Bitcoin: nieuwe munteenheid en revolutionair betalingssysteem

Na een aantal jaren kredietcrisis, waarin banken en economieën steeds verder in het slop raakten, blijkt een anoniem genie al 2 jaar een oplossing te hebben voor het ogenschijnlijk problematisch verouderde systeem. Bitcoin, een in 2009 gestart Open Source project, lijkt te strijken met de eer het eerste digitaal verspreide en anonieme betaalmiddel van realistische waarde te zijn.

Allemaal onzin natuurlijk, er zijn toch al verschillende online ‘credits’ die een echte waarde in dollars of euro’s vertegenwoordigden? De Facebook-credits, de Microsoft Points en de Linden Dollars: allemaal in geld uit te drukken of om te zetten cash. En daar zit nou juist het probleem. Echt geld, in munten of briefjes, heeft alleen maar waarde omdat je het weg kan geven en het vervolgens niet meer hebt. Digitaal geld, dat slechts uit een binaire getallenreeks bestaat, is relatief eenvoudig na te maken en kan dus best 2 of zelfs 3 keer uitgegeven worden, ook bekend als ‘double spending’. Vervalsing is blijkbaar eenvoudig en er is dus altijd een betrouwbare tussenpartij nodig, een soort bank, een soort PayPal. Bitcoin heeft dit probleem opgelost.

Peer-to-peer

Satoshi Nakamoto, waarover geen gegevens bekend zijn en wiens bestaan in nevelen is gehuld, is de bedenker van het systeem en de schrijver van de software. Het is een eenvoudig principe gebaseerd op een peer-to-peer netwerk, zoals men ook digitale informatie via torrents aan elkaar verstuurt. Het belangrijkste verschil is dat het netwerk de Bitcoin-valuta, ook wel aangeduid met BTC, zelf ‘maakt’ of genereert en dat de transacties, alle transacties, in het gehele netwerk opgeslagen worden. Je kunt dus coins ontvangen en versturen, maar als het niet meer bij jou is, is het bij iemand anders en iedere transactie kan in het netwerk slechts 1 keer bestaan. Dit simpele principe bestaat veilig zonder banken of centrale toezichthouder.

Revolutionair

Bitcoins zijn volstrekt anoniem, dit is voor een digitale munteenheid bijzonder te noemen. Bitcoin bestaat zonder accounts, usernames of databases met persoonsgegevens. Het is een cliënt die op iedere computer in het p2p-netwerk geïnstalleerd is en op verzoek een eigen bitcoin-adres genereert volgens het zogenaamde ‘public key cryptography’-principe. Een dergelijk adres bestaat uit een reeks van 34 cijfers en letters, zowel hoofdletters als kleine letters: 1BXaw577YNCBpRTRP6NiQFFT1nz3ihQsDB. Bitcoin moedigt gebruikers aan om regelmatig een nieuw adres voor zichzelf te maken, bijvoorbeeld na iedere transactie, om de anonimiteit te maximaliseren.

Dat het Bitcoin-principe revolutionair is, blijkt in meer opzichten. Niet alleen is het een heel eerlijk systeem: geld blijft evenveel geld na een transactie zonder dat er een deel blijft hangen aan de strijkstokken van de zogenaamd betrouwbare tussenpartijen. Het is bovendien een veilig systeem: jouw hoeveelheid geld en transacties zijn zeer zeer moeilijk te achterhalen. Bitcoin is in 2 jaar tijd nog niet gehackt of gecrackt, dit lijkt gewoonweg onmogelijk. Het geld is immers al verdeeld over alle anonieme deelnemers in het netwerk en is niet opgeslagen in een centraal systeem. Het is vermoedelijk zoiets als proberen om bij 500.000 huizen tegelijk in te breken om de spaarpotten leeg te halen.

Inflatieloos

Verreweg het meest revolutionaire is dat Bitcoin vermoedelijk geen inflatie zal kennen. Een munteenheid die altijd in waarde blijft stijgen. Er is op voorhand vastgesteld dat er aan het einde een vaste hoeveelheid Bitcoins in het systeem in omloop zijn, namelijk 21 miljoen, er is niemand die dus later geld kan bijdrukken. Gedurende 4 jaar, en we zijn nu dus op de helft, ontstaat de helft van al deze coins in het systeem. Vervolgens zullen er telkens in een periode van 4 jaar wederom de helft gegenereerd worden enzovoorts. De 21 miljoen coins zijn in 2140 bereikt. Degene die ze ‘ontdekt’, of  ‘mined’, krijgt ze.

Gebruikmakend van de ‘idle’ rekenkracht van alle cpu’s in het systeem, gebeurt dit volgens een (voor mij) buitengewoon ingewikkeld “blockhashing”-algoritme. Hoe meer rekenkracht je aan het netwerk toevoegt, hoe groter de kans op het minen van Bitcoins. Feitje: de grootste mining pool (deepbit) heeft de 1 Th/s (Tera hash / sec) overschreden, dwz 1.000.000.000.000 berekeningen per seconde. Als eenvoudige gebruiker is de kans niet zo groot dat je een grote hoeveelheid ‘gratis’ coins bij elkaar ‘mined’.

Waardevol, maar niet hard

De waarde van de Bitcoin kan zeker stijgen, het is nu al mogelijk Dollars of Euro’s tegen Bitcoins te ruilen. De huidige en snel stijgende waarde van de BTC is (volgens de charts) momenteel circa €4,90 of $7 en daarmee virtueel de meest waardevolle munteenheid ter wereld. Ter vergelijking: de Kuwaiti Dinar (KD) – die men wereldwijd beschouwt als de munteenheid met de hoogste waarde – doet momenteel €2,55 of $3,63. Maar de Bitcoin is geenszins een harde munt. Er is relatief weinig mee te koop. Een aantal websites biedt spelletjes aan die je met BTC kunt spelen en er zijn al wat goksites gesignaleerd. Daarnaast is er bitmunchies.com, een website waarop een aantal kruidenierswaren tegen betaling met Bitcoins te koop zijn, maar dit is eerlijk gezegd niet veel soeps. Een paar sauzen, wat sokken, wat deodorant en pistachenootjes of zonnebloempitten.

Maar ook een heus Go-bord met stenen. Dit laatste is een mooi exemplaar van een indrukwekkend ingewikkeld Japans spel, voor de prijs van iets meer dan 13BTC, omgerekend ruim €58. Hetzelfde spel laat zich kopen via kardwell.com voor €38,66. De hardheid van de BTC, hoe beloftevol het als systeem ook is, laat dus wel wat te wensen over. Los van de – op dit moment – beperkte bruikbaarheid, lijkt de grootste bedreiging voor dit revolutionaire systeem te zijn dat regeringen geen belasting kunnen heffen over de transacties en vroeg of laat gaan tegensputteren of verbieden. Tegelijkertijd is het een regering nog nooit gelukt een goed opgezet P2P-netwerk plat te leggen. Dat is dus op zich al interessant, misschien moeten de Bitcoin-exchanges tegen die tijd underground.

Is het wat voor mij?

Geen idee, waarschijnlijk niet, of in ieder geval nu nog niet. Ik heb de cliënt al enige tijd draaien en hij doet het goed, geeft geen hinder in de werkprocessen en draait dag en nacht. Maar hij genereert – zoals voorspeld – tamelijk weinig coins. Geen, om precies te zijn. Nou heb ik ook een CPU uit het vorige decennium, dus wellicht maakt dat uit. Ik ben inmiddels wel de gelukkige eigenaar van 2 bitcoincenten – 0,02BTC -, die ik heb ontvangen als welkomstgeschenk van een Bitcoin-gerelateerde website. Ik overweeg om eens wat meer Bitcoins aan te schaffen en te ontdekken wat er allemaal echt mee mogelijk is, maar ik kan niet zeggen dat ik er veel plezier aan beleef.

En toch vind ik het leuk. Schoppen tegen verouderde systemen ís gewoon leuk en dat moeten we vooral allemaal blijven doen. En heel af en toe ontstaat uit dat schoppen een waarachtig nieuwe en interessante kans. Ik ben benieuwd waar het heen gaat en of het beklijft, misschien tegen beter weten in, maar stiekem hoop ik voor de anonieme Satoshi Nakamoto en de Bitcoin-economie op een groot, heel groot, succes.

Dit artikel was aanleiding voor een interview in het Radio 1 programma Met het oog op morgen (op donderdag 2 juni 2011). Beluister hier dit interview.