Zo gaat generatieve AI ons werkleven in 2024 veranderen [5 trends]

Met de wereldwijde gekte rondom generatieve AI, kan je je bijna niet voorstellen dat dit eigenlijk nog maar een jaar geleden is ontstaan. En ook niet snel weg zal gaan. Het aantal nieuwe gave tools en upgrades in de afgelopen 12 maanden was verbazingwekkend. Elke keer weer denk je dat je alle tools en functionaliteiten weer kent, maar aan het einde van de dag is die kennis alweer verouderd. Een trendartikel schrijven voor 2024 is dan ook een interessante opgave, toch ga ik het proberen!

De ontwikkelingen gaan supersnel

Had jij 16 jaar geleden bij de introductie van de iPhone verwacht dat we er een decennium later uren per dag naar zouden turen? Navigeren, foto’s en videos bewerken, bankieren, videobellen. Het gave van veel technologieën is dat we vaak de gaafste functies nog niet eens kennen of kunnen voorspellen. Dat zie je nu bij generatieve AI, maar dat zag je bijvoorbeeld ook bij crypto. Crypto werd geïntroduceerd als een puur peer-to-peer cash-systeem. Inmiddels wordt de volgende generatie van het internet ermee gebouwd en zijn er talloze aftakkingen zoals NFTs, CBDCs en DeFi.

De superlatieven rondom GenAI (generatieve AI) schieten ook steeds te kort in de voorspellingen van grote consultants en banken. Vooral na het afgelopen jaar, waarin zelfs in een brief, getekend door honderden grote namen uit de tech-sector en daarbuiten, gevraagd werd aan de grote GenAI-platformen om de ontwikkelingen tijdelijk te stoppen. Dat is duidelijk niet gebeurd. Ik zie de ontwikkelingen bij zowel de grotere GenAI-tools als alle startups in de sector alleen maar heel veel sneller toenemen.

Voordelen voor bedrijven

Omdat het ‘the next productivity frontier’ is volgens McKinsey, kan dit bedrijven komend jaar tussen de $2.6 en $4.4 triljoen besparen. Volgens Goldman Sachs gaat het daarnaast zorgen voor een stijging in waarde van goederen en diensten van 7%. Onderzoek van KPMG laat dat ook duidelijk zien: 73% van de bedrijven verwacht dat GenAI het komende jaar de productiviteit van de werknemers gaat vergroten. En 71% wil de technologie in het komende jaar implementeren.

Make something people want.

Zoals het motto het zo mooi zegt van een van de bekendste startup-incubators Y-combinator: ‘Make something people want’. Als ik spreek over GenAI, dan zie ik altijd nog genoeg handjes in de lucht gaan van mensen die nog niet met een GenAI-tool hebben gespeeld of zelfs al dagelijks werken. Maar dit is niet omdat ze niet willen.

Elke keer als ik doorvraag, dan hoor ik vooral dat de ontwikkelingen voor veel mensen te snel gaan en ze niet weten waar te beginnen. Alsof je naar een stam Indianen ergens in de jungle toe gaat en de mensen een smartphone in de hand duwt. Maar met de veelheid aan cursussen en vooral het gemak waarmee je zelf direct en kosteloos aan het werk kan, zal het adoptie-cijfer het komende jaar ongekend hard stijgen.

• 1. De renaissance van ons werk en onze werkplek
• 2. Multimodaal wordt het nieuwe normaal
• 3. It’s time to act with an act!
• 4. Samen zijn ze nog sterker
• 5. Vergeet de ethiek niet!

1. De renaissance van ons werk en onze werkplek

AI gaat de relatie tussen mens en machine op de werkvloer echt fundamenteel veranderen. Hoewel het afgelopen jaar de nadruk lag op de manier waarop GenAI kan helpen bij het creëren van content, verwacht ik volgend jaar veel bredere toepassingen. Niet alleen mooie nieuwsbrieven en afbeeldingen genereren, maar:

• echt helpen met geavanceerde analyses,
• voorspellende inzichten voor projecten en bedrijfsmanagement,
• het ontwikkelen van software,
• sterk verbeterde klantenservice, en
• effectievere uitkomsten faciliteren zoals in de zorg.

Daarnaast kun je dan waarschijnlijk betere en snellere beslissingen nemen, omdat je niet meer hoeft te wachten op de mening van een collega of toeleverancier. Je hoeft niet meer na te denken of het de moeite waard is om een vraagstelling uit te besteden, omdat je nu niet gelijk een factuur voor het advies krijgt. En je kunt analyses maken op basis van jouw eigen data, die je eerder nooit zelf kon maken.

Tijdbesparing op de werkvloer

Inmiddels heb ik al klanten die standaard GenAI meenemen in vergaderingen en brainstorms. En klanten die er zelfs al over nadenken om het aantal geplande brainstorms te minimaliseren en dit over te laten aan de technologie. Ik heb vrienden die het heerlijk vinden dat ze aan het begin van de dag, door een half uurtje met CoPilot te spelen, zoveel goede code krijgen, dat ze de rest van de dag eigen dingen kunnen doen. Zonder dat de baas dit merkt.

Andere voorbeelden van de impact op werk zijn er uiteraard genoeg. Van bedrijven die hele afdelingen personeel hebben vervangen door GenAI tot bedrijven die hun hele data-archief in GenAI hebben geüpload, wat nu als basis-kennisbron dient voor de medewerkers. Zo lanceerde McKinsey Lilli en uploadde hiervoor honderdduizenden onderzoeksrapporten en andere bruikbare pdf-bestanden. Medewerkers wereldwijd kunnen nu inloggen en om advies vragen aan de chatbot.

Ik denk dat het door deze snelle vooruitgang wel noodzakelijk is om ons werk en de functies het komende jaar te herdefiniëren. Want in plaats van helemaal in de GenAI-stroom te worden meegezogen en de hele dag met de tools aan het werk te gaan, lijkt het mij juist belangrijk om als professional in 2024 eerst een stap terug te zetten en te herijken.

• Welke activiteiten delegeer, elimineer of outsource je het liefst?
• Welke werkzaamheden kosten je stiekem veel tijd?
• Waar zit vaak de meeste slack in een project in?
• Welke analyses zou je weleens willen maken met alle data en documenten die je hebt?
• Welke activiteiten die ik zelf niet kan uitvoeren, zijn belangrijk voor het behalen van mijn doelen?

FOBO scherpt de geest aan!

Met deze eerste vragen heb ik mijn eigen bedrijven en activiteiten goed onder de loep genomen en via ThereIsAnAIforThat 30 tools geselecteerd om eens te testen. Hiervan zijn er uiteindelijk 8 overgebleven die ik elke week gebruik en 2 elke maand. Niet alleen voor het genereren en optimaliseren van content, maar juist ook doorlopende analyses, brainstormen en het verrijken van mijn productaanbod richting klanten.

In mijn zoektocht naar goede tools heb ik een paar keer FOBO (fear of being obsolete, de angst om verouderd te raken) gehad. Ik zag AI-tools die zulke geweldige resultaten gaven in ettelijke seconden, dat ze een aantal advies-activiteiten die ik zelf vermarkt gewoon overschaduwen. Ik bied deze tools nu gewoon pro-actief aan klanten aan, met uiteraard begeleiding hoe ze goed te gebruiken, in een breder pakket aan diensten. De klanten nóg blijer, en ik ben er qua werk niet op achteruit gegaan. Je moet niet bang zijn dat AI ook werkzaamheden van jouzelf gaat overnemen. Je moet juist kijken hoe je andere activiteiten nóg veel sterker kan maken.

Terug naar de prompttafel

We zijn als mens nu eenmaal lui. Kijk maar eens naar de meestgezochte zoektermen op Google (‘hoe kan ik het snelste X, makkelijkste X’). Ons brein is volgens onderzoek nu eenmaal zo geprogrammeerd, zodat we zo weinig mogelijk energie gebruiken. Dat heeft niet alleen te maken met mensen die daardoor niet sporten. Ik fitness elke morgen, maar zoek op veel vlakken toch alles behalve een geitenpaadje. Volgens wetenschappers noemen we veel van dat soort activiteiten wel ‘efficiënt’, maar zijn we in principe gewoon lui gedrag aan het vertonen.

Hetzelfde zie ik bij veel professionals die met prompts aan de slag gaan. Waarom moeilijk doen, als je ook gewoon een prompt uit een blog kan kopiëren of die van een collega kan gebruiken? Ik krijg nog vaak van klanten feedback terug dat ze ontevreden zijn over de output van verschillende GenAI-tools. Maar dat komt meestal omdat de prompts te algemeen zijn of niet passen bij de opdracht.

We hebben het afgelopen jaar lekker kunnen experimenteren met de vele tools. 2024 staat in mijn optiek in het teken van een ‘Prompt Paradigm Shift’. Professionals die vooruit willen lopen op de troepen, gaan terug naar de tekentafel en nemen hun prompts heel scherp onder de loep. Ik gebruik voor mijn SEO-werk bijvoorbeeld inmiddels een prompt van ¾ A4’tje. Daarnaast ga ik niet meer uit van één prompt die het direct goed doet, maar juist een serie van prompts die leiden tot het perfecte resultaat. Een prachtig voorbeeld hiervan zien we bij NASA.

Pas op voor de BYOAI-collega’s die in de schaduw werken

Het GPT-gemak dient de werkende mens waanzinnig. Maar veel werknemers vergeten dat veel data die ze gebruiken, vertrouwelijk is. Uit onderzoek blijkt dat 11% van de data die mensen in GPT plakken, eigenlijk vertrouwelijke data is. Dit kan voor vervelende situaties zorgen. Samsung kwam er zo bijvoorbeeld achter dat ontwikkelaars GPT gebruikten om code te testen, doordat GPT ineens met zeer vertrouwelijke source code van het techbedrijf op de proppen kwam. Volgens onderzoek van Dell heeft 91% van de professionals al gewerkt met GenAI. Bedenk je maar eens hoeveel vertrouwelijke data er al in de bot zitten opgeslagen.

Er zijn genoeg organisaties die GPT al hebben geblokkeerd voor medewerkers, zoals Nederlandse ministeries, banken en talloze bedrijven. Niet alleen uit angst voor het lekken van vertrouwelijke data, maar ook vanwege bijvoorbeeld onduidelijkheid over privacy en regelgeving. Maar ik hoor genoeg klanten die tóch de tools gebruiken, omdat de ongekende kracht niet alleen veel tijd scheelt, maar het werk zelf ook echt kwalitatief verrijkt. Van hotelketens tot toeleveringsbedrijven. ‘Bring-your-own-AI’ (BYOAI), zonder dat dit eigenlijk is toegestaan door de werkgevers.

Uit onderzoek blijkt dat 11% van de data die mensen in GPT plakken, eigenlijk vertrouwelijke data is.

Shadow AI

Hier zie ik dan ook een ongewenste ontwikkeling ontstaan: de vorming van Shadow AI. We zagen eerder al Shadow IT, waar individuen of zelfs hele afdelingen binnen een bedrijf de kracht van bepaalde IT zagen en dit ongeautoriseerd gebruikten. Met alle veiligheidsrisico’s van dien. Dit gebeurde bijvoorbeeld veel bij cloud data en software-as-a-service.

De mens is lui, maar niet dom. Laatst zat ik met een klant te werken op zijn kantoor en we wilden samen kijken naar een AI-tool. Deze was geblokkeerd op het netwerk en kon dus ook niet via wifi worden benaderd op de telefoon. Inderdaad: twee seconden later was de wifi uitgeschakeld en werd de tool gebruikt op het 5G-netwerk. Zonder problemen. Ga je zoiets tegenhouden? Onmogelijk. Het geeft wel de urgentie aan van een goed protocol wat je met alle collega’s vastlegt.

2. Multimodaal wordt het nieuwe normaal

AI wordt al vele jaren ingezet in grote organisaties, zoals in de zorg. Met het zorginfarct waar we in Nederland op afstevenen, zijn slimme tools die tijd besparen bij medici en ze ook nog eens efficiënter laten werken, zeer welkom. Een mooi voorbeeld van een AI die grote impact heeft hierop, is de borstkankerdetectie van Google. Een proces van eerste detectie tot uitslag, dat makkelijk twee weken kan duren. Maar met de tool van Google krijg je binnen een minuut een resultaat. Met inmiddels een accuratie van 99.98%.

Dit is een voorbeeld van ‘multi modal’-AI: een tool die ook kan zien, horen en praten. Tot nu toe waren de meeste GenAI-tools gespecialiseerd in het simuleren van één enkele expressievorm. Met de komst van modellen als GPT-4 is de trend in GenAI echter richting multimodaliteit. Meta heeft bijvoorbeeld al een GenAI model (ImageBind) getoond dat tegelijkertijd afbeeldingen, tekst, audio en temperatuur kan samenbrengen in een analyse. Google’s nieuwste GenAI model ‘Gemeni‘ is al helemaal multi-modaal en zelfs ontworpen voor aansluitingen op robots en andere technologieën.

Het samenbrengen van taken

Ook deze tools worden al volop gebruikt. Laatst sprak ik voor een farmaceut, waar de meeste medici in de zaal toegaven weleens een MRI in GPT te gooien voor een second opinion. Maar ik zie ook bijvoorbeeld eigenaren van webshops hier driftig mee aan de slag gaan. Door bijvoorbeeld een foto van een product te uploaden en er een perfecte SEO-geoptimaliseerde beschrijving uit te krijgen.

• Zelf gebruik ik tools als Otter.ai voor het notuleren van afspraken.
• Glif is ook de moeite waard. Hiermee kun je met een simple prompt een hele set aan kunst, striptekeningen, selfies en meer laten genereren.

Daarnaast zie ik dagelijkse nog grappige voorbeelden voorbijkomen van zaken die eerder nooit zouden kunnen, maar met multimodal-AI ineens wel.

Uiteraard kan dit ook nog veel geavanceerder en grote worden ingezet. Deze nieuwe modellen openen wat mij betreft weer deuren naar ongekende nieuwe mogelijkheden.

Google heeft al een multimodal-systeem gemaakt, wat de volgende dialoog kan voorspellen in een videoclip. Autobouwers gebruiken het voor de doorlopende situatie-analyse van zelfrijdende auto’s. Negen op de tien Nederlandse ziekenhuizen zetten het in, voornamelijk voor het bepalen van de beste behandeling.

3. It’s time to act with an act!

Ook nu maakt Brussel het ‘Brussels-effect’ weer waar. Het komt als eerste grote overheid wereldwijd met verregaande wet- en regelgeving. De AI-act deelt de verschillende toepassingen in per risico, wat weer wordt gekoppeld aan de strengheid van regels. Daarnaast moeten de tools ook voldoen aan het Europese auteursrecht en de Europese transparantie-verplichtingen.

Ik las alweer allerlei ‘breaking’ berichten op LinkedIn, van mensen die denken dat hiermee de innovatie binnen de EU volledig wordt ingeperkt. Maar net als bij de MICAR-wetgeving (de Europese wet- en regelgeving op gebied van cryptovaluta) die volgend jaar van pas komt, zie ik juist veel voordelen. Net als met cryptovaluta hoor ik van genoeg klanten dat zij even wachten met het gebruik van de technologie, totdat er meer helderheid is op gebied van wet- en regelgeving. Dat is er dus komend jaar. Daarnaast laat onderzoek zien dat we in Europa (vergeleken met de VS en China) zelfs de meeste professionals hebben op het gebied van AI, nadat dit aantal in de afgelopen 10 jaar met 1000% is gestegen.

Er zijn nu eenmaal genoeg bad actors in de technologiebranche. Goed doordachte wetgeving zorgt er in mijn optiek voor dat de voordelen van AI volledig worden gerealiseerd en tegelijkertijd de fundamentele rechten en de veiligheid van gebruikers worden beschermd. En daarnaast, dat bedrijven die de technologie gebruiken ook echt even goed gaan kijken naar mogelijke risico’s.

Ik ben heel slecht in het onthouden van namen en had gehoopt dat ik de slimme Rayban-Meta-bril kon koppelen met Pimeyes. Helaas: zaken als het real-time identificeren van mensen op basis van biometrische data is niet toegestaan onder deze wetgeving. Waarschijnlijk om Chineze situaties te voorkomen.

4. Samen zijn ze nog sterker

Ik denk dat de volgende grote ontwikkeling in tech ‘convergentie’ zal zijn. Hiermee bedoel ik het samenkomen van technologieën die daardoor zorgen voor een nóg krachtigere symbiose. Dat is niet alleen fijn, maar ook hard nodig. Kijk maar eens naar de beginjaren van cryptovaluta. De onderliggende blockchain-technologie gebruikte volgens onderzoeken net zoveel energie wereldwijd, als de totale energie-consumptie van Nederland. Een probleem wat met ‘de merge’ al grotendeels is opgelost (de meestgebruikte blockchain Ethereum ging met 99.8% in energiegebruik terug door een grote upgrade, waar ik eerder over schreef).

Het Amerikaanse MIT kwam recent met een onderzoek, waaruit blijkt dat het genereren van één afbeelding met Midjourney evenveel elektriciteit kost als het volledig opladen van de telefoon. Google gaf recent aan dat GenAI 10 tot 15% van de wereldwijde energieconsumptie voor zijn rekening neemt. Microsoft zag dit energiegebruik ook al bij haar eigen AI-tools en kijkt daarom nu zelfs naar eigen kerncentrales om te voorzien in het benodigde energieverbruik in de komende jaren.

Gelukkig zien we op het vlak van GenAI inmiddels mooie convergentie ontstaan met ‘edge computing’, wat de data-opslag en de IT-tool dichterbij de gebruiker brengt. Dus veel decentraler, in plaats van centraal.

Blockchain en cryptovaluta

Ook blockchain wordt als grote vriend van GenAI gezien. Blockchain zorgt voor een veilige opslag van data, waar je heel veel kanten mee op kan. Het kan helpen de authenticiteit van afbeeldingen, video’s, documenten en andere soorten media te valideren door cryptografisch te verifiëren waar een stukje content vandaan komt en of ermee is geknoeid of iets is gewijzigd. Dit gebeurt met het zogenaamde Timestamping, wat recent ook werd gebruikt om fraude te voorkomen tijdens de verkiezingen in Guatamala.

De vele GenAI-tools varen op grote datasets. Er zijn genoeg mensen die zich afvragen: waarom zou ik mijn data aan zo’n tool geven, als ik er niet voor wordt beloond? Hier komt een prachtige convergentie naar boven tussen GenAI en cryptovaluta. Het Duitse Bosch beloont gebruikers voor het delen van data met cryptovaluta. Iets wat mogelijk wordt door Fetch.ai, waarvan de CEO en oprichter laatst bij mij op een event sprak. Hij stond aan de wieg van Deepmind (dat door Google werd overgenomen en werd omgetoverd tot de AI-afdeling van de techreus) en bouwt met Fetch nu aan oplossingen om makkelijk geld te verdienen met het delen van data.

Kwantumtechnologie

Komend jaar zal ook kwantumtechnologie AI nog heel veel krachtiger maken.

Kwantumtechnologie zorgt voor een exponentieel grotere rekenkracht van computers. Daardoor kan AI veel sneller data verwerken en analyseren. Dan hebben we het niet over het simpel vinden van een breuk in een MRI-scan, maar echt nieuwe medicijnen testen en het aansturen van financiële markten met simulaties. GenAI on steroids. Er komen steeds meer platformen bij die je als organisatie direct kan gebruiken, zoals Sandbox en  Xanadu.

En jongeren? Bouwers van virtuele werelden, zoals het zeer populaire Roblox, hebben al talloze GenAI-tools beschikbaar gemaakt en gaan dit komend jaar sterk uitbreiden.

5. Vergeet de ethiek niet!

Met alle geweldige en gave tools, vergeten we nog te vaak de ethische aspecten. De AI-act van de EU zorgt al voor meer transparantie en dat is ook echt heel belangrijk. Ik denk dat het komend jaar in rap tempo moeilijker wordt om de zorgen over de impact ervan op privacy, gegevensbescherming en bedrijfsvoering te negeren. Vooral over hoe je op verantwoorde wijze met GenAI om kan gaan.

Ook hier is weer sprake van convergentie. Het ethische vraagstuk is een verantwoordelijkheid die door iedereen moet worden gedeeld.

• Ontwikkelaars die de GenAI-modellen ontwerpen en op de markt brengen,
• gebruikers die ze voor verschillende toepassingen gebruiken, en
• wetgevers die de regels van het spel bepalen.

Hier moet echt een veel betere balans gevonden worden in het evenwicht tussen het optimaal benutten van de voordelen van generatieve AI en het beschermen van onze menselijke kernwaarden. Dat is een hele opgave, is wel gebleken het afgelopen jaar.

Hallucinaties en nieuwe mogelijkheden

Talloze contentmakers, van bekende boekenschrijvers tot photostocks, hebben de makers van GenAI-tools aangeklaagd. Omdat ze van mening zijn dat deze tools hun content niet zomaar mogen gebruiken voor het trainen van AI. Iets waar de makers van de tools het weer niet mee eens zijn. Maar ook de ‘hallucinaties’, die soms voor hilarische maar ook steeds vaker voor schokkende, aanstootgevende inhoud kunnen zorgen. Veel beleidsmakers zitten al met samengeknepen billen te kijken naar volgend jaar, als de helft van de wereldbevolking naar de stembus mag. Wat voor impact gaat GenAI hierop hebben? De mogelijke gevolgen van het verkeerd gebruik roepen talloze ethische vraagstukken op.

Nu zijn de grootste uitdagingen op het web ook vaak heel grote business-mogelijkheden.

• Tools als die van het Delftse DuckDuckGo bieden hiervoor oplossingen,
• grote bedrijven tuigen hun eigen ‘AI ethical board’ op,
• wereldwijde Ethische-AI-consortia worden gelanceerd, en
• de AI-act van de EU geeft nog een aantal extra stokken achter de deur.

Komend jaar zal wat dan betreft ook een belangrijkste test worden.

Volledig ethisch maken zal nooit lukken. Dat zie je ook met talloze andere technologieën. Wet- en regelgeving rondom ethiek blijft een kat-en-muisspel tussen de ‘bad actors’ en overheden. Zoals een spreker op een event bij mij laatst zo mooi zei: ‘Het is een reis, geen bestemming. Een continu proces van ontwikkelen, leren en aanpassen.’

Met de snelheid waarmee momenteel de ontwikkelingen op gebied van GenAI gaan, ben ik er benieuwd wat er van de voorspellingen uit gaat komen en vooral; wat we nog allemaal voor onverwachte, maar impactvolle ontwikkelingen gaan zien ontvouwen in 2024. Zoals Peter Drucker het zo mooi zegt “The unexpected was the richest source of opportunity for successful innovation. Unfortunately, expected occurrences are not only many times neglected, but are frequently actively rejected so they are never exploited as innovations.”