Zes fatale oogkleppen die het einde van je organisatie kunnen inluiden. En zes mogelijke routes voor de tricky tijden waarin we leven. Hierover lees je alles in dit artikel.

Het zijn tricky tijden, spiegelt Jitske Kramer ons. Tricky tijden vragen om de houding en eigenschappen van overlevers. Best practices, tips en tricks kunnen niet (meer) met een simpele copy paste toegepast worden in organisaties.

Leiderschap in onzekere tijden

Bestuurders, (HR) strategen en beleidsmakers worden uitgedaagd om de juiste koers uit te stippelen, te anticiperen ofwel houvast te bieden met heldere kaders en zelfverzekerde keuzes. Het appèl aan hen is, meer dan ooit, om zeker te zijn van hun zaak, slimme beslissingen te nemen en snel te handelen. Alles om elke indruk van onzekerheid, onduidelijkheid, onwetendheid te vermijden.

En juist dat zou contraproductief kunnen werken. De winnaars van vandaag zouden zomaar de verliezers van morgen kunnen zijn. Want een houding van ‘ik weet het allemaal wel (beter)’ zal het snelst richting de exit leiden.

Fatale oogkleppen

Shane Cragun en Kate Sweetman hebben in 2016 een boek gepubliceerd, Reinvention: Accelerating Results in the Age of Disruption. Daarin wijzen ze zes fatale ‘oogkleppen’ (letterlijk: blinddoeken; the six deadly blindfolds) aan, die de ondergang van een organisatie kunnen inluiden:

1. Arrogantie

De ‘ik weet wel hoe het zit’ en ‘ik doe dit al jaren met succes op deze manier’-houding. Zweren en teren op een aanpak of succes uit het verleden. Je onoverwinnelijk wanen, relevant en belangrijk. Want de klanten hebben toch geen keus, er zijn weinig andere aanbieders beschikbaar, er is schaarste. Valse trots en superioriteit.

2. Het niet erkennen (en serieus nemen) van negatieve feedback

Klanten die klagen en ontevreden zijn? Ach, het zijn maar een paar irritante zeurders, de overgrote meerderheid laat zich toch niet horen? En medewerkers die onderaan de ladder aangeven dat bepaalde werkwijzen niet werken, dat klanten om iets anders vragen – hoe kunnen ze dat weten, ze hebben toch geen bedrijfskunde of management of marketing gestudeerd?

3. Het negeren van de concurrentie.

Startups die het radicaal anders doen? Concurrenten die met een andere benadering hoge ogen gooien en successen behalen? Ach, beginnersgeluk, het zijn roependen in de woestijn die vanzelf zullen verdwijnen.

4. Wij weten zelf wat het beste is voor de klant

In gesprek met de klant? Met de student? Met de patiënt? Of met de huurder? Hoe kom je erbij? Wij hebben de wetenschap achter ons, de onderzoeken en de statistiek. Wij weten beter wat werkt. En wanneer het niet werkt, dan ligt het aan de klant, niet aan onze aanpak. De klant heeft het product niet juist gebruikt, niet zijn best gedaan voor het beste resultaat.

5. Problemen bestaan niet

En wanneer ze al bestaan: wie heeft tijd om daar überhaupt bij stil te staan, om na te denken hoe ze ontstaan zijn en hoe ze opgelost kunnen worden? Er moet gezaagd worden, geen tijd om de zaag te scherp te slijpen.

6. Het vermijden van het onvermijdelijke

De tekenen verschijnen aan de muur, maar we kijken de andere kant op. Het zal vanzelf weggaan, het raakt ons niet. Het huis staat in brand, maar wij gaan door met feesten op het dak. Not in my backyard.

Maar wat werkt wél?

Het omkeren van de fatale oogkleppen is zo simpel als het lijkt (simpel is echter niet het synoniem van makkelijk):

1. Nederigheid

Ga uit van de 2% principe: elk persoon kent maar 2% van feiten, ziet 2% van de situatie. Erken en accepteer je onwetendheid, je kwetsbaarheid, je beperkingen. Geef toe dat je het ook niet weet, dat het moeilijke, onoverzichtelijke tijden zijn, met complexe uitdagingen. Laat je voeden, adviseren, ga op zoek naar de overige 98%.

2. Leer van negatieve feedback

Zoek de klagers, de afhakers, de teleurgestelde mensen (medewerkers, klanten) op. Zoek de weerstand op. Het is geen onwil, maar verlangen naar iets wat ontbreekt.

3. Hou je blik open, wees bereid om te leren van anderen

Blijf onwetend, blijf nieuwsgierig. Steek je voelsprieten naar buiten, zoek andere oorden op met groenere (of toch minder groene) gras, kijk buiten de grenzen van je eigen organisatie, branche, land en zelfs continent.

4. Alleen de klant weet wat het beste is voor de klant

Zoek de oplossingen daar waar ze toegepast moeten worden. Het lijdende voorwerp van je dienst, product of beleid kan je feilloos vertellen hoe dat voelt. Wat er prettig en helpend aan is. En wat juist betuttelend, respectloos, protocollair, misplaatst is.

5. Duurzaam succes vraagt om vertragen, reflectie, stilte

En niet om doorgaan met business as usual, maar juist de status quo uitdagen en bevragen. Dus: wil je snel gaan, dan moet je langzaam gaan.

6. Kijk niet weg van de scheuren en de barsten

Ga niet klakkeloos mee in de massahysterie van trends. Iedereen is slechts drie stappen verwijderd van het ravijn, van je leven en de wereld op de kop.

Hoe haal je de oogkleppen weg?

Hoe haal je als leider, als manager, als HR-strateeg de oogkleppen weg? En van jezelf, je team, je organisatie? Maak je bewust ruimte voor het andere, dissonante geluid? Organiseer je tegenspraak? Ga je het gesprek aan met de gele kanaries, verwelkom je de Harry’s, heb je hofnarren die alle lagen van de organisatie spiegelen, de ongezouten waarheid je voorhouden?

In deze context: is je opgevallen hoe vaak in vacatureteksten gevraagd wordt om iemand die 5-8-10+ jaar ervaring heeft in dezelfde branche en sector?