruik van AI-diensten in de cloud, wat hen in staat stelt om AI te implementeren zonder dat ze over de benodigde hardware en expertise beschikken.
4. Meer nadruk op het verbeteren van de bruikbaarheid van AI: Er wordt steeds meer aandacht besteed aan het verbeteren van de bruikbaarheid van AI voor niet-technische gebruikers. Dit omvat het ontwikkelen van makkelijk te gebruiken tools en het verminderen van de hoeveelheid technische kennis die nodig is om AI-systemen te gebruiken.
5. Toenemende integratie van AI en internet of things (IoT): We zien steeds meer AI-systemen die worden geïntegreerd met internet of things (IoT)-apparaten, waardoor deze apparaten in staat zijn om zelfstandig te leren en te reageren op hun omgeving.”

De kwaliteit van de antwoorden is behoorlijk indrukwekkend te noemen, zeker gezien alles nog volop in ontwikkeling is. Door de ontwikkeling van zulke tools hebben steeds meer mensen het over de mogelijkheden van artificial intelligence. Ze zijn zoekende naar wat de technologie inhoudt en wat deze precies voor hen zou kunnen betekenen.

AI ís al een onderdeel van ons dagelijks leven

Veel van de impact van automatisering, AI en machine learning vindt echter veel minder op de voorgrond plaats. De impact is vele malen groter dan dat voor veel gebruikers op dagelijkse basis zichtbaar is. Het ís al een onderdeel van het dagelijks leven van vrijwel iedereen; het vormt het hart van talloze zaken waar veel mensen gebruik van maken, zoals Netflix, Amazon, Instagram en Google.

Wat wordt de impact?

Het is lastig concreet te visualiseren wat de daadwerkelijke impact voor de komende jaren gaat zijn. Dat de impact groot is lijkt zeker, met name gezien het feit dat machines in toenemende mate de mogelijkheid hebben concrete beslissingen te nemen. In potentie zijn deze systemen veel beter (dan mensen) zelf in staat om snel én nauwkeurig beslissingen te nemen. Toch worden juist ook daar veel kritische vragen over gesteld.

En terecht, want met AI komt er een einde aan een deels gecontroleerde wereld waarbij programmeurs computers vertellen wat ze moeten doen. Met AI geven zij als programmeur zijnde niet langer de instructies, maar trainen zij in feite de computers zodat zij zelf keuzes kunnen maken. Keuzes waarvan de uitkomsten in sommige gevallen lastiger te voorspellen zijn.

Van de vaak voorspelde wedstrijd tussen mens en machine hoeft echter geen sprake te zijn. Alhoewel AI in rap tempo democratiseert, is er volop ruimte voor de mens om daarbinnen het verschil te maken. Zeker voor nu is het vooral een wedstrijd wie het slimste gebruik weet te maken van AI. Wie op de meest slimme manier van dit soort ontwikkelingen gebruik weet te maken, kan immers in potentie een duurzame voorsprong realiseren.

3. Video zal blijven groeien

Naar traditionele televisie wordt steeds minder gekeken, maar de interesse in video is onverminderd groot. Het gebruik van online video blijft dit jaar dan ook in rap tempo groeien. Voornamelijk gedreven door de groei van platformen als TikTok.

TikTok heeft de toon gezet met het gebruik van short video’s. Het van oorsprong Chinese bedrijf werd er groot mee. Op vrijwel alle platformen komen de korte video’s inmiddels wel voorbij. Echt gemaakt om op mobiel te kijken, vaak in combinatie met muziek. De groei van dat format zal zich ongetwijfeld verder door gaan zetten in het komende jaar.

De inzet van AI bij video

Maar, gezien het feit dat AI als een rode draad door alle ontwikkelingen heen loopt, gaat het dat naar verwachting ook steeds meer doen bij de ontwikkeling van online video’s. Verschillende tools blijken al steeds beter in staat om puur op basis van tekst een unieke video te genereren. Met je eigen branding, je eigen muziek en in je eigen taal. Waar er nu nog vaak veel handmatige werkzaamheden aan te pas komen, kan een deel van de video’s dus steeds beter geautomatiseerd worden gegenereerd. Een ontwikkeling die pas aan het begin staat, maar die met de snelle ontwikkeling van tools als Synthesia steeds meer tot de verbeelding zal spreken.

De marketingkansen voor video

Op gebied van online marketing liggen er dus veel kansen! Aangezien veel gebruikers uren per dag spenderen aan het kijken van dergelijke video’s, is video-advertising ook voor adverteerders van cruciaal belang. Adverteerders kunnen simpelweg niet om deze verandering van consumentengedrag heen.

Ondanks dat de directe impact van online video in sommige gevallen wat lastiger te meten is, zou je het juist als onderdeel moeten zien van de totale mix van branding en performance. Op die manier krijgt het ook de aandacht en erkenning die het verdient. Naast bereik kun je dan beter naar de (in)directe financiële impact van online video kijken.

Voor veel adverteerders vormt het bovendien een bijzonder welkome manier om meer te diversifiëren in de inzet van online media. De concurrentie op gebied van online video is weliswaar veel breder in relatie tot zoekadvertenties, maar het kanaal vormt ook een vrijwel onuitputtelijke bron om op te schalen zodra iets werkt.

4. Audio advertising

Het gebruik van online audio blijft alleen maar verder groeien. Niet alleen door muziek te luisteren via Spotify of YouTube, maar zeker ook door het toenemende aantal gebruikers dat luistert naar podcasts.

Waar de consumptie van consumenten groeit, groeit in veel gevallen ook de interesse van adverteerders in een kanaal. Hoewel de digital audio-uitgaven qua omvang nog vrij beperkt zijn, laten de groeipercentages duidelijk zien in welke richting deze uitgaven bewegen.

Dat komt niet in de laatste plaats doordat de advertentiemogelijkheden steeds verder worden uitgebreid. Marketeers kunnen beter targeten, waardoor audio advertising haar eigen rol kan vervullen binnen de totale onlinemarketing-funnel.

5. De verdere ontwikkeling van B2B

B2B-bedrijven hebben in de afgelopen jaren grote slagen gemaakt op het gebied van online marketing. Veel ontwikkelingen die vaak eerst hun intrede deden bij B2C-bedrijven, wisten een tijdje later hun weg te vinden naar B2B.

Toch zijn de verschillen groot. Waar het voor een grote retailer in 2023 ondenkbaar is om online marketing geen cruciaal onderdeel te laten zijn van de totale marketingmix, is dat niet bij alle B2B-bedrijven vandaag de dag het geval. Vaak vinden er wel activiteiten plaats, maar vinden deze gefragmenteerd plaats.

Dat heeft veel te maken met de gemiddelde customer journey. Een gemiddelde klantreis bij B2B-bedrijven is een stuk ingewikkelder dan bij een B2C-bedrijf. Simpelweg omdat een aankoop vaak niet na één websitebezoek of één advertentie-uiting tot stand komt. Er komen veel interacties aan te pas, waarvan sommige interacties goed meetbaar zijn en andere lastig meetbaar zijn. Maar dat betekent niet dat deze geen impact hebben op het geheel.

Samenwerking tussen marketing en sales

Veel bedrijven worstelen bovendien nog altijd met de samenwerking tussen marketing en sales. Uitdaging hierbij is om zoveel mogelijk technologie bij elkaar aangesloten te houden, zodat de data ook betrouwbaar is én blijft. Bovendien is het van groot belang samen de juiste eindresultaten na te streven, zodat goed kan worden samengewerkt en niet op tegenstrijdige KPI’s hoeft te worden gefocust zoals soms nog altijd het geval is.

Wat in de afgelopen jaren ook duidelijk ontwikkeld is, is dat er beter wordt ingespeeld op de al langer bestaande behoefte vanuit potentiële klanten om remote of door middel van self-service te communiceren met B2B-bedrijven. Door die behoefte zijn steeds meer bedrijven naast traditionele afspraken gebruik gaan maken van remote-afspraken (door middel van video of telefoon) en opties gaan bieden om producten of diensten direct online aan te schaffen.

Feit is dat er veel kansen liggen. Juist omdat de complexiteit vaak wat groter is dan bij B2C kan er veel verschil worden gemaakt door de manier waarop online marketing wordt opgepakt en ingericht. Daarmee kun je een duurzaam concurrentievoordeel creëren.

6. Live shopping?

Het is alweer even geleden dat Alibaba pionierde met Taobao Live. In mei 2016 welteverstaan. Toch is er in die tijd gigantisch veel gebeurd in China. Het begon als experiment, maar groeide al snel uit tot een bijzonder belangrijk kanaal om producten en diensten te verkopen aan mensen in China. Tijdens Singles Day worden onder meer met behulp van live shopping miljarden euro’s aan omzet gerealiseerd door Alibaba.

Het interessante van live shopping is dat meerdere behoeftes direct worden gecombineerd. Gebruikers kunnen kijken, winkelen en genieten van een stukje entertainment. Allemaal op hetzelfde moment!

Het Westen blijft achter

Maar tot op heden lijkt de doorbraak in het Westen nog op zich te laten wachten. Facebook besloot een tijdje geleden te stoppen met de live shopping-feature op het platform, om ‘haar focus op Reels bij Facebook en Instagram te kunnen leggen’. Het wijst daarbij wel nadrukkelijk op de mogelijkheden van live shopping events via Instagram.

Ook TikTok is nog druk doende met een zoektocht op dit gebied. Na berichtgeving over het stoppen van deze plannen in Europa en de VS, maakte de socialmedia-gigant onlangs bekend toch samen te gaan werken op het gebied van live shopping in Noord-Amerika. Niet zo vreemd, aangezien TikTok met moederbedrijf Bytedance als geen ander de potentie van live shopping ziet. Bytedance is immers ook het moederbedrijf van Douyin, waar voor vele miljarden dollars aan producten worden verkocht met live shopping.

Ondanks de duidelijke zoektocht onder techgiganten in het Westen voor live shopping, zou het in potentie wel eens hard kunnen gaan. Als het juiste model kan worden gevonden, zijn alle distributiekanalen voorhanden om dit in rap tempo op te schalen. Het model zou bovendien een welkome aanvullende inkomstenbron zijn voor techgiganten, gezien het potentieel interessante businessmodel waarbij een percentage over iedere aankoop kan worden gegenereerd. Een ontwikkeling om in de gaten te blijven houden.

7. Voice: gebruikers spreken meer

Voice is echt een ontwikkeling die niet van de ene op de andere dag voor een verandering zorgt, maar die over de lange termijn grote veranderingen teweeg kan brengen. Het blijft zich structureel ontwikkelen. Het afgelopen jaar heeft de massa met eigen ogen nog wat beter kunnen zien hoe snel de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie kan gaan.

De ontwikkeling van voice search heeft daar ook veel mee te maken. Juist door het gebruik van kunstmatige intelligentie, is spraaktechnologie steeds een beetje beter in staat om te begrijpen wat je nu zegt én daadwerkelijk bedoeld. Op basis daarvan kan het ook met kwalitatief steeds betere antwoorden komen. Doordat het met betere antwoorden komt, kan het ook weer beter worden gebruikt, waardoor het vervolgens op basis van al die data weer een stukje beter kan worden.

Experimenteer en leer

De langetermijn-impact is potentieel enorm. Niet voor niets investeren bedrijven als Google, Apple en Amazon al jaren vele miljarden dollars in voice. Het businessmodel is in potentie bijzonder interessant te noemen, maar kan zeker ook voor een bedrijf als Google de nodige uitdagingen opleveren. De miljarden op de jaarrekening van Google zijn vandaag de dag nog vooral het resultaat van de miljoenen bezoekers die Google dagelijks door weet te sturen naar andere bedrijven over de hele wereld.

Met voice werkt dat natuurlijk anders. Google stuurt dan niet langer bezoekers door door middel van een klik, maar zou bijvoorbeeld kunnen verdienen op basis van een percentage over iedere aankoop. Een potentiële ontwikkeling die veel kansen, maar ook veel uitdagingen oplevert voor menig adverteerder. Juist daarom is het van groot belang hier tijdig mee te experimenteren, zodat je vooruit kunt lopen op dit gebied.

8. Recruitmentmarketing

Het vinden van nieuwe collega’s staat bij veel bedrijven hoog op de agenda. Het is lastig om vacatures snel en goed in te vullen. Dat brengt veel uitdagingen met zich mee, die in veel sectoren duidelijk zichtbaar zijn.

Misschien wel meer dan ooit tevoren is het voor bedrijven van cruciaal belang te zorgen dat bestaande collega’s blij zijn en nieuwe vacatures goed en snel worden ingevuld. Het is een onderwerp waarin het verschil als bedrijf kan worden gemaakt, en recruitmentmarketing via online marketing kan hier natuurlijk een belangrijke rol in vervullen.

Bedrijven investeren nog te weinig in recruitment

Hoe vreemd dat ook mag klinken, bij veel bedrijven staat dit nog maar aan het begin. Er wordt veel geld én tijd geïnvesteerd in de werving van nieuwe klanten door middel van online marketing, maar voor de werving van nieuwe collega’s geldt dat zeker niet altijd.

Tegenwoordig is er vaak natuurlijk wel een werken bij-site, er wordt hier en daar wat geadverteerd op Indeed of vacatures worden op social media geplaatst, maar daar houdt het dan ook wel snel bij op. Hoeveel bedrijven gaan daadwerkelijk datagedreven te werk in het hele proces van de candidate journey? Hoe vaak worden alle denkbare online middelen en kanalen ingezet om nieuwe collega’s te vinden? Vinden er constant A/B-testen plaats met vacatureteksten of op werken bij sites? Juist op dat soort gebieden valt er veel te winnen!

Dat de investeringen in recruitmentmarketing de komende jaren zullen groeien lijkt een logisch gegeven. De verschillen tussen bedrijven onderling in hoe serieus dit gebied wordt opgepakt zijn dermate groot, dat er in potentie een grote voorsprong is te realiseren voor diegenen die het de aandacht geven die het daadwerkelijk verdient.

9. Data-uitdagingen

Al sinds de beginjaren van het internet – en zeker in de afgelopen jaren – is er door heel veel mensen heel hard gewerkt om de gebruikerservaring en relevantie steeds weer een stukje te verbeteren. Waar ‘gepersonaliseerd’ eerst nog een ontwikkeling te noemen was, is het nu in feite vanzelfsprekend geworden. Gebruikers gaan er simpelweg vanuit dat zowel content als advertenties gepersonaliseerd worden vertoond. Adverteerders zien aan de andere kant dat juist die relevante content en relevante advertenties vaak cruciaal zijn om de gewenste resultaten te kunnen realiseren.

Aan de basis van deze constante verbetering van relevantie en de gebruikerservaring ligt het gebruik van data. Omdat alles wordt gemeten, kan er goed worden getarget en kunnen de juiste advertenties en de juiste content op het juiste moment aan de juiste gebruiker worden vertoond. Bovendien kan er doordat alles gemeten wordt, constant worden geoptimaliseerd op basis van deze data. Daarmee wordt er blijvend gewerkt aan verbeteringen. Het gebruik van cookies van derden speelt hier een fundamentele rol in.

Zorgen om privacy

Aan de andere kant is ook privacy een veelbesproken onderwerp. Veel mensen hebben hier vragen over, voeren hier onderling discussies over of uiten hun zorgen. Nu de grotere techbedrijven inmiddels wel het punt hebben bereikt dat cookies van derden (gaan) worden uitgesloten, zullen de uitdagingen op het gebied van tracking voor adverteerders zeker niet kleiner gaan worden.

Delen van de hele customer journey kunnen ook hierdoor in sommige gevallen moeilijker meetbaar worden, waardoor de impact niet altijd wordt meegenomen. Zeker voor bedrijven met een complexe klantreis is het van groot belang hier enerzijds van bewust te zijn, en anderzijds ook actief aan te werken. Het meten van zaken is immers 1, maar uiteindelijk is het van doorslaggevend belang dat de data-uitkomsten ook op de juiste wijze worden geïnterpreteerd.

10. De metaverse?

De metaverse. Er wordt van alles over gezegd en geschreven, maar wanneer één van de grootste bedrijven ter wereld haar naam wijzigt naar Meta om haar ambities te laten zien op dit gebied, lijkt het logisch om de ogen ook goed open te houden.

Metaverse isn’t a thing a company builds. It’s the next chapter of the internet overall. – Mark Zuckererg, CEO van Meta.

Meta zelf omschrijft de metaverse als ‘the next evolution of social connection’. Het heeft de visie dat gebruikers als avatar bewegen binnen een gedeelde, virtuele wereld. In de metaverse maken we gebruik van virtual- en augmented reality-brillen. Binnen die visie kunnen de echte en virtuele wereld meer en meer door elkaar heen gaan lopen.

De insteek is dat er één metaverse komt. Net zoals dat met het internet vandaag de dag het geval is. Platformen zullen daarbij met elkaar verbonden zijn. Veel techbedrijven werken dan ook al intensief samen op dit gebied.

Voorlopig is het allemaal nog niet zover, maar soms kan het snel gaan. Het is en blijft een ontwikkeling om goed in de gaten te houden.

11. Conversational commerce

Als er één ding sterk veranderd is in de afgelopen tientallen jaren, is het wel de wijze waarop mensen met elkaar communiceren en welke middelen en kanalen zij daarvoor gebruiken. Voor de manier waarop (potentiële) klanten en bedrijven met elkaar communiceren is dat natuurlijk niet anders. Om tegenwoordig aan de communicatiebehoeften van (potentiële) klanten te kunnen voldoen, zul je als bedrijf op meerdere plekken tegelijk aanwezig moeten zijn.

Niet iedereen stuurt graag een mailtje, en ook niet iedereen pakt graag de telefoon of laat een terugbelverzoek achter. Soms sturen mensen liever snel een WhatsApp-bericht of een Instagram-DM. Maar wanneer zij dat doen, willen zij ook snel antwoord. Dat zijn zij namelijk in toenemende mate gewend. Soms zelfs liever direct, met behulp van een chatbot.

Wat daarbij ook verandert, is dat er een groeiende behoefte is om juist via tekst te communiceren met bedrijven. Zeker de ‘jonge generatie’ is het minder gewend om de telefoon te pakken, maar stuurt liever een bericht met een vraag.

Laagdrempelig contact, een mooie kans

Conversational commerce kan een belangrijke rol vervullen binnen dit hele proces. Juist door het belang van communicatie kan conversational commerce een onlinemarketing-euro beter laten renderen. Niet iedere klant heeft de behoefte om alle producten te bekijken op een website. Een snelle blik op een Instagrambericht is genoeg, waarna diegene liever direct via een DM gelijk een vraag stelt. Als er vervolgens ook nog via bijvoorbeeld WhatsApp contact is, is het wel zo handig als er ook direct kan worden afgerekend zodat de hele bestelling is afgerond.

Doe je dat niet als adverteerder zijnde, dan resulteert dat waarschijnlijk in lagere klanttevredenheidscijfers en rendementscijfers dan er in potentie te halen zouden zijn. Zonde, aangezien juiste deze kans relatief gemakkelijk op te pakken is.

12. Visual search

In sommige gevallen is het voor gebruikers erg handig om gebruik te maken van visual search. Bijvoorbeeld als ze meer specifieke resultaten in relatie tot een specifieke afbeelding willen krijgen. Zeker op plaatsen waar veel gebruikers komen om inspiratie op te doen, is visual search al een stuk groter dan vaak wordt beseft. Het werkt dan ook vaak verrassend goed. De software van deze zoekmachines is prima in staat om miljarden verschillende afbeeldingen te identificeren en op basis daarvan relevante resultaten te tonen.

Wat voorbeelden op het gebied van visual search:

• Google is al langere tijd actief met Google Lens. Met Google Lens kun je zoekopdrachten uitvoeren door middel van je camera of door middel van een afbeelding.
• Pinterest kwam eerder al met Lens. Met Lens van Pinterest heb je de mogelijkheid om een foto te maken van een product, en er achter te komen waar je het desbetreffende product kunt kopen. Bovendien kun je pinboards bekijken van gerelateerde artikelen of zoeken naar soortgelijke producten.
• Met Bing Visual Search is het ook mogelijk te zoeken naar een onderdeel van een foto. Als je bijvoorbeeld een specifieke foto hebt van een woonkamer en vooral de desbetreffende bank mooi vind, kun je Bing Visual Search gebruiken om deze bank te zoeken.

Google maakte onlangs weer wat cijfers van Google Lens openbaar. Inmiddels blijkt Google Lens maandelijks maar liefst 8 miljard keer te worden gebruikt.

Google Multisearch

Ook met de introductie van Multisearch in april 2022 heeft Google weer grote stappen gezet op het gebied van visual search. Met Multisearch is het de ambitie van Google om visueel zoeken nog natuurlijker te maken. Via Multisearch kun je een afbeelding gebruiken om daar vervolgens tekst aan toe te voegen, op een vergelijkbare manier als je naar iets wijst en daar een vraag over stelt. Een interessante ontwikkeling.

13. Globalisering

Op het internet is de impact van globalisering natuurlijk enorm. Door de gigantische schaalvoordelen die het internet biedt en het belang van data worden grote internationale bedrijven groter en groter. Zij kunnen technologische investeringen terugverdienen over veel meer bestellingen, hebben meer data tot hun beschikking, kunnen meer experimenten doen en hebben vaak toegang tot veel meer kapitaal.

Voor internationale bedrijven als Alibaba en Amazon is het simpelweg een vanzelfsprekendheid om de internationale vleugels steeds verder uit te slaan. Internationale grootmachten zullen niet nalaten de wereld trachten te veroveren.

Veel retailers hebben vervolgens via de platformen van dit soort grootmachten een snelle weg voorhanden naar nieuwe klanten, in nieuwe landen. Dat is enerzijds een grote kans, en anderzijds een grote uitdaging. Het levert dilemma’s op. Met name in relatie tot de afhankelijkheid van dit soort platformen voor retailers. Toch is het interessant hier tenminste mee te experimenteren, zodat je er als retailer kennis van opdoet en weloverwogen afwegingen kunt maken in de strategische keuzes die er op dit gebied gemaakt zullen moeten worden.

14. Retentie als basis voor duurzame groei

Wat de eerste bestelling voor een adverteerder oplevert is vaak wel helder, maar als je de vraag stelt wat een klant over meerdere jaren oplevert, blijft het nog altijd in veel gevallen erg stil. Het is simpelweg niet eens bekend, niet helder en er wordt niet op gestuurd. Gevolg is dat er om die reden vaak ook geen experimenten plaatsvinden om juist deze resultaten te optimaliseren.

Zonde en allesbehalve logisch. De retentie speelt namelijk niet alleen een grote rol in het rendement dat je vandaag de dag op je onlinemarketing-uitgaven kunt maken, maar is vooral ook heel erg bepalend voor hoe duurzaam de strategie die je voert eigenlijk is.

Eigenlijk zouden retentiecijfers altijd de basis moeten vormen en een grote rol moeten spelen in alle onlinemarketing-activiteiten. De marge die je als retailer maakt op de verkoop van één televisie of één paar schoenen zal niet zo heel sterk verschillen. Maar, als de klant bij jou 7 keer per jaar iets bestelt, en bij de concurrentie niet terugkomt of slechts 2 keer iets opnieuw bestelt, gaan de verschillen ineens gigantisch worden.

Amazon Prime en Bol.com Select

Niet voor niets spelen retentieprogramma’s als Amazon Prime en Bol.com Select een cruciale rol in de groeistrategie van deze bedrijven. Met deze retentieprogramma’s weten Amazon en Bol.com klanten langer aan zich te binden. Daardoor verdienen zij meer geld aan deze klanten en zijn daardoor ook weer in staat om meer te investeren in de acquisitiekosten van nieuwe klanten. Een fantastisch vliegwiel voor duurzame groei.

15. Platformen bouwen hun posities uit

In feite kennen we in de kern slechts 4 verschillende businessmodellen. Het oudste – en in vaak minst flexibele – model is het model van hotels en autofabrikanten. Een ander bekend model is het adviesmodel, waar bijvoorbeeld consultancybedrijven onder vallen. Daarnaast heb je zogenaamde assetlight-modellen, waarbij de voorinvesteringen voor 1 versie heel groot zijn, maar vervolgens bijna niets meer kosten. Salesforce en Microsoft zijn daar goede voorbeelden van. Tot slot heb je het model van netwerkorkestratie, met platformen als Amazon, Booking.com, Facebook en Uber. Als je kijkt waar de waarde binnen bijvoorbeeld de Fortune 500 in de afgelopen 20 jaar is gecreëerd, dan bestaat die voor circa 20% uit assetlight-modellen en voor zo’n 80% (!) uit netwerkorkestratie-modellen.

Dat is niet zo heel vreemd. Op internet wordt het echt grote geld in de kern verdiend met de distributie van kliks, leads en sales. Partijen die dat in de kern van hun businessmodel hebben verankerd, gaan er in de meeste gevallen met het grote geld vandoor. De netwerkeffecten en schaalvoordelen van platformen zijn dermate groot dat zij ook de komende jaren hun posities verder uit zullen gaan bouwen. Voor adverteerders levert dat veel kansen op, maar brengt het ook de nodige dilemma’s met zich mee. Het levert veel vragen op, waar nog niet altijd direct de antwoorden op gegeven kunnen worden.

Uitdaging voor retailers

Veel grote retailers hebben dit al eerder gezien en zijn al vrij vroeg begonnen met het transformeren van hun eigen model naar platform-modellen. Amazon en Bol.com zijn daar overduidelijk voorbeelden van. Veel andere (traditionele) retailers hebben hier en daar al wat geëxperimenteerd op dit gebied. Begrijpelijk, want de plaats die je als retailer zijnde inneemt binnen de hele distributieketen is online belangrijker geworden dan ooit tevoren. Maar een van de grote uitdagingen is dat de overstap van een minder flexibel model naar een netwerkorkestratie-model in eerste instantie vaak erg kapitaalintensief is.

Een belangrijke uitdaging voor retailers die zelf actief zijn of willen worden binnen deze platformen, is om het onderscheid bieden binnen hun propositie. Veel van deze platformen zijn namelijk gefocust op gestandaardiseerde producten, waardoor de prijs al snel een grote rol kan spelen. Daardoor kan er juist op dat gebied van prijs een voortdurende concurrentiestrijd ontstaan, terwijl er al sprake kan zijn van afhankelijkheid van het platform.

16. Doorlopende optimalisatie van businessmodellen met experimenten

Veel grote partijen werken op dagelijkse basis op een (bijna) wetenschappelijke manier aan de optimalisatie van hun businessmodel. Ze hebben niet alleen de meeste data tot hun beschikking, maar weten deze data ook te gebruiken voor waar hij goed gebruikt voor kan worden. Bijvoorbeeld voor de optimalisatie van het complete businessmodel. Dat is een van de verklaringen waardoor juist de grote partijen steeds weer groter worden. Voor kleinere partijen is het al lastig genoeg om überhaupt soortgelijke groeipercentages te realiseren.

Zet een stap verder

Door de grote beschikbaarheid van tools als Optimizely, VWO en Google Optimize, hebben veel partijen inmiddels wel de nodige A/B-testen uitgevoerd. Vaak gericht op de verbetering van 1 of 2 onderdelen. Een toenemend aantal partijen gebruikt deze testen al om op een datagedreven wijze te werken aan de optimalisatie van het businessmodel. Toch blijft het aantal bedrijven dat dit daadwerkelijk heeft omarmt erg klein.

Dat is zonde, want in 2023 is het enkel en alleen uitvoeren van A/B-testen om de conversieratio te verbeteren vaak niet genoeg meer. Er zijn vanzelfsprekend veel meer variabelen die grote rol spelen in de totstandkoming van de resultaten op een winst- en verliesrekening, en dus ook zouden kunnen worden meegenomen. Het testen van prijzen is daar een goed voorbeeld van. Door te testen met prijselasticiteit kunnen veel bedrijven niet alleen veel impact maken op de groei van hun omzet, maar vooral ook op de duurzame groei van hun winstgevendheid.

Belangrijk extra voordeel is dat deze manier van experimenteren ook kan zorgen voor het ‘ontdekken’ van nieuwe productcombinaties die de verbetering van het totale businessmodel kunnen ondersteunen. Amazon is heer en meester in het spelen van dit spel. Met Amazon Prime hoeft het bijvoorbeeld niet zo zeer te verdienen aan de streaming van films en series, maar het lidmaatschap kan ook worden terugverdiend door het gegeven dat juist deze groep gebruikers vervolgens meer bestelt bij Amazon zelf.

Experimenteren zorgt voor constante stroom aan innovaties

Niet onbelangrijk te benoemen is het feit dat deze wijze van experimenteren ook kan zorgen voor een constante stroom van nieuwe innovaties en productcombinaties. Amazon beheerst dit spel als geen ander. Met Amazon Prime hoeft Amazon niet zo zeer te verdienen aan de streaming van series en films, maar kan het lidmaatschap ook worden terugverdiend door het feit dat deze gebruikers meer bestellen bij Amazon zelf.

Met de Kindle weet Amazon dit spel ook als geen ander al lang te spelen. Ook gebruikers met een Kindle bestellen simpelweg gewoon meer bij Amazon. Daar zit het echte verdienmodel voor Amazon. Op die manier verdient het de hardware terug en heeft het bovendien een sterk wapen tegenover de concurrentie aan zowel de hardware kant alsmede aan de retail kant.

Klinkt nu allemaal erg logisch, maar de eerste basis voor het ‘vinden’ van dit soort winnende combinaties is vaak gelegd door relatief kleine, simpele experimenten waarmee kan worden getoetst of een bepaalde combinatie wel of niet werkt. De investeringen in zowel tijd als geld kunnen op die manier vervolgens ook beter worden geprioriteerd en stromen snel naar de kansrijkste nieuwe ontwikkelingen toe.

17. Branding & performance: houd deze schijnwerkelijkheid niet langer in stand

Dat een sterk merk veel invloed kan hebben op de resultaten van een bedrijf lijkt evident. Toch wordt er bij online activiteiten niet altijd op die manier naar branding gekeken. Nog altijd wordt er een onderscheid gemaakt tussen ‘branding’ en ‘performance’, wat allesbehalve logisch is.

Het is een onderscheid dat eigenlijk namelijk helemaal niet bestaat. De enige plaats waar deze schijnwerkelijkheid bestaat, is in de structuur van veel bedrijven zelf. Veel bedrijven kennen gescheiden afdelingen ‘communicatie’ waar op het merk gefocust wordt, en een afdeling ‘online’ of ‘marketing performance’ waar het team zich dagelijks druk maakt om het realiseren van de meetbare omzet- en winstdoelstellingen die er liggen.

Is performance niet per definitie altijd het einddoel van branding?

Dat is vreemd, want welk bedrijf heeft als ultieme einddoel het realiseren van een hoge naamsbekendheid? Wat is een sterk of bekend merk als deze niet resulteert in de gewenste financiële resultaten? Is performance niet per definitie altijd het einddoel van branding?

Het ontwikkelen en steeds versterken van een merk zou een middel moeten zijn om uiteindelijk bepaalde (financiële) bedrijfsdoelstellingen te realiseren. Gelukkig is het al wat eenvoudiger geworden om de impact van een merk (deels) te kwantificeren en te vertalen naar daadwerkelijke financiële impact.

Met performance based branding kun je als adverteerder werken aan branding-acitviteiten die meetbaar bijdragen aan de financiële resultaten. De integratie van branding en performance is van groot belang om samen te focussen op de juiste overkoepelende doelstellingen die er liggen.

18. Targeting op doelgroepen? Focus op segmenten & intenties

Veel adverteerders zijn van origine gewend om veel tijd te spenderen aan het initieel definiëren van hun doelgroepen. Het idee daarachter is onder meer dat advertenties vervolgens zo gericht mogelijk kunnen worden uitgeserveerd. Maar door alle targetingmogelijkheden die het internet biedt, is het niet langer logisch je op deze manier simpelweg te beperken. Juist deze afkadering kan er namelijk voor zorgen dat de groei sterk wordt beperkt.

Het kan prima zo zijn dat een campagne geen goede resultaten laat zien binnen de totale groep ‘vrouwen van 25 tot 45 jaar’, maar wél onder het segment ‘vrouwen van 25 tot 45 jaar die in Amsterdam wonen en gebruik maken van een iPhone’. Door vooraf te sterk de nadruk te leggen op de afkadering van een doelgroep, zou dat hele segment mogelijk nooit bereikt zijn. Sterker nog, mogelijk kom je er zelfs niet eens achter als adverteerder wat je allemaal misloopt.

Door de razendsnelle ontwikkeling van automatisering, AI en machine learning kan de focus op segmenten en intenties anno 2023 in veel gevallen zelfs (deels) automatisch verlopen. De algoritmes van bedrijven als Google, Meta en Microsoft zijn er immers op ingericht om constant naar duizenden combinaties te kijken. Op basis van (historische) data leren deze algoritmes iedere dag een beetje meer. Zo kan de targeting iedere dag automatisch worden verbeterd en profiteer je bovendien als adverteerder van de ontwikkeling van deze algoritmes.

Niet alleen voor het doelgericht bereiken is deze benadering van groot belang. Ook voor het bouwen en optimaliseren van bijvoorbeeld proposities is het interessant dit vooral te benaderen vanuit een focus op segmenten en intenties.

19. Stop met vaste marketingbudgetten, haal de rem van je groei af

Als je werkt volgens het principe dat iedere marketing-euro (in)direct moet bijdragen aan de financiële bedrijfsdoelstellingen onderaan de streep, is het niet logisch te werken met een vast marketingbudget. Waarom zou je dat als bedrijf doen? Het zorgt ervoor dat de groei en bijdrage aan het financiële resultaat kan worden beperkt. Met de rem op het aantal euro’s dat je investeert, zet je als bedrijf tegelijkertijd de rem op het aantal euro’s dat aan rendement wordt gerealiseerd. Iets wat niet de bedoeling kan zijn.

Wanneer de relatie tussen onlinemarketinginvesteringen en de daaruit voortvloeiende opbrengsten goed inzichtelijk zijn, zouden de investeringen in online marketing eigenlijk gewoon een ‘variabele kostenpost’ moeten vormen binnen een begroting en P&L. Zolang de investeringen bijdragen aan het realiseren van de uiteindelijke financiële bedrijfsdoelstellingen, zou deze post in principe gewoon ongelimiteerd moeten kunnen blijven groeien.

20. Stuur niet op een vaste CPA, CPS of CPL

Er is één ding in sommige gevallen nog slechter dan werken zonder KPI’s. Dat is namelijk het sturen op de verkeerde KPI’s. Nog steeds wordt er in vrij veel gevallen gestuurd op KPI’s die niet altijd direct aansluiten bij de gewenste impact voor het hele bedrijf.

Veel adverteerders werken online met een vaste, vooraf bepaalde CPA, CPS of CPL. Dat is niet logisch, want in dat geval wordt er feitelijk gestuurd op de efficiëntie van individuele (trans)acties in plaats van op de gewenste bedrijfsresultaten onderaan de streep. Het werken met een vooraf bepaalde, vaste CPA, CPS of CPL kan op die manier zorgen voor een behoorlijke rem op de groei die kan worden gerealiseerd.

De wijze waarop de veilingen van bedrijven als Google en Facebook werken, maken die potentiële impact alleen nog maar groter. Het verschil tussen het bieden van een CPA van 14 of 16 euro kan potentieel resulteren in behoorlijke verschillen in volume. De 16 euro variant zou daarbij zomaar kunnen zorgen voor dermate meer volume, dat de totale, absolute winst onderaan de streep ook sterk groeit. In principe zou de keuze dan snel gemaakt moeten zijn.

De KPI’s waarop wordt gestuurd zouden altijd direct in lijn moeten liggen met de bedrijfsdoelstellingen. Of dat goed gaat is een cruciale vraag die iedere marketeer zichzelf zou moeten stellen. De insteek van alle onlinemarketing-activiteiten is namelijk dat het juist het realiseren van deze doelstellingen op een positieve manier zou moeten beïnvloeden. Marketeers kunnen vervolgens blijvend experimenteren om het juiste optimum steeds weer te vinden.

21. Stuur mensen op resultaat, niet op aanwezigheid

Bedrijven zouden eigenlijk vandaag nog moeten stoppen met het sturen op de tijd dat iemand op kantoor arriveert of thuis aan het werk gaat. Door het toenemende thuiswerken is dat gemiddeld genomen gelukkig al wat meer losgelaten, maar nog altijd wordt hier bij veel bedrijven op dagelijkse basis op gestuurd. Niet nodig, want is dat een KPI die de bedrijfsresultaten beïnvloedt? Is dat waarvoor mensen worden betaald? Is dat waar klanten gelukkig van worden? Het is niet bepaald relevant en geeft bovendien het verkeerde signaal.

Uiteindelijk gaat het niet om aanwezigheid, maar staat de output centraal. Om de focus van mensen binnen een bedrijf hierop te krijgen, moet op alle fronten binnen een bedrijf duidelijk zijn dat dat primair hetgene is dat uiteindelijk telt. Neem je als bedrijf goede mensen aan, dan begrijpen zij zelf echt wel wat daar qua input voor nodig is. Zonder cultuur van vertrouwen zullen veel zaken in de praktijk niet werken. Vertrouwen is de basis van succes.

Vertrouwen is de basis van succes.

Pas op met een te sterke sturing van mensen op subdoelstellingen, zoals het resultaat uit Google Ads als kanaal of het conversiepercentage. Deze losse KPI’s staan eigenlijk altijd in relatie tot het totaal. Alles staat in verband met elkaar, waardoor het belangrijk is dat iedereen binnen het team zich primair richt op het realiseren van de overkoepelende doelstellingen. Bij een sturing op subdoelstellingen kunnen talloze tegenstrijdigheden ontstaan die vaak niet in het belang zijn van het bedrijf zelf.

22. Cultuur is én blijft het meest bepalend voor succes op de lange termijn

Mensen maken altijd het verschil. Er worden weliswaar steeds meer zaken geautomatiseerd, maar het zijn de mensen die uiteindelijk nog steeds het verschil maken. De cultuur waarbinnen zij dagelijks aan het werk zijn, is voor een groot deel ook doorslaggevend voor het succes dat volgt uit alle plannen, strategieën en acties die bedacht worden. De cultuur is binnen een bedrijf uiteindelijk altijd het meest bepalend voor langetermijn-succes.

De grootste uitdagingen van traditionele bedrijven liggen er vaak juist op dit vlak. Omdat een cultuur niet kopieerbaar is, kan het bepaalde bedrijven als resultaat daarvan een uniek, bijzonder soort concurrentiekracht in handen geven.

Snelheid is een belangrijk wapen. Flexibiliteit is dat ook. Een cultuur waarin veel wordt geëxperimenteerd en het belang daarvan wordt gezien én erkend  is essentieel. De tijd die de directie het tot achter de komma afgekaderde plan voor het komende jaar presenteert, zou toch echt voorbij moeten zijn. Flexibiliteit zou centraal moeten staan. De winnaars van vandaag en morgen hebben immers één ding gemeen: ze zijn snel én flexibel.

Voor directiekamers zou hier een belangrijke prioriteit moeten liggen. Directies zullen zichzelf de vraag moeten stellen hoe snel én flexibel zij als bedrijf zijnde in 2023 eigenlijk zijn, en hoe zij dit kunnen verbeteren. Er moet plaats worden gemaakt voor de ‘Tiktokgeneratie’. Zij moeten in staat worden gesteld om belangrijke zaken binnen het bedrijf direct te kunnen beïnvloeden.

23. Hoe zou jij je bedrijf aanvallen als concurrent?

Als je morgen een concurrent van je bedrijf op zou starten, op welke manier zou je je eigen bedrijf dan aanvallen? Meenemende wat je allemaal weet?

Het antwoord op die vraag zou wel eens voor een totaal nieuw idee kunnen zorgen, waar weer mee geëxperimenteerd kan worden. Vervolgens kunnen daar weer nieuwe acties, plannen of strategische keuzes uit voortvloeien. Misschien verandert je complete businessmodel wel, of resulteert het in de oprichting van een compleet nieuw bedrijf.

Vroeg of laat zal de concurrentie je toch gaan aanvallen. Er zullen ongetwijfeld anderen zijn die er ook op die manier naar kijken. Wel of niet al in de markt. Waarom zou je niet zelf de Uber bouwen die je taxibedrijf aanvalt, in plaats van te wachten totdat iemand anders dat gaat doen?

24. Experimenten als basis van eigenlijk alles

Het woord ‘experimenteren’ komt vaak voor binnen de verschillende trends, en dat is niet voor niets. Waarom? Omdat de uitkomsten of ontwikkelingen van veel zaken simpelweg niet te voorspellen zijn. Het experimenteren met nieuwe ideeën en ontwikkelingen is niet alleen erg leuk, maar vooral ook bijzonder effectief.

Ideeën en plannen zouden niet alleen vanuit een directie of een specifiek team moeten komen. Juist niet. Door experimenteren te omarmen binnen een cultuur, versterk je in feite ook in één klap de democratisering om écht veel bij te dragen aan een bedrijf. Als iedereen binnen een bedrijf de mogelijkheid heeft om te experimenteren met nieuwe prijzen, proposities en complete businessmodellen, heeft ook iedereen een relatief laagdrempelige manier in handen om met nieuwe ideeën en acties veel impact te kunnen maken. De data laat dan vanzelf wel zien wat wel of niet werkt.

Jeff Bezos (oprichter Amazon) staat er al lang om bekend dat hij dit type beslissingen type 2 decisions noemt. Veel mensen binnen Amazon zijn dagelijks in staat om dit soort beslissingen te nemen. Het gebeurt dagelijks op grote schaal. Type 2 decisions zijn beslissingen die gemakkelijk en snel weer aan te passen zijn, zonder dat er grote consequenties aan hoeven te hangen. Een experiment dat niet werkt, is ook zo weer aangepast. Door die basis laat Amazon haar omvang pas écht voor zich werken. Het kan in een steeds sneller tempo tot nieuwe innovaties en ontwikkelingen komen.

Het enige dat niet verandert, is dat alles blijft veranderen

Waar of op welke manier zij ook actief zijn, de online winnaars van vandaag hebben één ding gemeen. Data is geen afdeling of toverwoord, maar zit in de kern van de cultuur en vormt een belangrijke basis voor vele fundamentele beslissingen. Door op een slimme manier gebruik te maken van data, zijn zij veel sneller in staat dan anderen om kwalitatief goede beslissingen te nemen en daarop vervolgens ook snel te acteren.

Voor veel adverteerders nemen tegelijkertijd de uitdagingen in rap tempo toe. In een tijd waarin er ook in economisch opzicht veel zaken onvoorspelbaar zijn, zullen adverteerders een weg moeten vinden om daar mee om te gaan.

Toch liggen er ook enorm veel kansen. Als iedereen binnen een bedrijf met de juiste mindset werkt aan verbeteringen en groei, kan er iets heel moois ontstaan. Iets wat ongrijpbaar is. Wat niet kopieerbaar is. En wat niet alleen tot heel veel succes kan leiden, maar vooral ook heel erg leuk is. Een cultuur waarbij mensen het vertrouwen krijgen is daarbij van groot belang. Mensen willen het vertrouwen krijgen én voelen. En zij verdienen dat ook.

Tot slot wens ik je – ook namens mijn collega’s binnen Yonego – een gelukkig en ROI Driven 2023 toe!