UX-design: 5 trends & gevolgen voor software-ontwikkelaars

Het gat tussen consumenten- en businesssoftware is groot en moet zo snel mogelijk worden gedicht. Mensen willen, net als thuis achter hun pc en op hun mobiel, op het werk gebruik maken van gebruikersvriendelijke software en slimme apps. Relatief kleine bedrijven produceren in razend tempo SaaS (Software as a Service)-applicaties die uitblinken in eenvoud en helderheid.

Wat is er aan de hand?

Wat al deze producten gemeen hebben: ze worden gemaakt om het dagelijks leven van mensen makkelijker te maken. Deze ontwikkeling, die met name op de consumentenmarkt plaatsvindt, beïnvloedt de keuze van zakelijke klanten (lees: gebruikers) voor software-applicaties. Wat betekent dit voor traditionele softwareontwikkelaars? Kunnen ze nog op tijd bijsturen? Wat is er aan de hand?

1. Lean startups

Steeds meer software wordt lean ontwikkeld. Kenmerkend voor de ontwikkelmethode van lean startups is dat zo snel mogelijk bij gebruikers wordt getoetst of ideeën voor functionaliteiten ook echt waarde toevoegen en pijnpunten oplossen. Deze startups zijn daardoor eerder succesvol. Niet de techniek, maar de gebruiker staat centraal.

Of zoals Erik Ries, auteur van The Lean Startup het zegt: “Echt productief zijn zit hem voor een startup niet in een ongebreidelde bouwdrift, maar juist in het systematisch uitzoeken van wat de juiste dingen zijn om te bouwen. […] Stel jezelf de vraag: Weten consumenten wel dat zij het ​probleem hebben dat je probeert op te lossen?”

Startups zetten de markt op zijn kop

Maar er is meer aan de hand. Startups zetten de markt op zijn kop, het zijn de speedbootjes die behendig en snel de mammoettankers voorbij laveren. Traditionele softwaremakers, met name aan de top van de markt, hebben een probleem. Ze zien niet alleen hun marges en omzet dalen, ze hebben jarenlang doorgebouwd aan hun software en release op release gestapeld. Op verzoek van klanten voegden ze allerlei custom made onderdelen aan de software toe. Zo raakte de software enorm vertakt, met tientallen unieke varianten voor verschillende klanten. Willen ze nu de bezem nog door hun software halen, dan is dat vaak onbetaalbaar. Die legacy maakt het heel complex.

Startups hebben daar geen last van en kunnen leren van de fouten van anderen. Nieuwe technieken geven ook nog eens een voorsprong. Maar met of zonder legacy: er zijn altijd manieren om verbeteringen door te voeren, aan de voor- of achterkant. Startups doen het ook zo goed, omdat er met passie gewerkt wordt en die passie zie je terug in de producten. Gebrek aan passie is een groter probleem dan welke legacy ook.

2. User experience design

Ontwerpen voor de gebruiker, met een diepgaand begrip voor zijn behoeften, verwachtingen en frustraties, user experience design, heeft de vraag onmiskenbaar veranderd. Gebruikers hebben steeds hogere verwachtingen van software, omdat ze in ieder geval privé dagelijks met de intuïtieve gebruikersinterfaces van apps in aanraking komen. En wat een gebruiker privé meemaakt, wil hij ook op zijn werk ervaren: gebruikersgemak.

Niet alleen het MKB, maar ook grote bedrijven kiezen daarom steeds vaker voor de gebruikersvriendelijke software van de ‘kleine’ ontwikkelaars. Ze gebruiken het dan niet wereldwijd op alle vestigingen, maar bijvoorbeeld wél in Nederland: dan werken er toch 1000 man mee.

3. Mobiliteit

Gebruikers verwachten ook dat applicaties altijd en overal toegankelijk zijn. On-the-go bellen, mailen en kopen is de norm, maar menigeen moet nog altijd zijn werk onderbreken om administratieve taken uit te voeren op een desktop computer, waar met een beetje pech al een collega achter zit (een veelvoorkomende situatie in bijvoorbeeld zorginstellingen).

Mobiliteit moet al in de prilste conceptfase worden meegenomen in de overwegingen. Komt er een app of een webversie die geschikt is voor tablet? Die keuze beïnvloedt hoe je het platform ontwikkelt, die moet weloverwogen en op tijd worden gemaakt.

4. Geen training nodig

Er is in ruime mate software voorhanden die zo gebruiksvriendelijk is, dat trainingen overbodig zijn. Klanten accepteren het niet langer veel geld kwijt te zijn aan softwaretrainingen voor hun personeel. Software moet vanzelfsprekend zijn en zelf zijn werk kunnen doen.

Slimme tooltips en functionele copy geven zelfs software voor de meest complexe werkprocessen voldoende ondersteuning. Een goede introductietour zorgt ervoor dat de gebruiker meteen aan de slag kan. En is er toch meer training nodig, dan zijn er altijd nog efficiënte webinars, die vaak gratis worden aangeboden.

5. Heldere abonnementsvormen

SaaS-applicaties draaien tegen een helder maandtarief, zonder (verborgen) kosten voor onderhoud of updates. De makers zijn volstrekt transparant over het verdienmodel en een abonnement is ook nog eens per direct opzegbaar. Daarnaast zijn deze apps zonder veel uitleg direct inzetbaar: dankzij goede user experience komt er zelfs geen helpdesk aan te pas.

Makkelijk in- én uitstappen is dus kenmerkend voor al deze applicaties. De kunst is klanten locked in te houden zonder wurgcontract. Een goede user experience en een onvergetelijke gebruikerservaring bieden bindt klanten en het zorgt er ook nog eens voor dat ze hun positieve ervaring delen met vrienden en vakgenoten. Helder en open communiceren over hoe er dan wel geld wordt verdiend is een must, want anders vrezen gebruikers een addertje onder het gras.

Er zijn tal van SaaS-applicaties die zo de software markt opschudden, maar goede software kan wel meer markten opschudden (denk alleen al aan nieuws, advertising, televisie en de uitgeefwereld). Dat opent enorme perspectieven voor ontwikkelaars.

Wat nu?

De belangrijkste vraag is hoe software-ontwikkelaars de transitie maken van een IT-gerichte organisatie naar een klantgerichte organisatie. Dat betekent voor velen een radicale koerswijziging – en dat is zeker geen eenvoudige. Het gebruikersvriendelijk maken van software is in ieder geval een vereiste om te kunnen overleven.

Ontwikkel daarom samen met de gebruiker. Denk goed na over mobiele toegankelijkheid. Maak de software zo gebruikersvriendelijk dat er geen training of helpdesk meer nodig is. Zorg voor een heldere abonnementsvorm en een transparant verdienmodel. Dan zijn er kansen genoeg voor zowel traditionele softwarebedrijven als snelle startups, want software speelt een steeds grotere rol in ons dagelijks leven, privé en op het werk.