Denk als Simon Sinek, Steve Jobs & Carl Rogers: vind je eigen ‘why’

“Passion, positive thinking en values: onderzoek ze, leef ze, draag ze uit. Dat zorgt ervoor dat je gelukkig, succesvol en nog veel meer wordt.” Simon Sinek, Steve Jobs, Anthony Robbins, Stephen Covey en vele anderen vertellen dit vanuit hun eigen Amerikaanse invalshoek. Ze hebben enthousiaste volgers, maar hun zienswijze roept ook veel weerstand op. Veel mensen zijn er allergisch voor, en worden zelfs boos. Maar ik denk dat er toch een kern van waarheid in zit. 

Behoeftes

Je zult moeten veranderen als je iets anders wilt bereiken, en de meeste mensen hebben een hekel aan veranderen. Dat kun je verklaren vanuit de behoefte hiërarchie van Maslow. Hij zegt dat mensen de volgende behoeftes hebben:

• Behoefte aan veiligheid en zekerheid: het individu gaat beveiliging zoeken in een georganiseerde kleine of grote groep. Dit kan de buurt, het gezin of het bedrijf zijn.
• Behoefte aan saamhorigheid: aan vriendschap, liefde en positief-sociale relaties.
• Behoefte aan waardering, erkenning en zelfrespect: die de competentie en het aanzien in groepsverband verhogen; belang hechten aan de status in sociaal verband.

Deze drie psychologische basisbehoeften zorgen ervoor dat wij ons op de groep richten. Veiligheid en zekerheid betekent hier: ‘hetzelfde zijn’. Erbij horen en dus je conformeren aan de waarden en normen van de groep. Je niet aanpassen betekent dat je er niet bijhoort en geen saamhorigheid en erkenning ervaart. Veranderen is alleen daarom al niet prettig.

Open your arms to change, but don’t let go of your values” – Dalai Lama 

Gevoelens en gedeelde sociale normen en waarden

In Nederland worden wij gedeeltelijk met andere normen en waarden opgevoed dan Amerikanen. Wij vinden hen vaak overdreven enthousiast. De omgeving waarin wij werken en leven heeft zijn eigen specifieke waarden en normen. Ons milieu en onze organisatiecultuur heeft eigen opvattingen die de bril waardoor wij kijken in grote mate beïnvloedt. We zien onze waarheid en zijn van nature geneigd om het andere af te wijzen. Alleen al de vorm waarmee men iets vertelt, bepaalt of wij er open voor staan en of we het vertrouwen of niet.

Waar je ook komt of bent, mensen willen altijd van je weten: wie ben je en waar sta je voor? Op een tuinfeestje, als je ontspannen staat te praten of tijdens het voorstelrondje of als je elkaar ontmoet tijdens het netwerken. Hoe je vertelt wie je bent en waar je voor staat, bepaalt in grote mate de reactie. Je maakt er vrienden door en vijanden mee. Gevoelens en gedeelde sociale normen en waarden zorgen ervoor of mensen vertrouwen in je krijgen of juist niet. Als er geen vertrouwen is, kom je niet verder dan de voordeur.

Ondanks de overdreven manier waarop er door die guru’s over passie en waarden gesproken wordt, vind ik dat ze een punt hebben. 

Think different

Steve Jobs zegt in zijn presentatie Think different uit 1997: “Onze klanten willen weten wie Apple is en waar we voor staan en welke plek we hebben in deze wereld. Wie wij zijn gaat niet over het maken van dozen voor mensen zodat zij hun werk kunnen doen. We kunnen dat goed, vaak beter dan bijna iedereen. Maar Apple is meer dan dat! Onze kernwaarde, is dat we ervan overtuigd zijn dat mensen met passie de wereld ten goede kunnen veranderen. Dat is wat we geloven. En dat de mensen die gek genoeg zijn om te denken dat ze de wereld kunnen veranderen, degenen zijn die dat ook daadwerkelijk doen.”

Verderop in zijn presentatie zegt hij: “De dingen die Apple in de kern geloofde, zijn dezelfde dingen waarvoor Apple vandaag de dag staat. Het thema van deze campagne is “Think different”, ter ere van de mensen die anders denken en die deze wereld vooruit bewegen, het gaat over wat we zijn. Het raakt de ziel van dit bedrijf.”

Het is meer dan marketing

Jobs introduceerde hier de nieuwe marketingcampagne van Apple. Dat maakt wat hij bedoelt niet minder waar. Niet alle marketing is bedrog, marketing is een manier om je boodschap te vertellen.

Je kunt je leven beïnvloeden

In een later interview zei Jobs: “Als je opgroeit, krijg je te horen dat de wereld is zoals hij is en je je leven gewoon in deze wereld moet leven. Probeer niet teveel om je heen te slaan, streef een leuk familie leven na, heb plezier en spaar een beetje geld. Dat is een zeer beperkt leven. Het leven kan veel uitgebreider zijn als je eenmaal één simpel feit ontdekt. En dat is: alles om je heen dat je het leven noemt, werd gemaakt door mensen die niet slimmer zijn dan jij. En je kunt het veranderen, je kunt het beïnvloeden, je kunt je eigen dingen bouwen, die andere mensen kunnen gebruiken”.

“Dat is misschien wel de belangrijkste les. Op het moment dat je begrijpt dat je je leven kan “opporren” en er daadwerkelijk iets zal gebeuren. Je weet dat als je duwt, er iets aan de andere kant uitkomt. Dat kun je wijzigen en vormgeven. Omarm het, verander het, verbeter het leven en druk je stempel erop. Als je dit eenmaal inziet, wil je je leven veranderen en het verbeteren.”

Ken jij je intrinsieke motivatie?

Jobs gebruikte ‘believe’ en ‘passion’ met nadruk. Simon Sinek doet dat jaren later in zijn ‘start with why’ ook. De vraag die je jezelf dan kunt stellen: ken jij het doel, de oorzaak, of de overtuiging die je inspireert om te doen wat je doet? Wat is jouw intrinsieke motivatie?

Sinek zegt: “people don’t buy what you do, but why you do it“. Oftewel, mensen kopen niet per se wat je doet, maar de manier waarop je het doet. Dat geldt ook voor organisatie. Iedere organisatie op deze planeet weet wat hij doet. Sommige organisaties weten ook hoe ze het doen. Maar heel weinig mensen of organisaties weten concreet te vertellen waarom ze doen wat ze doen.

Vertrek vanuit jezelf

Als je vanuit jezelf vertrekt, en weet waarom je doet wat je doet, dan kan dat ervoor zorgen dat er iets verandert in de interactie met je omgeving. Je bent duidelijker over wie je bent en waar je voor staat. Of, zoals Sinek stelt: “als we van buiten naar binnen communiceren, dan kunnen mensen enorme hoeveelheden gecompliceerde informatie zoals kenmerken, voordelen, feiten en figuren begrijpen. Maar het heeft geen invloed op gedrag. Als we van binnen naar buiten communiceren, spreken we direct met dat deel van de hersenen dat gedrag bestuurt, en dan laten we mensen nadenken met de tastbare dingen die we zeggen en doen. Hier komt een intuïtieve beslissing vandaan.”

Congruentie

Carl Rogers, bekend van de person centered therapy, noemt dit congruentie. Congruentie betekent overeenstemming tussen denken, voelen en spreken. In de praktijk is er vaak een verschil tussen wat we denken en voelen, of tussen wat we denken en zeggen. Deze term slaat dan ook op het echt en oprecht zijn, eerlijk naar zichzelf en anderen. Als iemand ergens enthousiast over is, dan merk je dat direct. Mensen zijn gevoelig voor congruentie. We vertrouwen mensen die congruent zijn. En alles tussen mensen begint met vertrouwen.

Samengevat

In het kort zeggen de guru’s dit:

– Jobs zegt: vertrek vanuit je kernwaarden, vanuit waar je voor staat.

– Sinek zegt: je moet weten waarom je doet wat je doet.

– Rogers zegt: accepteer jezelf zoals je bent, dan kun je veranderen.

Mijn inzicht is daaraan gerelateerd: weten waar je voor staat, betekent jezelf accepteren zoals je bent. Onderzoek wat voor jou belangrijk is, en neem niet als vanzelfsprekend aan dat het is zoals het is. Onderzoek het, benoem het, weet wat jouw waarden en normen zijn en handel ernaar. Als je weet waar je echt warm voor loopt en jouw kernwaarden kent, dan snap je waar jij gelukkig van wordt. En als je ernaar handelt (Sinek), dit omarmt, dan verandert en verbetert dat het leven en druk je je stempel erop (Jobs) en accepteer je jezelf zoals je bent en ben je congruent. En dus kun je dan veranderen (Rogers).

Mijn eigen ‘why’

Om het verder te verduidelijken heb ik gekeken naar mijn eigen ‘why’. Waarom doe ik wat ik doe en waarom schrijf ik dit artikel? Daar zijn de volgende punten uit gekomen:

• Leren, delen, anders denken en verandering zijn mijn passies,
• Ik kan oplossingen implementeren, met en voor mensen om het beste uit zichzelf te halen,
• Ik laat zien dat vanzelfsprekende manieren niet altijd zo vanzelfsprekend zijn en kom met onderbouwde alternatieven.

Vier vragen beantwoorden

Om zelf dichter bij je kern te komen, kan het helpen de volgende vier vragen te beantwoorden:

1. Waarom doe jij wat je doet?
2. Wat heb je nodig om het anders te gaan doen?
3. Hoe en waarvoor kom jij in beweging?
4. Wat kan ik van jou leren?

Er zijn altijd wel redenen op te noemen waarom iets niet kan. Om iets wel te kunnen gaan doen, heb je een droom nodig. En, zoals Walt Disney zei:

If you can dream it, you can do it”.

Onzin of een voorbeeld, wat denk jij?

Afbeeldingen met dank aan Fotolia en Wikimedia Commons