De 10 opvallendste mediamomenten van 2023 [tot nu toe]

Het is alweer augustus maar van komkommertijd lijkt geen sprake. Tijd voor een tussentijds overzicht: wat waren de 10 opvallendste mediamomenten van het eerste halfjaar?

1. Politiek Den Haag loopt leeg (en Frans Timmermans is terug)

Op 10 juli 2023, na 13 jaar premier geweest te zijn, kondigde Mark Rutte zijn vertrek aan. In zijn verklaring voorafgaand aan het debat over de val van zijn vierde kabinet zei hij niet opnieuw lijsttrekker te worden van de VVD.

Er is de afgelopen dagen gespeculeerd over wat mij zou motiveren. Het enige antwoord is Nederland. – Rutte

“Mijn positie daaraan is volstrekt ondergeschikt. Zondag heb ik besloten dat ik niet beschikbaar ben als lijsttrekker voor de VVD bij de komende verkiezingen.” Rutte was minister-president sinds oktober 2010 en is daarmee de langstzittende premier in Nederland ooit. Moet je nagaan, de meeste tieners hebben nooit een andere minister-president bewust meegemaakt.

Na de aankondiging van Mark Rutte laten ook Sigrid Kaag (D66), Wopke Hoekstra (CDA), Sylvana Simons (Bij1) en Farid Azarkan (DENK) weten te stoppen als lijsttrekker van hun partij. Voor wie de draad kwijt is, klik hier voor een actueel overzicht van wie vertrekt en wie blijft in de aanloop naar de verkiezingen op 22 november.

Maar naast vertrek ook een comeback: PvdA’er Frans Timmermans wil de gezamenlijke lijst van PvdA en GroenLinks aanvoeren voor de Tweede Kamerverkiezingen in november.

Het is tijd dat we in Nederland weer meer naar elkaar toe groeien in plaats van uit elkaar. – Timmermans over zijn motivatie

“We moeten zorgen dat Nederland weer vertrouwen krijgt in zichzelf.” Het nieuws zorgt voor gemengde reacties, maar de peilingen laten zien dat de samengevoegde partijen het goed doen. Onder zijn leiding kan PvdA/GroenLinks op dit moment rekenen op 27 Kamerzetels, een winst van tien, zo maakte EenVandaag 25 juli bekend.

2. De vrije val van VanMoof

Op 18 juli 2023, na dagenlang gespeculeer (en maandenlange onrust), was de kogel door de kerk: de populaire, randstedelijke fietsenbouwer VanMoof werd failliet verklaard. Er is genoeg over geschreven, dus dat gaan we niet opnieuw doen, maar hier een greep uit de (opvallende) reacties:

• Parool: ‘Als ik ‘m heb, gooi ik ‘m in de gracht!’ Nog voordat het faillissement definitief was, stonden er boze klanten voor de gesloten winkel in Amsterdam-Oost. De sfeer was grimmig, en de politie aanwezig.
• RTL Boulevard: ook Katja Schuurman is gedupeerd.
• Instagram: er is een Anti-Van-Moof-Cycling Club mét merchandise.
• Parool: Concurrent Cowboy is er als de kippen bij met een app die gedupeerde VanMoof-fietsers moet redden.

Op 1 augustus werd bekend gemaakt dat het Amerikaanse bedrijf Micromobility.com van plan is een bod uit te brengen.

3. From Osdorp to the world: Beyoncé draagt Daily Paper in Warschau

Tijdens haar Renaissance Tour droeg Beyoncé een outfit van modemerk van Nederlandse bodem Daily Paper. Naast Beyoncé droegen ook de dansers op het podium custom made Daily Paper-outfits.

Daily Paper, opgericht door Amsterdammers Abderrahmane Trabsini, Jefferson Osei en Hussein Suleiman, vierde afgelopen jaar hun tienjarig bestaan. Het merk is begonnen als blog en groeide uit tot een merk met flagshipstores in Londen en New York. Een fan van het merk schrijft onder de post over Beyoncé: ‘From Osdorp to the world’, en zo is het.

4. God Save the King

Op zaterdag 6 mei was de tijd eindelijk, na 74 jaar(!), daar: Prins Charles werd gekroond tot Koning Charles. Een ceremonie vol tradities, bijgewoond door 2300 aanwezigen en gevolgd door 1,5 miljoen kijkers wereldwijd. De media stonden er natuurlijk bol van, en ook waren er tegengeluiden vanuit het publiek te horen. Maar een verzameling Britse voorpagina’s laat vooral zien dat de Koning met open armen werd ontvangen en de monarchie voor de Engelsen nog altijd van belangrijke symbolische waarde is.

5. Monsterzege voor de BoerenBurgerBeweging

De BoerenBurgerBeweging van Caroline van der Plas was dé grote winnaar van de Provenciale Statenverkiezingen in maart van dit jaar. De voor velen onverwachte verkiezingsuitslag liet zien dat de kiezer vooral klaar is met gevestigde politieke partijen die het alleen maar hebben over wat we ‘moeten’ (bijvoorbeeld wanneer het gaat over klimaatbeleid of stiktofbeleid), en dat de kiezer meer aanslaat op formuleringen waarin de focus ligt op wat we ‘willen’.

De BBB – trouwens mede-opgericht door een full-service communicatiebureau uit Deventer 😉 – heeft dat begrepen.

6. Koning maakt excuses voor slavernijverleden van Nederland

Op 1 juli 2023, Keti Koti, maakte Koning Willem-Alexander in een toespraak excuses voor het Nederlandse slavernijverleden. Ook vroeg hij om vergiffenis, omdat zijn voorouders destijds niet hebben ingegrepen tegen het systeem. Nazaten hebben aangegeven dat het grote symbolische waarde heeft als ook de koning zich officieel over het slavernijverleden van Nederland en zijn voorouders zou uitspreken, en zo geschiedde.

7. Zoektocht naar vermiste onderzeeër

Het hield de wereld dagenlang in zijn greep: het duikbootje Titan, dat op zondag 18 juni vermist raakte kort nadat het met één bemanningslid en vier toeristen op weg was gegaan naar het wrak van de Titanic. Met het bootje bleek communicatie onmogelijk en ook kwam er informatie over slechte kwaliteitscontrole en ontbrekende veiligheidsprotocollen aan het licht. Na vijf dagen onderzoek en speculatie over hoe het met de vijf inzittenden zou aflopen werden op donderdag 22 juni brokstukken gevonden, wat erop duidde dat het duikbootje onder zee was geïmplodeerd.

Bovenstaande video is inmiddels ruim 2 miljoen keer bekeken. Het laat zien wat er tijdens zo’n implosie gebeurt. Weten hoe het er bij zo’n expeditie aan toe gaat? De Mexicaanse YouTuber Alan Estrada ging eerder mee met de Titan en legde het vast.

8. De introductie van veelbelovende én -gevreesde ChatGPT

Een bedreiging voor een groot deel van onze banen? Weer een vorm van kunstmatige intelligentie die ons alleen maar dommer en afhankelijker maakt? Of juist een verrijking die ons leven makkelijker maakt, een soort slimme assistent?

De introductie van ChatGPT eind 2022 zorgde voor ware een mediastorm begin dit jaar. De voor- en nadelen worden steeds duidelijker, en er ontstaan dilemma’s. Hoe handel je bijvoorbeeld als universiteit als je vermoed dat studenten de chatbot hebben ingezet? Inmiddels ontstaat er in ieder geval steeds meer bewustwording over verantwoord gebruik van een chatbot. Onze tip: check dit interview van De Volkskrant met wetenschapper Mark Dingemanse, waarin hij vertelt over zijn onderzoek waarin hij chatbots met elkaar vergeleek, én waarschuwt voor ChatGPT.

9. Verrassende wending: Zweden wordt toch lid van de Navo

In mei 2022 maakte Zweden bekend lid te willen worden van de NAVO. Een historisch moment: Zweden is al ruim 200 jaar neutraal in internationale conflicten. Na een jaar onderhandelen werd begin juli duidelijk dat niets meer in de weg stond om lid te worden.

Het is een goede dag voor Zweden en een hele, hele grote stap. – Ulf Kristersson

Veel meer kon premier Ulf Kristersson niet uitbrengen toen Zweden maandag eindelijk voor elkaar had gekregen dat het land kan toetreden tot de Navo. Na afloop van de succesvolle onderhandelingen dronken hij en zijn team een biertje, zo zei hij in antwoord op de vraag of hij het gevierd had.

Een historisch moment: Zweden is al ruim 200 jaar neutraal in internationale conflicten. ‘Sinds 1812 stelt het land zich officieel neutraal op als het gaat om gewapende conflicten, maar toen Rusland Oekraïne binnenviel, veranderde ook het Zweedse denken’, was te lezen in de Volkskrant.

10. To end on a positive note: op Vlieland is een jonge klapmuts geboren

Mooi nieuws om dit artikel mee af te sluiten: op het strand van Vlieland is eind maart een zeehondje, een ‘jonge klapmuts’, geboren. Deze soort komt normaal gesproken alleen voor in de poolstreek en het is voor het eerst dat er in Nederland een klapmuts is geboren. De klapmuts staat op rode lijst van bedreigde plant- en diersoorten van natuurorganisatie IUCN en is dus zeldzaam. In de jaren negentig werden klapmutsen vaker in Nederland gezien. De eerste dagen van het jonkie worden nauwlettend gevolgd en zijn te zien op het YouTube-kanaal Vlieland TV.

Dit waren de – volgens ons – meest spraakmakende mediamomenten van de afgelopen zeven maanden. Welk moment mist er nog volgens jou?