Wat kunnen we in Nederland leren van Silicon Valley?

Silicon Valley is “hot”. Menig Nederlandse gemeente zet zichzelf op de economische staalkaart met een subtiele verwijzing naar dit Mekka van innovatief ondernemerschap. Het Financieel Dagblad telde onlangs maar liefst 13 valleys in Nederland, 9 delta’s, 32 campussen, 20 innovatieparken en 116 samenwerkingsverbanden. Het aantal missies van ambitieuze wethouders en gedeputeerden maar ook van bestuurders van kennisinstellingen naar Silicon Valley is niet meer te tellen.

Dit roept in de Valley zelf overigens de vraag op of wat meer coördinatie niet handig is. De aantrekkingskracht van deze hightech innovatieregio in de strook van pakweg 90 kilometer tussen San Francisco en San Jose is groot. Een regio met de meeste startups ter wereld. En ook ons land wil de borst vooruit steken. Of dat gaat lukken is geen kwestie van copy & paste, maar hangt af van de vraag of we het geheim van Silicon Valley weten te ontrafelen. Of we de factoren die Silicon Valley tot een succes maken begrijpen en een slimme plaats kunnen geven in onze eigen innovatieambities. Uit mijn onderzoek met collega Arne Maas blijkt dat het gaat om een uniek samenspel van institutionele en culturele factoren.

Het ecosysteem van Silicon Valley

Hoe zit dit fascinerende ecosysteem dan in elkaar? Allereerst kent Silicon Valley een rijke historie van technologische innovaties die meer dan driekwart eeuw terug gaat. Het begon allemaal met de ontwikkeling van radiotechnologie, de vacuümbuis en oscillators in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw, de uitvinding van de siliciumtransistor en het geïntegreerde circuit in de jaren vijftig, de ontwikkeling van defensietechnologie en ruimtevaarttechnologie tijdens de Koude Oorlog, en later in de jaren zeventig de geheugenchip en microprocessor.

Dit alles vormde de voedingsbodem voor de computerrevolutie van de jaren zeventig en de hightech software explosie zoals we die nu kennen. Kortom, een innovatieve hotspot word je als je op een geschiedenis van technologische innovatie kunt bogen.

Toegang tot gemotiveerd en hoogopgeleid talent

De institutionele kenmerken van je ecosysteem moeten de juiste kant op wijzen. Voor Silicon Valley geldt dat met bijna 300.000 studenten in de directe omgeving, de beste universiteiten ter wereld (Stanford, Berkeley), de toegang tot gemotiveerd en hoogopgeleid talent is verzekerd. Talent dat moeiteloos zijn weg vindt naar de hightech giganten in de Valley. Deze publieke en private universiteiten kennen een lange traditie van valorisering van technologische innovatie. Een traditie die gekoesterd wordt. Al in de jaren vijftig moedigde Stanford zijn hoogleraren aan om startups te beginnen rond het exploiteren van hun technische vindingen. Fundamenteel onderzoek en commercialisering gaan hier prima samen.

Ook studenten worden aangespoord om startup ondernemer te worden. En dat lukt allemaal goed. HP, Google, Cisco, Yahoo, PayPal, eBay, LinkedIn en Tesla zijn allemaal begonnen als startups die opgericht zijn door Stanford alumni.

Toegang tot kapitaal

De toegang tot kapitaal is goed verzekerd: bijna 16% van het wereldwijde en meer dan de helft van het Amerikaanse venture capital komt in Silicon Valley terecht. En dan gaat het niet alleen om harde dollars maar ook om smart money: durfkapitalisten die ook hun netwerken, ervaring en kennis aanbieden.

Er is bovendien (anders dan veelal gedacht in Nederland) sprake van een overheid die stevig investeert in wetenschap en technologie. Ook als launching customer. En ook dat is niet van vandaag. Denk alleen maar aan de miljarden dollars die geïnvesteerd werden (en worden) in defensietechnologie.

Ondersteuningsstructuur van juristen en advocaten

Naast de toegang tot talent, kapitaal, een proactieve overheid kent Silicon Valley, tot slot, een goed functionerende ondersteuningsstructuur van juristen en advocaten die startups helpen hun bedrijf te vestigen. Niet alleen met juridisch, maar ook met zakelijk advies. Ook dit kent een lange geschiedenis. Dit zijn de vier factoren die de kern vormen van het geoliede ecosysteem van de Valley.

De juiste instituties en de juiste cultuur: dat is het geheim van Silicon Valley.

Cultuur van openheid en delen

Maar er is meer. Doorslaggevend bij dit alles is de factor ‘cultuur’. En dat ervaar je ook als buitenlander gelijk. Een cultuur die zich kenmerkt door openheid en delen. Waar je groots moet denken. Een cultuur die innovatie en ondernemerschap omarmt. Die teamwork en diversiteit beklemtoont. Waar passie en doorzettingsvermogen de doorslag geven. Een cultuur waar je het beste uit jezelf moet halen. Geen 9-5 ethos. Geen gebaande wegen. Waar risico’s niet gemeden worden. Een cultuur waar je mag falen.

Starters die nooit failliet waren gegaan of die geen team hadden, werden snel afgevinkt.

Ik maakte een sessie bij waar startup founders pitchten voor startkapitaal bij een gekend VC-fonds. Starters die nooit failliet waren gegaan of die geen team hadden, werden snel afgevinkt. Kregen nul op het rekest. De juiste instituties en de juiste cultuur: dat is het geheim van Silicon Valley.

Silicon Valley in Nederland?

Delen van het Silicon Valley ecosysteem kunnen wij ons in Nederland zeker eigen maken. Maar de crux zit hem in het werken aan een ondernemende cultuuromslag. Dat is de belangrijkste opgave. Gelukkig zien we een nieuwe generatie van jonge startup-ondernemers die dat als vanzelfsprekend beschouwt.

En dan nog een waarschuwing. Onze fascinatie voor Silicon Valley moet ons niet blind maken voor de schrikbarende sociale ongelijkheid in die regio. Dat willen we beslist niet kopiëren. Silicon Valley oké, maar wel Dutch style.

Afbeeldingen met dank aan 123RF.