Schrijversblok, wat nu? 7 tips die je een stapje verder brengen

Ben je inspiratieloos, loop je vast tijdens het schrijven, is er een gebrek aan motivatie en/of concentratie? Dat noemen we writer’s block, oftewel schrijversblok. Al doe je het voor je werk, je opleiding of gewoon omdat je het leuk vindt, iedereen die regelmatig schrijft heeft er ooit weleens last van. Geen paniek! In dit artikel geef ik je enkele tips om writer’s block tegen te gaan.

Eerst en vooral is het belangrijk om überhaupt te (h)erkennen dat je met een schrijversblok zit. Mensen blijven graag nog weleens in de ontkenningsfase hangen, of ze schamen zich ervoor. Dat is natuurlijk nergens voor nodig.

Het oplossen van een probleem begint bij het beseffen en het aanvaarden ervan.

Hoe herken je de ‘symptomen’ dan? Dit kan voor iedereen anders zijn, maar in ieder geval komt het altijd op hetzelfde neer: je komt niet verder. Je weet niet meer waarover je moet schrijven, of je weet wel een onderwerp, maar niet hoe je het moet aanpakken.

Zelfs als je al een hele tekst hebt, maar gewoon niet weet hoe je het af moet maken, heb je ook te maken met een schrijversblok.

Oorzaken van writer’s block

Hoe komt dit dan toch? Je kunt een schrijversblok krijgen door veel verschillende oorzaken. De meest voorkomende zijn:

1. Afleidingen

Ook al zeggen ze weleens dat we kunnen multitasken, meerdere dingen tegelijk doen gaat bijna altijd ten koste van de kwaliteit van je werk. Als je snel afgeleid bent, verlies je al snel de flow van het schrijven en moet je telkens weer vanaf 0 beginnen.

2. Uitstelgedrag

Door je werk voor een langere tijd aan de kant te schuiven, vertraag je het creatieve proces alleen maar. Ikzelf heb hier wel vaker last van. Het is helaas niet zo simpel om van deze gewoonte af te komen. Waarom we neigen uit te stellen, kan te maken hebben met je negatieve emoties. In dit artikel lees je hier meer over.

3. Perfectionisme

In deze maatschappij is iedereen te streng voor zichzelf. Uiteraard is het altijd goed om kritisch na te denken. Dit moet echter niet tot een punt komen dat je er een negatief zelfbeeld en perfectiestress aan overhoudt.

Door die onzekerheid, ben je nergens meer tevreden mee. Zo ga je al snel bijna alles in twijfel trekken. Dat kan leiden tot oneindige en misschien ook wel onnodige revisies.

4. Angst

Dan heb ik het met name over faalangst. Een veelvoorkomende angst om te presteren. Dit haakt een beetje in bij het negatieve zelfbeeld. Je bent bang dat je tekst niet goed genoeg zal zijn en/of dat anderen er niet tevreden mee zullen zijn. Dan klap je dicht.

5. Te veel/Te weinig ideeën

‘Te’ is nooit goed. Waar het bij te weinig ideeën niet opschiet, word je bij te veel ideeën juist overspoeld met het aantal, waardoor je niet kunt kiezen en het alsnog je proces vertraagt.

‘Wat moet ik nu?’

Helaas kun je je schrijversblok niet magisch wegtoveren. Het is een proces waar je doorheen moet. Deze tips kunnen je daarbij helpen:

1. Zorg voor een aangename omgeving

Herstructureer je omgeving. Door je werkplek op te ruimen en te organiseren, creëer je gelijk een bepaalde kalmte. Zo is je bureau of huis netjes opgeruimd én ben je helemaal zen om aan de slag te gaan, win-win!

Als je merkt dat dit voor jou werkt, kun je ook na elke schrijfsessie even opruimen. Zo begin je de volgende keer met een (letterlijke) frisse start.

Als je géén verschil merkt, kun je ook eens van omgeving veranderen. Ga eens op een andere plek zitten, zo krijg je ook weer nieuwe prikkels binnen.

2. Schrijf zonder regels

Probeer eens voor jezelf te schrijven, in plaats van voor een specifiek doel. Ook al schrijf je voor een bepaalde publicatie of een schoolopdracht. Zet even uit je hoofd wat anderen van je werk zullen vinden. Leg alle focus op je eigen creativiteit.

Zo kun je ook aan free-writing doen. Je zet dan alles wat in je opkomt op papier. Geen verbeteringen, geen pauzes en dat voor een vastgestelde tijd.

Sta jezelf ook toe om slecht te schrijven. Alle ‘rotzooi’ is welkom. Als je dit dan later terugleest, zul je zien dat er vast iets tussen staat wat eventueel wél interessant is!

3. Lichaamsbeweging

Dit is een tip die je vast al eerder hebt gehoord. I know, het is erg cliché, maar ik kon hem er niet uit laten! Door actief bezig te zijn stimuleer je je creativiteit.

Tijdens het sporten maakt je lichaam dopamine en endorfine aan. Dat geeft je dat goede gevoel erna, maar ook een energieboost. Daarnaast helpt het ook goed tegen stress. Ga dus eens wandelen of hardlopen, dan haal je gelijk ook even een frisse neus!

4. Creëer een routine

Een routine helpt je om gefocust te blijven, omdat je weet waar je mee bezig bent en wat je erna nog moet doen. Niet alleen dat, maar het zorgt er ook voor dat je op schema blijft.

Een routine bestrijdt uitstelgedrag. Als je je écht aan je planning houdt, ga je de tijdsdruk van een deadline tegen. Dan is het natuurlijk een kwestie van goed kunnen plannen en hier grip op te krijgen. 😉

5. Vermijd afleidingen

Deze spreekt eigenlijk voor zich. Zet je televisie uit, zonder je desnoods af van anderen, leg je telefoon omgekeerd op tafel, of leg hem in een compleet andere kamer tijdens het schrijven. Zo kun je al je aandacht aan je werk geven.

Voor sommigen werkt muziek juist heel goed om te focussen, voor anderen is het juist afleidend. Dit moet je voor jezelf even aanvoelen.

6. Focus op details

Weet je niet hoe je het geheel moet aanpakken? Begin bij een klein deel en stort daar al je focus op. Als je een verhaal schrijft, richt je dan bijvoorbeeld op 1 specifieke scène. Dat verlaagt de drempel om te schrijven.

Zo kun je ook eens in het midden beginnen, in plaats van bij het begin. Je hoeft niet altijd chronologisch te werken. Beginnen met schrijven kan overweldigend zijn. Door in het midden te duiken, zie je je werk weer van een ander perspectief.

7. Geef jezelf een kans

Uiteraard mag/moet je kritisch zijn over je eigen werk! Je hoeft zeker niet gelijk blij te zijn met wat je geschreven hebt, maar geef jezelf ook een kans. Niemand is perfect, dus jij ook niet. Heb wat begrip voor jezelf als het even vastloopt en neem voldoende rust waar nodig.

Is ChatGPT dé oplossing?

Enorm veel mensen van jong en oud wagen tegenwoordig hun kans bij chatbots als ChatGPT om volledige teksten voor hen te laten schrijven. Hebben mensen nog wel last van schrijversblok in een tijdperk waar AI al zoveel kan? Ik denk het wel.

Ook al helpt het een hele hoop, een tekst van ChatGPT herken je best snel aan het taalgebruik en de zinsbouw. Qua grammatica en stijl heb je niet veel variatie in een AI-generated tekst. Een mening, gevoel, of persoonlijke toets vanuit jezelf geven aan je tekst is met ChatGPT ook niet echt mogelijk.

Toch is het niet te ontkennen dat AI het allemaal een stuk makkelijker maakt. Je hoeft in principe alleen maar ‘Leuk onderwerp voor [X]’ in te geven als prompt. Daardoor krijg je al talloze voorstellen, die misschien niet altijd even goed zijn, maar het helpt je wel enorm om nieuwe ideeën te vormen.

Ondanks dat we het niet mogen onderschatten, lijkt writer’s block me een stuk minder frustrerend dan een aantal jaren geleden. Je kunt altijd ‘voor de fun’ een vraag aan ChatGPT stellen. De kans dat je daar dan wat inspiratie uit haalt, is best groot. Al is het maar een klein beetje!

Schrijven maar!

Deze tips garanderen niet dat je schrijversblok ineens verdwenen is, maar het helpt je hopelijk alvast weer een stapje verder. Nu jij!