5 technieken om draagvlak voor duurzaamheid te creëren

Jullie hebben besloten: je wil verduurzamen. En nu? Je hebt verschillende afdelingen nodig om te verduurzamen. Draagvlak voor duurzaamheid is dus je eerste zorg. Maar hoe creëer je dat? In dit artikel deel ik 5 changemanagement-technieken met je, die je daarbij kunnen helpen.

Van project naar leidend voor je bedrijf

Een mooie metafoor is de ‘television department’ binnen marketingbureau Sterling Cooper in de serie Mad Men. Harry Crane komt de directie vertellen dat TV ‘groot’ gaat worden. Ze geloven het allemaal wel. Copy, dat was het anno 1950! Maar Harry mocht zijn TV-afdeling oprichten. In z’n eentje. Een bureau in een piepklein kamertje.

 

Fast forward: TV is de grootste afdeling binnen het bedrijf. En weer in een volgende fase was TV geen aparte afdeling meer, maar opgenomen binnen alle divisies van het bureau. TV was de projectfase ver voorbij en werd ‘leidend’ in de daily business. Maar ooit begon het bij 1 iemand met een idee.

Ben jij degene die duurzaamheid in jouw bedrijf op de kaart zet?

Het moet ergens starten: 5 changemanagement-technieken

Changemanagement kost tijd. Helemaal als het een complex onderwerp is zoals duurzaamheid. Die complexiteit zit ‘m in de veelzijdigheid, mogelijke impact, maatschappelijk belang en verwachtingen – van buitenaf en van collega’s. Deze 5 changemanagement-technieken kun je gebruiken om het thema duurzaamheid te ‘laden’ binnen je organisatie.

Techniek 1: Een gezamenlijk doel

Een gezamenlijk doel verbroedert, stuurt en motiveert. Waar willen jullie heen? Wat is haalbaar? Waar kunnen jullie impact maken, écht iets betekenen op duurzaamheidsvlak?

Je hele purpose, bedrijfsvisie of missie in het teken van duurzaamheid zetten is prachtig. Maar dat is nog lang niet aan de orde als je net start met verduurzamen. Ga niet te snel, want dan ga je je doel voorbij. Rome wasn’t built in a day. Verdeel jouw eigen duurzaamheidsmissie binnen je bedrijf in behapbare stappen, zodat je vooruitgang kunt boeken.

Projectfase

Als je net start met ‘laden’ van duurzaamheid als thema binnen je organisatie, zit het in de projectfase. Stel een helder projectdoel op, zodat betrokken medewerkers snappen waar ze aan meewerken. De letters SMART helpen je bij het opstellen van een projectdoel.

Even terug in de schoolbanken… weet je nog waar SMART voor staat?

• Specifiek | wat ga je exact doen binnen de kaders van het project? Bijvoorbeeld:
  • Bewustwording van medewerkers bereiken?
  • Of beperk je bewust tot alleen onderzoek: dan lever je een situatieschets en advies op, maar waarover specifiek?
  • Of kun je al een concrete einddoelstelling benoemen? Bijvoorbeeld het verminderen van afval, CO2, plastic, etc.
• Meetbaar | Hoeveel medewerkers ga je beïnvloeden op kennis, houding of gedrag? Hoeveel ga je besparen?
• Acceptabel | Zorg ervoor dat je meetbare doel niet te laag is…
• Realistisch | … maar ook niet te hoog
• Tijdsgebonden | Wanneer ga je dit projectdoel uiterlijk opleveren?

Programmafase – duurzaamheidsvisie

Een programma is een ‘groot’ project waarbij verschillende afdelingen betrokken zijn en waar vaak een meerjarenplan achter zit. De aanjager van het project kan binnen een afdeling rapporteren, of een aparte afdeling vormen.

Binnen deze fase is het passend om een duurzaamheidsvisie te hebben als bedrijf. Deze kan aanvullend zijn op de bedrijfsvisie, een afgeleide ervan of losstaand.

2 voorbeelden van duurzaamheidsvisies in 2023:

• “Als Mobilis nemen wij verantwoordelijkheid om op een duurzame wijze onze projecten te maken. Dit doen wij door continu zorg en aandacht te besteden aan onze omgeving en samenleving, en door onze impact hierop te optimaliseren.”
• KPN verzamelt en onderbouwt hun inspanningen op duurzaamheidsgebied onder de noemer “De groene verbinder” en schrijft dit vervolgens uit onder de thema’s circulair, klimaatneutraal en menselijk welzijn.

Afhankelijk van je bedrijfsdoelstellingen, visie en duurzaamheidsinspanningen, blijft het bij jullie bij een aparte duurzaamheidsvisie. Óf jullie gaan een stap verder:

Verduurzaming van je visie

Speelt duurzaamheid een dusdanig grote rol in je bedrijf of branche, dan is het opnemen van duurzaamheid in je bedrijfsvisie of missie de juiste stap. Zij gingen je voor:

• Vitens: “Elke druppel duurzaam”
• Albert Heijn: “Samen beter eten bereikbaar maken. Voor iedereen.”
• Philips: “Bij Philips streven we naar verbetering van de gezondheid en het welzijn van mensen door middel van zinvolle innovatie. We streven ernaar om in 2030 2,5 miljard levens per jaar te verbeteren, waaronder 400 miljoen in achtergestelde gemeenschappen.”

Maar goed, met alleen een geformuleerd doel of visie, ben je nog precies nergens. Er moet ook nog daadwerkelijk wat gebeuren! Dus door naar de volgende changemanagement-techniek:

Techniek 2: Betrokkenheid creëren

Communicatie is essentieel bij changemanagement. Je zult je interne kanalen inzetten, zoals e-mail of een intranet. Maar echte betrokkenheid bereik je pas als je mensen zelf input kunnen leveren.

• Haal de meningen van je collega’s op in interactieve sessies. Of dat nou via Teams is of ‘echt’; zo kun jij de meningen rondom het thema goed peilen. Ook helpt het dat collega’s zien dat andere collega’s ook betrokkenheid tonen rondom duurzaamheid.
• Geef terug wat er met deze meningen en nieuwe inzichten wordt gedaan. Geef collega’s het gevoel dat hun bijdrage wat oplevert.
• Vorm werkgroepen. Bijvoorbeeld per doelstelling of subthema. Zorg dat je samenwerking stimuleert: combineer mensen van verschillende afdelingen per werkgroep. De werkgroepen zijn zowel functioneel van belang (dat er daadwerkelijk iets gebeurt), maar geven ook de interne mondelinge communicatie een boost.

Techniek 3: Formeel en informeel leiderschap

Goed voorbeeld doet volgen. Dat zit in onze natuur als mens.

Formeel leiderschap

Natuurlijk betrek je alle managementlagen goed in je traject. Betrokken mensen gaan eerder méé in je ideeën en zetten zich eerder in om jullie doelen te behalen. Vanzelfsprekend is dat extra belangrijk bij de beslissingsbevoegden binnen je bedrijf. Zij moeten tijd en budget vrijmaken om de verduurzaming te organiseren.

Hoe creëer je die betrokkenheid bij leidinggevenden?

• Maak het gezamenlijke doel duidelijk en benadruk hun rol daarin.
• Geef managers taken. Bijvoorbeeld het inventariseren van kansen of meningen, of het doorgeven van informatie: faciliteer managers met een powerpoint zodat ze het onderwerp duurzaamheid gemakkelijk kunnen bespreken binnen hun team.
• Organiseer bijeenkomsten en workshops speciaal voor leidinggevenden. Het geeft ze het gevoel van een exclusieve rol binnen het thema en bovendien kun je ze hier voorzien van alle informatie die ze nodig hebben om het thema verder te brengen.

Informeel leiderschap

Op zoek naar ambassadeurs binnen je organisatie:

1. Mensen die intrinsiek (en dus authentiek) gemotiveerd zijn om bij te dragen aan de verduurzaming van je bedrijf. Faciliteer ze, versterk ze in hun daadkracht. Bied ze ook een podium, zodat andere collega’s zich door hen kunnen laten inspireren.
2. De collega’s met het grootste interne netwerk. Je weet wel, die ene collega die altijd overal van op de hoogte is. Of het nou roddels zijn of formele zaken: deze collega is een communicatietrechter binnen je bedrijf. Waar alle informatie zich bundelt en die informatie als een roeptoeter doorgeeft. Jullie interne influencer. Hoe mooi is het als deze collega zich voor duurzaamheid inzet, dan bereik je daarmee een impactvol intern netwerk.

In een eerste fase richt je je vooral op het ophalen van meningen. Zo ontdek je wie intrinsiek gemotiveerd is rondom duurzaamheid. Ga tegen-meningen niet uit de weg. Houd de discussie open en eerlijk. Je zult zien dat het zich onder collega’s onderling vanzelf oplost en degenen die méé willen in de verduurzaming zich steeds luider zullen uitspreken.

Techniek 4: IJkpunten

Werk je project/programmadoelen uit in tussentijdse ijkpunten. Een eindpunt -stip op de horizon- is belangrijk om allemaal dezelfde kant op te gaan, maar kan ook ver weg voelen. En daarmee onhaalbaar. In jullie traject richting de eindhalte voeg je daarom tussentijdse busstops toe. Dat kunnen inhoudelijke subdoelen zijn, of vooral op zichtbaarheid gericht.

Inhoudelijke subdoelen

Werk de einddoelen uit in subdoelen. Heb je bijvoorbeeld een doelstelling op CO2-besparing, benoem dan met welke veranderingen je dat gaat bereiken (vervoer, energie, productie, etc.) en knip dit op in stukjes, zoals per jaar. Zo houd je het overzichtelijk. Let op: CO2 besparen is gelijk een ‘tricky one’. Meetmethoden zijn nog niet gestandaardiseerd, dus je hebt veel bewuste keuzes te maken in wat je meet en hoe. Google eens op ‘scope 1, 2, 3’ voordat je hieraan begint.

Zichtbare subdoelen

Zichtbaarheid zit ‘m niet altijd in de meest impactvolle subprojecten. Een secundaire projectdoelstelling, zoals betrokken medewerkers, zorgt nog niet direct voor verduurzaming, maar brengt de boel wel in beweging. Ook de kleinere duurzame initiatieven kun je soms mooi gebruiken om zichtbaarheid te creëren. Wat voorbeelden:

• Een teller op intranet die aangeeft hoeveel collega’s zijn hebben aangesloten bij de duurzaamheids-Teams-groep
• Een papier op je prikbord met het aantal fietsen in de fietsenstalling vandaag (versus auto’s)
• Papieren bekertjes inruilen voor herbruikbare mokken. Deze kun je gelijk mooi bedrukken met ‘Ik bespaar nu X kilo papier per jaar’.

Die paar bespaarde papieren bekertjes zetten misschien nog geen zoden aan de dijk rondom duurzaamheid, maar brengen wel een beweging in gang.

Techniek 5: Herkenning zorgt voor een hogere ‘awareness’

Geef het thema duurzaamheid een herkenbare vormgeving binnen je interne communicatie. Een icoon, kleurenpalet of aansprekende projecttitel zal de herkenbaarheid goed doen en daarmee de aandacht die het thema krijgt.

Wat dacht van een ‘stempel’ die je op alle uitingen over duurzaamheid zet? Het geeft een gevoel van eenheid, wat het gevoel van grootsheid (en dus belang) benadrukt bij je collega’s. Meer hierover lees je in mijn eerdere blog ‘Zo zet je marketingtechnieken in voor interne communicatie’.

Next-level technieken om duurzaamheid je organisatie in te krijgen

Neemt duurzaamheid binnen je organisatie grotere vormen aan, dan wordt het ook tijd om te kijken naar je opleidingsprogramma’s, aannamebeleid en vanzelfsprekend je gehele productieproces.

Iteratief proces

Changemanagement is een iteratief proces. Dat wil zeggen dat je nooit klaar bent. En het wil ook zeggen dat je er steeds beter in gaat worden. Je leert van voorgaande fasen en kunt het daarom steeds beter toepassen binnen je bedrijf.

Jouw inzet is de start

Misschien zijn jullie al even op weg, misschien moeten jullie nog starten. Maar besef dat jouw eigen acties effect gaan hebben. Ze zeggen dat de slag van de vleugel van een vlinder in een woestijn een tornado kan veroorzaken. Als jij 3 personen enthousiast krijgt voor duurzaamheid binnen jullie bedrijf, en zij ook, dan heb je al +12 mensen.

Houd vol, change management heeft tijd nodig. Soms wel jaren.

En weet je wat? Je staat er niet alleen voor, ik heb deze zomer nog 4 blogs om je te inspireren. Vandaag las je over technieken, in de volgende blog voorzie ik je van argumenten om jouw collega’s in beweging te brengen.

Vijfluik over duurzaamheid

Dit artikel is onderdeel van mijn vijfluik over duurzaamheid:

1. 5 technieken om draagvlak voor duurzaamheid te creëren (= dit artikel)
2. Zo motiveer je collega’s om te verduurzamen [5 argumenten]
3. Hoe ziet de consument duurzaamheid in 2023?
4. Beïnvloed het brein om duurzaam te zijn
5. Communiceren over duurzaamheid: wanneer treed je naar buiten?

P.S. Heb jij alvast een reactie op bovenstaande technieken? Of aanvullingen? Kom maar door! Hieronder staat de reactietool voor je klaar. Zo help je ook de andere lezers.