Ophef! 6 opvallende communicatiemomenten in de sport

Sport verbroedert. Denk aan toen Sven Kramer op de Olympische Spelen van 2014 twee keer goud (waarvan een keer met de ploegenachtervolging) en een keer zilver pakte. Of aan het WK voetbal van 2010 toen Nederland op de tweede plaats eindigde, en het hele land achter het elftal stond. Maar sport kan ook zorgen voor verdeeldheid, vooral als de media erbij komt kijken en verslag doet. Mensen vormen een mening, reageren en houden de nieuwsupdates rondom het onderwerp nauwlettend in de gaten. De afgelopen jaren zijn er verschillende bijzondere communicatiemomenten in de sport geweest die de gemoederen en de media bezighielden. Hieronder vind je er zes.

Als ik zou willen dat je het begreep, had ik het wel beter uitgelegd. – Johan Cruijff

1. Take a knee

Voor het eerste opvallende sport communicatiemoment gaan we terug naar 2016. American Football-speler Colin Kaepernick had met zijn team, de San Francisco 49’ers, een paar jaar daarvoor de Super Bowl gewonnen, wat wordt gezien als de meest prestigieuze prijs in het American Football. Dit deed hij als quarterback, een van de belangrijkste posities op het veld in deze sport. Kortom, het was een speler met een bepaalde reputatie die geschiedenis had geschreven voor zijn club en in de sport.

Aan het begin van een oefenwedstrijd in het voorseizoen werd zoals bij iedere wedstrijd het Amerikaanse volkslied afgespeeld. Traditiegetrouw stonden de spelers naast elkaar mee te zingen voor hun vaderland. Na afloop dook er een filmpje op waarin te zien was dat Colin Kaepernick bleef zitten. Zijn verklaring luidde: “I am not going to stand up to show pride in a flag for a country that oppresses black people and people of color.”

De dagen erna begint het verhaal te leven in de media. Sommigen vinden het een schande, anderen scharen zich achter Kaepernick. Ook oud-American Football-speler Nate Boyer doet zijn zegje, en geeft aan dat het sterker zou zijn om te knielen tijdens het volkslied, in plaats van op de bank te blijven zitten. Op 1 september doet Kaepernick dat voor de eerste keer en op 11 september, bij de officiële start van het seizoen, zijn er verschillende andere spelers die óók knielen tijdens het volkslied.

De gevolgen van Kaepernick’s actie

De maanden erna zwelt de kritiek aan, vooral onder de Republikeinen. Zo doet bijvoorbeeld ook de toenmalige presidentskandidaat Trump een duit in het zakje. Vervolgens reageerde Kaepernick daar weer op. Ondertussen krijgt Kaepernick steeds minder speeltijd, terwijl zijn vervangers niet worden gezien als betere spelers. Zou er meer aan de hand zijn? Ja, want zijn club doet in de loop van het seizoen haar best om contractueel van hem af te komen.

Na wederzijdse goedkeuring wordt zijn contract na het seizoen waarin hij begon met knielen ontbonden. In aanloop naar het nieuwe seizoen was de verwachting dat hij makkelijk een nieuwe club zou vinden, maar niets bleek minder waar. Quarterbacks van mindere kwaliteit tekenden contracten bij nieuwe clubs, maar Kaepernick bleef clubloos. En dat gaat de jaren erna zo door. Hij speelde op 1 januari 2017, een half jaar nadat hij voor het eerst knielde, zijn laatste wedstrijd ooit. De reden hiervoor is dat eigenaars van American Football-teams bang zijn voor het imago van de sport en vinden dat politiek en sport gescheiden moet blijven, zo wordt gesuggereerd.

Echter blijft Kaepernick onderwerp van gesprek, mede doordat andere spelers blijven knielen. Daarnaast speelt hij anderhalf jaar na zijn laatste wedstrijd de hoofdrol in de nieuwe campagne van Nike. De slogan luidt: ‘Believe in something, even if it means sacrificing everything’. Het gevolg? Mensen staken hun Nikes in de fik en plaatsten het op Twitter, waardoor #burnyournikes trending topic werd. Al had het uiteindelijk een positief effect op de sales van Nike.

Omdat er nog meer bijzondere sportmomenten besproken moeten worden, zijn er bepaalde hoofdstukken in dit verhaal overgeslagen. Benieuwd naar het complete verhaal? Check deze tijdlijn, of deze.

2. Eerste voetballer op hoogste niveau uit de kast

Op 21 oktober 2021 plaatst Josh Cavallo een video op Instagram waarin hij vertelt homoseksueel te zijn. Daarmee is hij de eerste profvoetballer op het hoogste niveau die daarvoor uitkomt. In de emotionele video vertelt Cavallo dat hij zijn geaardheid in zijn jeugd altijd verborg omdat hij zich schaamde. Hij was bang dat het hem nooit ging lukken om te doen wat hij leuk vond, namelijk professioneel voetballen, én homoseksueel te zijn. Het maakte hem moe om op het hoogste niveau te spelen en tegelijkertijd een dubbelleven te leven, een gevoel dat hij niemand toewenst. Cavallo vertelt dat iedereen om hem heen fantastisch reageerde, ook op het voetbalveld. Hij bedacht zich zelfs: waarom heb ik hier al die tijd mee gezeten?

Zijn aankondigingsvideo was wereldwijd in het nieuws. Met zijn actie wordt hij gezien als een voorbeeld voor voetballers in de LHBTQI+-community. Een paar maanden later kreeg hij wel te maken met homohaat vanuit het publiek. Hij wordt uitgejouwd en krijgt scheldwoorden naar zijn hoofd geslingerd. Zijn club, Adelaide United, blijft achter hem staan en reageert op haar website dat het diep geschokt is door de gebeurtenissen. Daarnaast organiseren ze een maand later, in februari 2022, de zogeheten ‘Pride Games’. Zowel het vrouwelijke als het mannelijke elftal van de club dragen dat weekend hun naam en rugnummer in de kleuren van de regenboog op hun shirts uit solidariteit voor de community.

3. Mason Greenwood: van klappen tot kind

Voetballer Mason Greenwood had de voetbalwereld aan zijn voeten: hij was aan het doorbreken bij Manchester United, een van de grootste clubs in Engeland, en had zijn debuut in het Engelse nationale elftal al gemaakt. En dat op 20-jarige leeftijd. Echter verscheen er eind januari 2022 een filmpje op Instagram, geplaatst door zijn vriendin Harriet Robson. Op het filmpje zie je het bebloede gezicht van Harriet met daarbij de tekst: ‘To everyone who wants to know what Mason Greenwood actually does to me’. Hier vind je de (let op: schokkende) beelden. Daarnaast deelt ze een audiofragment waarin te horen is dat Greenwood haar dreigt te verkrachten.

Direct deelt Manchester United in een officieel statement mee dat de speler niet meer welkom is op de club. Daarnaast kreeg iedere fan met een shirt met zijn naam de mogelijkheid deze gratis in te ruilen voor een ander shirt. De bondscoach gaf aan dat hij Greenwood niet meer op zou roepen voor het nationale elftal. Greenwood zelf werd aangehouden en weer vrijgelaten, om vervolgens in oktober van datzelfde jaar opnieuw opgepakt te worden. Een paar dagen later kwam hij opnieuw vrij.

Begin dit jaar werd bekend dat Greenwood niet meer verdacht is van poging tot verkrachting en mishandeling, omdat er volgens de Britse justitie ‘geen uitzicht meer op veroordeling’ was. Een paar weken later kwam naar buiten dat Greenwood zijn eerste kindje verwacht, van dezelfde Harriet Robson. Ondertussen onderzoekt ook Manchester United zijn comeback en duiken er filmpjes op waarop hij op het trainingsveld te zien is.

4. ’s Nachts hardlopen: realistisch of niet?

Een vreemde eend in de bijt: geen echt sportmoment, maar wél een bijzonder communicatiemoment rondom sport. In april 2022 lanceerde Samsung een nieuwe campagne, genaamd ‘Night Owls’. In deze campagne daagt Samsung Gen Z uit de baas te zijn over je persoonlijke welzijn, door te breken met bestaande meningen of normen rondom gezondheid. De verschillende Samsung devices die kunnen helpen bij je slaap, dieet, mentale gezondheid en sport zijn afgesteld om je hierin te ondersteunen en vooral niet over je te oordelen als je het anders doet dan anderen. In de video is een vrouw te zien die om 02:00 uur de wekker zet en begint met hardlopen. Ze loopt vol zelfvertrouwen door de stad en op de achtergrond is het nummer Seven Nation Army van The White Stripes te horen, dat bijdraagt aan het gevoel rondom de commercial.

Samsung sloeg hiermee de plank mis. Vrouwen gaven in reacties aan dat ze in het donker niet alleen durven hard te lopen en al helemaal niet met oortjes in. Na 27 klachten bij de Britse reclame-organisatie Advertising Standards Authority en heel veel negatieve reacties besloot Samsung de spot niet langer uit te zenden.

Tegenreactie van Adidas

In reactie daarop nam Adidas de Samsung commercial op de hak door zelf een commercial te maken waarin vrouwen in het donker over straat hardlopen met beveiliging om hen heen. Adidas versterkte de boodschap door een eigen onderzoek te doen waaruit bleek dat 92% van de hardlopende vrouwen bezorgd is over haar veiligheid tijdens het hardlopen. Ook is een op de drie fysiek of verbaal lastiggevallen tijdens het hardlopen en gaf 68% van de vrouwen aan dat ze preventieve maatregelen neemt om veiliger hard te lopen. Dit doen ze door één oordopje in te doen in plaats van twee, wijde kleding te dragen of een fluitje mee te nemen.

Adidas vraagt in samenwerking met White Ribbon aandacht voor de veiligheid van vrouwen tijdens het hardlopen. De commercial maakt onderdeel uit van dit project, genaamd ‘With Women We Run’.

5. Klimmen zonder hoofddoek

Op de Aziatische klimkampioenschappen in de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul verschijnt op 18 oktober 2022 een vrouwelijke klimmer in een outfit met de Iraanse kleuren. Ze lijkt gespannen, en met iedere stap die ze richting de klimmuur zet beweegt haar paardenstaart mee. Op het eerste gezicht nog niets geks, zou de gemiddelde wereldburger zeggen. Maar in Iran zijn vrouwen sinds 1979 verplicht om een hijab te dragen, ook tijdens deelname aan sportwedstrijden. De actie wordt op sociale media ‘historisch’ en ‘een ongelooflijk moment voor Iraniërs’ genoemd. Achteraf verklaarde klimster Elnaz Rekabi dat ze de hijab was vergeten. Echter werd al snel gesuggereerd dat ze het expres deed.

Protesten in Iran

Een maand vóór de kampioenschappen overleed de jonge vrouw Mahsa Amini tijdens protesten tegen het strenge regime in Iran tegenover vrouwenrechten. De Iraanse staat treedt door middel van de zogenaamde zedenpolitie hard op tegen de opstandelingen. Vanaf het moment dat Amini overlijdt, zijn er nog meer protesten. Ook de actie van Elnaz Rekabi wordt gezien als protestactie. Ze komt onder een vergrootglas te liggen in de media: wat gaat er met haar gebeuren bij terugkomst in Iran?

Eerst werd door de BBC gemeld dat ze vermist was, omdat haar vrienden geen contact meer met haar konden krijgen. Echter plaatst Rekabi een dag later een bericht op Instagram waarin ze zich verontschuldigt voor de commotie die ze heeft veroorzaakt, aangeeft dat het een ongeluk was en vertelt dat ze terugkeert naar Iran. Vermoedelijk werd ze gedwongen dit bericht te plaatsen.

Dagen later komt ze aan in Iran en wordt ze onder luid gejuich ontvangen op het vliegveld. Weer een paar dagen later werd duidelijk dat ze onder huisarrest is geplaatst na thuiskomst in haar woonplaats Zanjan. Daarna was het even stil, tot in december het bericht in de media verscheen dat haar ouderlijk huis even daarvoor was verwoest. Men vermoedt dat het een wraakactie van de regering betreft, maar de verklaring van de autoriteiten is dat de familie geen goede bouwvergunning had.

6. Kampioenschap zonder feest

Na een bloedstollende nek-aan-nek race met FC Twente was het op 7 mei 2023 dan eindelijk zo ver: Ajax was de nieuwe kampioen van de Azerion Vrouwen Eredivisie. Na een 0-6 overwinning op PEC Zwolle werd de derde landstitel uit de historie veroverd. Dat klinkt alsof er genoeg reden was voor een feestje, toch? Dat vonden ook de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema en wethouder van Sport Sofyan Mbarki. En dus werd er een openbare huldiging aangekondigd en georganiseerd.

De laatste van wie je het zou verwachten gooide vervolgens roet in het eten: Ajax zelf. De club zegt ‘niet achter het moment en de locatie van de aangeboden huldiging’ te staan. Dit omdat het kampioenschap al een tijdje geleden was, waardoor de opkomst tegen zou kunnen vallen. Dit zou niet goed zijn voor de beeldvorming van het vrouwenvoetbal. Ook gaf Ajax aan dat het gebrek aan vreugdestemming rondom Ajax, vanwege tegenvallende prestaties bij de mannen, een rol speelde. Met deze reden diende de directie een verzoek in bij de gemeente Amsterdam om van de huldiging af te zien. Die lieten in een verklaring weten ‘zonder medewerking van de club geen mogelijkheid te zien om nog dit seizoen een geslaagde huldiging te organiseren’.

Eind mei kwam er uiteindelijk toch nog een alternatieve huldiging in de Amsterdamse discotheek Levenslang, met behulp van brouwerij Eeuwige Jeugd en voetbalplatform FC Afkicken.

Sportmoment gemist?

Natuurlijk zijn lang niet alle sport communicatiemomenten hierin meegenomen. Heb jij bijzondere sportmomenten gemist die volgens jou écht in dit lijstje thuishoren? Laat het weten in de reacties!