Hé ondernemer! Vergroot je succes door je emoties in te zetten [3 gouden tips]

Als ondernemer hoop je op meer vrije tijd, een beter salaris en je eigen baas te zijn. Maar in de praktijk is dit niet altijd het geval en ervaren sommige ondernemers juist méér stress en werkdruk, terwijl anderen fluitend aan het werk gaan. Dit verschil zit hem in de manier waarop emoties worden ingezet. Het goede nieuws is dat je dit kunt leren en daarmee jouw succes vergroot. Het geheim? Je leest het in dit artikel.

Meer vrijheid, betere inkomsten en werkgeluk zijn volgens de KVK allemaal redenen waarom mensen ondernemer worden. Maar in de realiteit ervaart niet elke ondernemer deze vrijheid. Zeker in tijden van stress of drukte spelen emoties een grotere rol in de keuzes die je als ondernemer maakt en het gedrag dat je vertoont. Als ondernemer kun je profijt hebben van emoties, maar ze kunnen je ook tegenwerken. De oplossing? Wees je niet alleen bewust van je emoties, maar verander je reactie erop.

Volgens Monique Schuurmans is het de hoogste tijd voor ondernemers om hun emoties niet meer te negeren, maar juist te waarderen en in te zetten om hun doelen te behalen. In haar boek Echte ondernemers huilen (niet) (affiliate) legt ze uit hoe je emoties voor je onderneming laat werken door je ‘emotionele effectiviteit’ te vergroten.

Je emoties bepalen je gedrag

Wat zijn emoties?

We beginnen bij de basis. Wat zijn ‘emoties’ eigenlijk? Iedereen voelt zich weleens blij, boos, bang of verdrietig. Maar emoties zijn veel meer dan alleen een gevoel. Het woord ‘emotie’ is afgeleid van het Latijnse woord emovere, dat ‘in beweging komen’ betekent. Het benadrukt dat emoties de basis zijn voor de acties die je onderneemt. Ze zijn het gevolg van hoe je brein informatie verwerkt en interpreteert. Ze beïnvloeden daardoor jouw kijk op de wereld en de acties die je onderneemt.

Emoties om te overleven

Volgens psycholoog Daniel Kahneman zijn emoties er altijd en zijn ze leidend bij de beslissingen die we maken. Van de gemiddeld dertigduizend beslissingen per dag (!!) wordt 95 procent gestuurd door emoties, waarbij overleven het primaire doel is. In de oertijd was het eten of gegeten worden. Om te overleven was het daarom belangrijk om informatie snel te verwerken en te reageren op je emoties. Daardoor bleef je veilig. Het snel reageren gaat op de automatische piloot en onbewust. Tegenwoordig ga ik liever gewoon naar de supermarkt, maar emoties zijn nog steeds gericht op ons welzijn en veiligheid. Maar er is meer.

Emoties dienen zelfs twee doelen. Het eerste doel is gericht op overleven en zelfbescherming. Het tweede doel is gericht op je eigen ontwikkeling, waarbij zelfreflectie een grote rol speelt. Ik duik dieper in dat eerste doel, want daar zit het geheim.

Overleven op de automatische piloot

Wanneer je brein de indruk krijgt dat je fysiek, mentaal of sociaal onveilig bent, wordt dit eerste doel meteen ingezet en kiest je brein voor overleven door snel keuzes te maken op de automatische piloot. Deze automatische piloot zorgt dat energie efficiënt wordt besteed, waardoor er meer energie over is om te overleven. Deze efficiëntie komt voort uit het feit dat wij onze energie besteden aan herhalende activiteiten, waarbij we niet hoeven na te denken.

Continue actiestand

In de oertijd was een gevoel van onveiligheid meestal fysiek en van korte duur. Dankzij onze automatische piloot was de mens in staat om snel te reageren en zichzelf te beschermen. Tegenwoordig houden stressvolle situaties langer aan, waardoor je lichaam eigenlijk continu in de actiestand staat. Dit heeft invloed op je gezondheid, de kwaliteit van je keuzes en je gedrag. Een brein op de automatische piloot richt zich in eerste instantie op het zekerstellen van je welzijn en veiligheid. Het kiest voor het gedrag waarvan je brein, op basis van herinneringen, weet dat dit in het verleden nuttig was.

Emoties zitten ondernemers in de weg

Voor ondernemers is de automatische piloot niet altijd handig. Want zonder dat je het doorhebt, maak je keuzes die niet vernieuwend zijn. Zo kies je bijvoorbeeld onbewust voor mensen die zijn zoals jij (in jouw ogen). Je gaat er ook vanuit dat wat jij ziet, klopt. Hoewel dat misschien niet terecht is. Belangrijker nog is dat de angst om iets te verliezen groter is dan de mogelijkheid om een kans te pakken. En dit kan ten koste gaan van de groei van je onderneming.

Ook als ondernemer wil je ‘overleven’

Dit heeft onbewust impact op de keuzes die je als ondernemer maakt en het gedrag dat je vertoont. Door dit te realiseren, kun je emoties voor je onderneming laten werken. Je ontwikkelt dan ‘emotionele effectiviteit’.

Onverwachte omstandigheden en compleet nieuwe situaties zijn spannend en worden door je brein als onveilig of onzeker gezien. Hierdoor reageer je dus weer vanuit die automatische piloot. Uit onderzoek blijkt dat één van de belangrijkste redenen onder ondernemers om stress te hebben, de onzekerheid over het eigen kunnen is. De bekende vraag ‘ben ik wel goed genoeg?’

Bijvoorbeeld: als ondernemer hebben we vaak de neiging om dingen ‘zelf op te lossen’ of ‘zelf maar te doen’. Omdat we merken dat wanneer we het zelf doen, die onrust in ons lijf afneemt. Persoonlijk deed ik dit ook. ‘Ik doe het zelf wel’ was vaak mijn reactie op het moment dat ik merkte dat een ander het, naar mijn idee, niet begreep of minder goed zou doen. Ik ervaarde hier stress door.

Door het zelf te doen, werd die stress minder. Logisch. Dus mijn brein heeft ervaren dat ‘het zelf doen’ helpt bij het verminderen van stress. Maar doordat ik dit te vaak doe, heeft het juist het tegenovergestelde effect. Ik heb meer stress en minder vrijheid. Want ik doe taken die ik liever aan iemand anders zou geven, waardoor ik minder tijd overhoud.

Zet die automatische piloot uit

Om de automatische piloot uit te kunnen schakelen, helpt het om te weten hoe die automatische piloot wordt gebouwd. Je brein is een netwerk van neurologische verbindingen dat continu informatie verwerkt. Telkens als bepaald gedrag leidt tot succes, wordt dit opgeslagen als een goede route. Hierdoor wordt hij vaker ingezet. Er ontstaat een nieuwe neurologische verbinding die sterker wordt naarmate het succes herhaald wordt.

De ingrediënten van emotie

Drie ingrediënten vormen een emotie: interoceptie (hoe je je voelt), exteroceptie (waar en met wie je bent) en herinneringen. Vooral dat laatste ingrediënt speelt een grote rol in de keuzes die je als ondernemer maakt. Want jouw beeld van de werkelijkheid is gebaseerd op je eigen verleden. Alles wat in het verleden hielp bij het terugkrijgen van een gevoel van veiligheid, wordt als een goede route opgeslagen.

Je brein gebruikt deze drie bronnen om een emotie te vormen die bijdraagt aan overleven en veiligheid. Als je die veiligheid voelt, ontstaat er ruimte voor het tweede doel: ontwikkelen. En het goede nieuws is, dat je hier niet op hoeft te wachten! Je kunt namelijk actief invloed uitoefenen op je onbewuste gedrag door nieuwe emoties te ‘maken’.

Bewustwording en aandacht

Door met aandacht naar je eigen emoties te kijken, kun je niet alleen benoemen wat je ervaart, maar ook wat je van ze vindt. Volgens Monique zijn bewustwording en aandacht belangrijke elementen om dit proces te laten slagen. Door rustig na te denken besef je dat het belangrijk is om te weten waarom iets niet lukt en om vervolgens actie te ondernemen zodat het wel lukt of in je voordeel werkt.

Dat is makkelijk praten als alles koek en ei is, maar op het moment dat je gestrest bent, kies je onbewust voor de makkelijke route om snel weer veilig te zijn. Dan val je terug op je automatische piloot om te overleven. Je reactie is dan gericht op het herstellen van de balans. Maar door dit te realiseren, ben je klaar om je emotionele effectiviteit te vergroten.

3 gouden regels

In het boek ‘Echte ondernemers huilen (niet)’ worden drie gouden regels gegeven voor het versterken van je emotionele effectiviteit:

1. Werk aan hoe je je voelt
2. Verander je omstandigheden
3. Pas aan en breidt uit wat je weet (of denkt te weten)

1. Werk aan hoe je je voelt

Door te werken aan hoe je je voelt, heb je een positieve invloed op je interoceptieve signalen. Hierdoor krijgt je brein het gevoel dat je veilig bent en dus minder op die automatische piloot zit. En, gelukkig, is dit heel makkelijk te realiseren. Zorg dat je goed eet, voldoende drinkt, beweegt en slaapt. En neem tijd voor je sociale contacten. Mensen worden gelukkig van mensen. Nee echt, want door sociale contacten komt er een ontspanningshormoon vrij genaamd oxytocine. Door goed voor jezelf te zorgen, voel je je niet alleen beter, maar je wordt ook creatiever, krijg je een beter geheugen en je bent in staat om complexe beslissingen te nemen omdat je brein fit is.

2. Verander je omstandigheden

Waar en met wie je bent heeft ontzettend veel invloed op je emoties. Dus zorg ervoor dat je je omgeving aanpast naar de emotie die je wil ervaren. Maak bijvoorbeeld een lekkere wandeling als je op zoek bent naar meer rust. Of stap uit een vergadering waarvan je geïrriteerd wordt. Neem ook bewust afstand van mensen waarbij je je onveilig of niet op je gemak voelt. Probeer vaker in het moment te zijn en ben je dan bewust van wat je ziet of ervaart. Kortom: creëer een veilige omgeving.

3. Pas aan en breidt uit wat je weet (of denkt te weten)

Zoals al werd uitgelegd, zijn emoties ook gebaseerd op herinneringen en het gevoel dat daarbij vrijkomt. Door veel verschillende ervaringen op te doen en nieuwe dingen te proberen, leer je je brein dat verandering normaal is en dat er geen reden is voor stress of onzekerheid. Maar wat doe je met al die bakken vol oude herinneringen? Die kun je herwaarderen.

Denk eens goed aan hoe je bent opgegroeid en welke waarden en normen je meekreeg. Misschien werden sommige emoties wel extra beloond (zoals blij zijn, vriendelijkheid en bescheidenheid) en andere emoties juist afgekeurd (boosheid, verdriet of trots). En deze emoties leidden tot nieuwe emoties, zoals schaamte of onzekerheid. Je was bijvoorbeeld niet bescheiden of vriendelijk genoeg en daarvoor schaamde je je.

Overschrijf je herinneringen

Ken je het spreekwoord ‘Je bent nooit te oud om te leren’? Nou, dat klopt! Want zelfs op hoge leeftijd is je brein in staat om zichzelf te herschrijven. Nieuwste onderzoeken laten zien dat je tot je 65e in staat bent om te veranderen en je neurologische paden te verleggen. Dit noemen we neuroplasticiteit.

Wist je dat nieuwe ervaringen je neuroplasticiteit bevorderen? Door nieuwe herinneringen te maken, kun je de oude wegen afbreken en eerdere ervaringen overschrijven. Elke keer als je brein iets anders ervaart dan wat je verwacht, wordt die verbinding zwakker. Als je maar vaak genoeg een nieuwe ervaring herhaalt, verdwijnt de oude herinnering. En dat geeft ruimte voor een nieuwe neurologische verbinding.

Probeer dus eens iets nieuws te leren, zoals een andere taal, of een muziekinstrument bespelen. Het houdt je lerende capaciteit aan en vergroot je probleemoplossend vermogen, creativiteit en effectiviteit als ondernemer.

Laat je emoties vóór je werken

Als we het toch hebben over emoties, laten we dan eens stilstaan bij boosheid. Een emotie die vaak wordt ingezet door je brein, omdat we hier makkelijker bij kunnen. Deze krachtige emotie overstemt andere, complexere emoties. Soms is het nodig om je emoties, op het moment dat ze geuit worden, bij te sturen. We spreken dan over emotieregulatie. Dit bevordert de kwaliteit van je keuzes en het gedrag dat je laat zien. Door emoties te reguleren beïnvloed je niet alleen het moment van de emotie, maar ook de intensiteit.

Positieve emoties

Laten we het nu hebben over positieve emoties. Wist je dat er een evolutionair doel zit aan positieve emoties? De Amerikaanse psycholoog Barbara L. Fredrickson heeft jarenlang onderzoek gedaan naar de effecten van positieve emoties op onze perceptie, gedrag en keuzes die we maken. Waar negatieve emoties leiden tot een directe actie, leiden positieve emoties juist tot een niet directe handeling. Positieve emoties zijn gericht op de toekomst en het overleven op de lange termijn. Negatieve emoties zijn bedoeld om nu te overleven, op dit moment. Positieve emoties helpen je innoveren en om te gaan met complexe omstandigheden.

Door vaker positieve emoties te ervaren, sta je meer open voor kansen en mogelijkheden. Je bereidt je letterlijk voor op de toekomst. En positieve emoties leiden tot positieve herinneringen die natuurlijk door je brein weer gebruikt worden om richting te geven aan je emoties en gedrag. Handig! Hierbij geldt weer de kracht van herhaling. Één positieve gedachte leidt tot meer positieve gedachten. En positieve ervaringen zorgen weer voor positieve herinneringen. Hoe vaker je dit herhaalt, hoe sterker de verbinding.

Vergroot je emotionele effectiviteit en word gelukkiger als ondernemer

Als je als ondernemer je emoties toelaat, vergroot dit je emotionele effectiviteit. Een verandering is dan geen bedreiging meer en je staat open voor alternatieve routes. Emoties zijn er altijd, of je nu thuis bent, op vakantie of aan het werk voor je eigen onderneming. En dat is prima, want emoties zijn belangrijk en kunnen een positief effect hebben op je keuzes en gedrag. Belangrijk is wel dat je je emoties niet negeert. Want als je je onveilig voelt of niet lekker in je vel zit, worden je plannen van die dag opzij geschoven door je brein omdat alle focus gaat naar doel 1: je welzijn en veiligheid.

Dus: check voor je ‘s morgens de deur uitgaat, of voor die belangrijke afspraak, hoe je je voelt. En wat de omgeving met je zou doen. Bereid je voor en wees je bewust van je emoties. Op die manier omzeil je je automatische piloot en maak je keuzes die vóór je werken. Als ondernemer kan ik me herkennen in dit verhaal. Ik ga dan ook zeker aan de slag met mijn emoties en hoop op resultaat. Ik ben benieuwd of dit voor jullie ook de ogen geopend heeft.

Ondernemers leeslijst tip!

Ben jij ook klaar om je emotionele effectiviteit te vergroten om meer succes én plezier te halen uit je ondernemerschap? Dan zou ik zeker het boek Echte ondernemers huilen (niet) (affiliate) van Monique Schuurmans op je leeslijst zetten. Dit boek is gericht op alle ondernemers. Ik kon mij heel erg herkennen in de praktijkvoorbeelden die ze geeft. Ook maakt ze gebruik van reflectievragen, zodat je tijdens het lezen al aan de slag kan met het vergroten van jouw emotionele effectiviteit. Daar houd ik van: direct doorpakken.