Zullen we stoppen met dat generatiegeneuzel?

Ze vliegen je om de oren: claims over generaties. Generatieclaims zijn populair, ze delen mensen in op basis van geboortedatum. Onlangs zat ik in een lezing waar (wederom) afgegeven werd op de jongere generatie. De rillingen liepen mij over de rug.

Weer iemand die een generatie aanvalt op een gebrekkige werkethos (maar zelf de 50 nadert en graag wat meer met het gezin wil doorbrengen en wat meer wil fietsen). Daarin gaf ik de man niet ongelijk, maar het ongenuanceerd roepen dat de jeugd van tegenwoordig niet meer wil werken was ik wel even klaar mee. De ironie kon niet groter.

Zoals wel vaker kon ik in dit geval mijn mond niet houden. Tijd om in verweer te komen tegen de onzin van generatiedenken en nog erger het management daarvan.

De zeikcurve

Ik bracht de ‘zeikcurve’ in. Laat mij het uitleggen: de zeikcurve houdt in dat je naarmate je ouder wordt je meer afgeeft op de generatie onder je. Met als toppunt ergens tussen de 40 en de 60 (inverted U-shaped).

Dan bereik je de piek die ik ‘generatie-incontinentie’ heb genoemd. Daarna neemt het af en word je weer wat milder naar jezelf (ook het belang van werk neemt voor jou af), maar ook voor anderen.

Nu blijkt uit wetenschappelijk onderzoek dat latergeborenen (jongere mensen) altijd werkaverser/-mijdender gevonden worden. Dit werd al van de generatie van mijn ouders gezegd (de Romeinen zijn er mee begonnen). Het is dus wel eens klaar met dat gezever op de ‘nieuwe generatie’.

Volgens onderzoek Vandenabeele, universitair hoofddocent HRM is het generatiedenken grote onzin en veranderen we lang niet zo snel als we denken.

These age and period effects make later-born generations seem work averse, while birth year and thus generational membership hardly explain work motivation after accounting for age and period effects. – bron: Work Motivation Is Not Generational but Depends on Age and Period

Werk anders waarderen

Dit komt er kortweg op neer dat mensen in een verschillende leeftijdsfases (age) in hun leven werk anders waarderen. Dit geldt voor nagenoeg iedereen. Dat is in het begin minder, wordt sterker en naarmate je ouder wordt neemt het belang van werk af. Het idee dat Gen Z niet wil werken is dan ook niet waar.

Bovendien hebben we meer te maken met de tijdsgeest (periode effects) waarin we anders naar werk kijken. Zo is nu de 4-daagse werkweek in opkomst (en koppelen we dat onterecht aan de nieuwe generatie). Dit is een gevalletje: correlatie en geen causaliteit.

Zo blijkt uit een uit een metastudie dat generaties weinig van elkaar verschillen. Toch blijkt het verhaal van generatieverschillen populair omdat, zo geven de onderzoekers aan, mensen zich erin herkennen. Dit komt mede omdat ook onderzoekers zich in de termen herkennen, aldus bijzonder hoogleraar Marian Thunnissen & Associate professor Jasmijn van Harten.

In de eerste plaats zijn er weinig tot geen statistisch significante verschillen en daar waar er significante verschillen zijn, zijn de verschillen heel klein.

Hardnekkig fenomeen

Generatiedenken blijft een hardnekkig fenomeen. Organisaties willen de boot niet missen met een nieuwe generatie die de arbeidsmarkt opkomt: “daar moeten we toch iets mee”. Het probleem hiervan is dat het inzetten op generatieverschillen een ‘self-fulfilling prophecy’ wordt.

Het is dus niet zo onschuldig als het lijkt en het kan mensen en organisaties ook daadwerkelijk beïnvloeden (performativiteit). Maar gelukkig (en dat is het goede nieuws) is dat wat ze (generatie-experts) zeggen ook geldig voor die boomer die klaagt op de generatie ‘onder hem of haar’.

Maar goed, misschien kom ik dan wel uit 1989 (dus millennial, 1980-1996) en ben ik wel te kritisch op het generatiedenken. Misschien is dat een kenmerk dat simpelweg bij mij hoort. Generatieclaims hebben dan ook meer weg van horoscopen dan van daadwerkelijke wetenschap.

Levensfasebewustbeleid

Waar we veel beter op in kunnen zetten is ‘levensfasebewustbeleid’ (ik merk het al, dit trekt je aandacht toch een stuk minder). Dit komt er kortweg op neer dat je gedurende alle fases van je leven werk & privé prima kan combineren.

Denk aan jong en onstuimig met nog een studie. Of hele jonge kinderen (en studie) met opgroeiende kinderen. Wat dacht je van hulpbehoevende ouders (mantelzorg), met zelf wat minder energie of gezondheid. En wel met pensioen of een mix van alles waar je vooraf niet aan gedacht had.

Laat hier de 4-daagse werkweek nu een enorme bijdrage aan leveren. Hebben we dat generatiedenken ook niet meer nodig.