Staan Nederlandse banen massaal op de tocht door AI?

Om direct met de deur in huis te vallen: absoluut. Grote techbedrijven zijn al volop bezig met het doorvoeren van aanzienlijke ontslagrondes. Hoewel kunstmatige intelligentie (AI) niet altijd expliciet als hoofdreden wordt aangehaald, duikt het steevast op in de details. Toch lijkt de tijd van verhulling voorbij.

Neem nu Klarna, dat onlangs 700 medewerkers verving door enkele AI-agents. Dat leverde een besparing van 40 miljoen dollar op. Ze beweren bovendien dat hun klantenservice er flink op vooruitging. Het resultaat? Een scherpe daling van de aandelenkoers van een grote telecom- en personeelsleverancier. Tegelijkertijd vrezen medewerkers in customer support voor hun baan. Dit is slechts het begin van de AI-revolutie.

Verschuiving in mogelijkheden

We zijn pas in maart en het eerste kwartaal van het jaar is nog niet ten einde. Achter de schermen zijn grote techbedrijven druk bezig met het ontwikkelen van baanbrekende, nieuwe AI-toepassingen. OpenAI werkt aan een autonomous agent-systeem wat binnenkort waarschijnlijk als nieuwe dienst wordt gelanceerd. De ontwikkeling van GPT-5 gaat onverminderd door. Dat belooft een enorme verschuiving in mogelijkheden.

OpenAI is ook lang niet meer de enige belangrijke speler. Vorige week kondigde Anthropic (een relatief onbekend bedrijf) subtiel een revolutionair nieuw AI-model aan. Het IQ hiervan ligt hoger dan dat van de gemiddelde mens. Dit model laat GPT-4 inmiddels achter zich. Het kan ook voor complexere taken worden ingezet dan wat met GPT-4 überhaupt mogelijk is.

Tot slot investeren de tech-giganten flink in robotica. De impact hiervan is in potentie enorm. Robotica maakt inmiddels erg grote sprongen dankzij de doorbraken binnen generatieve AI. Daardoor kunnen we binnen enkele jaren geavanceerde robots op de werkvloer verwachten. Die gaan steeds meer een rol spelen in ons dagelijks leven.

Ongekende impact op onze samenleving

De impact op onze samenleving valt niet te onderschatten. Het ligt in de lijn van de verwachting dat binnen enkele jaren mensen de meerderheid van de banen niet meer uitvoeren. Van accountants en advocaten tot softwareontwikkelaars, alles verandert. Dat gebeurt sneller dan we durven toegeven. Veel mensen willen deze realiteit nog niet onder ogen zien en blijven het ontkennen. Als je de trends echter volgt, is ontkennen eigenlijk geen optie meer.

Dit zijn geen louter filosofische theorieën. Zelfs conservatieve instanties als Goldman Sachs en het World Economic Forum komen tot de conclusie dat tegen 2030 zo’n 65% van alle banen door AI vervuld zal zijn. De consequenties? Een aanzienlijk deel van de bevolking zal zijn baan verliezen, met alle gevolgen van dien.

Ons huidige financiële systeem, dat onder andere arbeid zwaar belast, is in zo’n situatie niet meer houdbaar. Ook onze Nederlandse sociale vangnetten schieten dan flink tekort. Er wordt in de wandelgangen mondjesmaat gesproken over een Universal Basic Income en een nieuwe structuur waarbij bedrijven een soort ‘AI-winstbelasting’ betalen om deze nieuwe sociale vangnetten te financieren. Toch heeft niemand eigenlijk de touwtjes in handen, of de visie om op zo’n korte termijn zulke drastische maatregelen te nemen.

Navigeren door de AI-revolutie

Het is confronterend om te beseffen dat ons systeem binnen enkele jaren volledig kan instorten. Waar klimaatproblematiek abstract kan lijken en niet direct waarneembaar is, is de impact van de AI-revolutie het direct tegenovergestelde. Dit jaar zullen al veel mensen de gevolgen ervaren. Copywriters, contentspecialisten en customer care-medewerkers voelen de nadelen nu al. Dit zal zich uitbreiden naar allerlei specifieke vakgebieden. Uiteindelijk zal alles wat we nu achter een computer doen overgenomen worden door AI.

Maar betekent dit dat er geen banen meer zullen zijn? Niet per se. Er zullen waarschijnlijk regels komen die bepaalde banen beschermen tegen automatisering door AI. Beroepen als rechters, leerkrachten, politici en sommige medische specialisten zullen AI als hulpmiddel gebruiken. Toch blijft de menselijke interactie essentieel voor vertrouwen en verbinding.

Op de korte termijn zullen vooral de kantoorbanen eraan moeten geloven. Alles wat een werknemer achter zijn computer doet  zal op korte termijn door een goedkope AI-agent kunnen worden uitgevoerd. Dan bedoel ik niet eens het repetitieve administratieve werk, maar juist ook marketingwerkzaamheden en creatieve opdrachten. Er zijn dan nog maar enkele mensen nodig om deze agents succesvol aan te sturen om bepaalde taken te verrichten.

Aan de vooravond van de singulariteit

De razendsnelle ontwikkelingen in robotica en de AI-revolutie naderen het tijdperk van Artificial General Intelligence (AGI). Dat wordt ook wel de singulariteit genoemd. Kunstmatige intelligentie zal onze huidige begrippen van intelligentie en menselijkheid radicaal transformeren. Dit belangrijke moment markeert de overgang naar onbekend terrein. De singulariteit, ooit een utopisch sciencefiction-concept, staat nu op de drempel van onze realiteit.

Deze overgangsperiode brengt ons ingrijpende veranderingen in de arbeidsmarkt en het verdwijnen van bepaalde beroepen. Dit vereist een ongekende mate van aanpassing en veerkracht. Het uiteindelijke doel is een toekomst waarin AGI ons voorziet van bovenmenselijke intelligentie en mogelijkheden. Met AGI kunnen we niet alleen de grootste uitdagingen van onze tijd aanpakken, maar ook geheel nieuwe levenswijzen verkennen die nu nog ondenkbaar zijn.

Reis vol uitdagingen

Door de komst van AGI te omarmen en actief bij te dragen aan de integratie ervan in onze maatschappij, kunnen we een wereld creëren die technologisch geavanceerd is. Deze wereld wordt dan ook verrijkt door de onbegrensde mogelijkheden van de singulariteit.

We bewandelen een pad dat onherroepelijk naar de creatie van AGI leidt. Het is heel belangrijk om te erkennen dat deze reis vol uitdagingen zal zijn. Besef je goed dat het vertrouwde concept van ‘huisje, boompje, beestje’, waarin je verzekerd bent van een goed betaalde baan, de komende jaren niet meer vanzelfsprekend zal zijn.

Door de AI-revolutie zullen goed betaalde banen in specialistische sectoren schaars worden. De druk op de maatschappij zal worden opgevoerd als nooit tevoren. Volgens de oprichters van OpenAI, Anthropic en Google DeepMind zal dit alles het uiteindelijk waard zijn. De vraag is: welke prijs zijn we bereid om ervoor te betalen?