Amerikaanse flair in jouw toespraak: leer van Obama, Trump & andere presidenten

De verkiezingen in de Verenigde Staten staan voor de deur. In de afgelopen weken hebben we daardoor talloze toespraken gezien van zowel de kandidaten, als oud-presidenten. Hun aanpak verschilt op sommige vlakken met hoe hun Nederlandse collega’s een toespraak houden. In dit artikel 5 zaken die mij daarin opvallen.

You love them, you hate them. Amerikaanse presidenten hebben een sterk wisselende schare fans, ook in Nederland. Politiek daargelaten; ik analyseer altijd met veel plezier de toespraken die ze houden, omdat we daar in Nederland nog veel van kunnen leren. Van de State of the Union, tot alle verkiezingstoespraken momenteel. Zonder Powerpoint of hulpmiddelen, vaak met een waanzinnig arsenaal aan camera’s en lichten op zich gericht, die het ook niet makkelijker maken. De afgelopen jaren mocht ik verschillende politici coachen bij beter communiceren en spreken en heb daarvoor vaak inspiratie gehaald uit de optredens van de laatste vijf Amerikaanse presidenten. 5 zaken die mij opvallen:

Boodschap

Eén duidelijke boodschap hebben en die meerdere malen herhalen, het is iets wat Clinton en Obama altijd erg sterk deden. Zo heeft Obama zich weleens laten ontvallen “geïnspireerd te zijn door Martin Luther King”. Niet alleen een duidelijke belofte maken en positie nemen, maar ook duidelijk aangeven dat je als leider kwetsbaar bent en daar hulp bij nodig hebt. De meeste toespraken eindigen dan ook met een duidelijke ‘call-to-action’ voor het publiek en hoe men hierin individueel en als collectief kan acteren.

Het is iets dat ik in Nederland nog vaak fout zie gaan bij leidinggevenden; meerdere boodschappen in één toespraak proberen te proppen of het publiek achterlaten met de vraag ‘wat moeten we nu met deze toespraak?’.

The greater the silence, the greater the leader

Amerikaanse presidenten staan bekend om het lage tempo waarin zij spreken en vooral: de vele goed getimede pauzes. Over de voordelen heb ik al vaak geschreven, het geeft het publiek de ruimte om zaken te consumeren, te overdenken en zorgt voor het psychologische effect bij de toehoorders, die hongerig wachten op wat er gaat komen.

Obama werd zelfs ‘master of the pauze’ genoemd en heeft na zijn presidentschap toegegeven dat hij vaak pauzes gebruikte, voornamelijk voor zichzelf als reflectiemoment. Hij bleef kijken naar het spreektempo en hoe hij zijn lichaam strategisch ging inzetten bij het vervolg. Door zijn lichamelijke fitheid, gebruikte Clinton dit ook altijd om goed zijn spreektempo te analyseren tussendoor. Bij Trump is het juist andersom, hij heeft rustpauzes om op adem te komen. Al zal hij dat waarschijnlijk nooit toegeven.

Stealing the show

In memoires en interviews na het presidentschap gaven een aantal Amerikaanse presidenten aan dat zij optredens meer als een show zagen, dan een college. Je ziet dit ook heel duidelijk terug in de toespraken. In coachsessies die ik mag geven aan executives in Nederland, hoor ik vaak het tegenovergestelde terug. Het moet juist géén show worden. Nederlandse nuchterheid. Gebruik van de handen ziet men in de lage landen het nut wel van in, maar daar blijft het vaak bij.

De impact van de speeches van Clinton en Trump, worden vooral toegewezen aan de sublieme symfonies van woorden, gebaren en mimiek. Niet alleen het strategisch inzetten van armen en handen, maar juist ook de bijpassende mimiek, zoals frustratie, passie en hoop. Obama stond er om bekend, dat hij dit vele uren lang heeft geoefend in de spiegel en voor zijn vrouw.

The secret sauce

Naast het algemene verhaal zijn er een aantal ingrediënten die je in bijna elke toespraak terug ziet komen. Anekdotes uit de geschiedenis, quotes van bekende mensen en de bijbel, humor en een persoonlijk verhaal. Het belangrijkste element, wat volgens veel collega-spreekcoaches zorgde voor een groot bereik en impact, is het visuele element. Neem je publiek mee in de droom, door voorbeelden te geven of alvast een mogelijk resultaat voor te houden. Geen platte ‘hier zult u het mee moeten doen’-boodschap, maar mensen inspireren en meenemen op reis.

Populisme

Het wordt vaak gebruikt als ‘vies’ woord in de Nederlandse politiek, maar de vertaling is niets meer dan ‘taal van het volk’. Geen moeilijke woorden, maar duidelijke taal, die voor iedereen te begrijpen is. Bushisms is zelfs een begrip geworden waar boeken over geschreven zijn; zeer onduidelijke zinnen, verkeerd gebruikte woorden en uitdrukkingen en andere taalfouten, die het voor de toehoorders soms knap lastig maakten om überhaupt te begrijpen wat hij wilde vertellen.

Hoewel Trump in mijn optiek veel kolossale fouten maakt in zijn toespraken, doet hij dit wel als beste van de laatste presidenten. Dit laten recente onderzoeken rondom de verkiezingen ook zien, waarin ook tegenstanders van Trump aangeven zijn boodschap altijd wel kristalhelder te vinden. Hij versterkt dit ook vaak met catchy woorden en zinnen die rijmen en lekker klinken en daardoor beter worden onthouden.

Retoriek en showmanship

Amerikaanse presidentskandidaten en hun voorgangers brengen een indrukwekkende traditie van retoriek en showmanship met zich mee. Misschien moeten we in Nederland een beetje van die Amerikaanse flair omarmen. Een vleugje show, een strategische pauze en een duidelijke boodschap die blijft hangen. Het hoeft echt geen Hollywood-spektakel te worden, maar waarom niet wat vaker spelen met hoe we ons verhaal brengen? Laten we dus eens experimenteren, onze innerlijke Obama omarmen en kijken hoe we kunnen inspireren – en wie weet zelfs een beetje verrassen!

Bron header-afbeelding: Hadrian / Shutterstock.com