De onderschatte kracht van informeel leiderschap

Stel je voor dat je op een druk kantoor bent. Ergens verderop staat een persoon die geen fancy titel heeft, maar wel een mysterieuze aantrekkingskracht op collega’s. Doordat deze persoon altijd weet wat er speelt, wordt diegene vaak benaderd voor advies en hulp. Ze brengen energie naar de werkvloer, weten anderen te enthousiasmeren en creëren een positieve sfeer. Zo iemand is een informele leider.

De kracht (zowel positief als negatief) van deze leiders wordt niet altijd gezien, zonde! Ik vertel je meer over de impact van zowel informeel als formeel leiderschap op de organisatiecultuur en hoe beide elkaar aanvullen.

Officieel en onofficieel: wat is het verschil?

Een manager heeft de rol van formeel leider. Het is iemand met een positie van autoriteit en bevoegdheid beslissingen te nemen. Ondersteunen en begeleiden van het team heeft prioriteit, maar ook bepalen wat er moet gebeuren en het resultaat daarvan beoordelen staat centraal. Dit laatste zorgt ervoor dat mensen zich bewuster zijn van de informatie die ze delen en daardoor ontstaat er van nature enige afstand.

Een informele leider kent deze autoriteit en bevoegdheid niet. De kracht zit ‘m in het inspireren en betrekken van collega’s zonder de beperkingen van een formele titel. Door een mate van charisma ontstaat er van nature een connectie en trekken collega’s naar hen toe. Ze nemen zichzelf niet al te serieus, maken grapjes en houden de sfeer luchtig. Het kan ook goed dat iemand zich helemaal niet bewust is van deze positie binnen het team. Dit kan zowel een positief als negatief effect hebben.

Verbinding door organisatiecultuur & gedrag

Aan de cultuur van een organisatie liggen kernwaarden ten grondslag. Deze kernwaarden liggen ten grondslag aan het ontstaan, visie en missie van het bedrijf. En, tada: een organisatiecultuur is geboren. Deze gemeenschappelijke deler zorgt voor verbinding op de werkvloer en draagt bij aan het succes van een organisatie.

Managers hebben directe invloed op de organisatiecultuur door het nemen van beslissingen en acties die in lijn met de normen en waarden liggen. Dit kan top-down georganiseerd zijn, maar ook in een platte organisatie zetten formele leiders de toon. De doorvertaling van kernwaarden naar het gedrag op de werkvloer is essentieel voor het creëren van een doorleefde en succesvolle organisatiecultuur.

Het goede voorbeeld geven

Leiderschapsstijl, communicatie en het geven van voorbeeldgedrag zijn mogelijkheden waarmee managers vorm geven aan verbinding op de werkvloer. Een informele leider zorgt voor een ander soort verbinding. Ze zijn vaak de gangmakers en weten daarmee mensen te verbinden en fungeren als een soort onzichtbare lijm die de teams bij elkaar houdt. Dit creëert een sfeer waarin samenwerken centraal staat en er verbinding met de organisatie ontstaat. Een informele leider die de normen en waarden van de organisatie uitstraalt, inspireren anderen ook dit gedrag te vertonen.

Negatieve verbinding is ook verbinding

De impact en kracht van een informele leider kan dus groot zijn. Waar het enerzijds kan bijdragen aan een positieve werkcultuur, betere samenwerking en verhoogde productiviteit, moeten we anderzijds de keerzijde niet onderschatten.

Als een informele leider geen verbinding meer voelt met de organisatie, bijvoorbeeld door niet gehoord te worden of zich niet gewaardeerd voelen. Dan kan dit een giftige werkomgeving creëren, demotivatie veroorzaken en de prestaties van het team schaden. Roddelen en samen klagen scheppen ook verbinding, maar niet het soort dat een positief effect heeft.

Ik denk dat je ervan uit mag gaan dat de meeste mensen bij een organisatie werken omdat ze daarvoor gekozen hebben. We willen het liever gezellig hebben, dan dat we klagen. Mist er dus verbinding op positief gebied, dan kan er een demotiverende sfeer ontstaan.

De wisselwerking tussen managers en gangmakers

Door formele leiders aan te moedigen om inspirerend en empathisch leiderschap te tonen, en informele leiders te identificeren en te betrekken bij het bevorderen van gewenst gedrag, kunnen organisaties een gezonde en productieve cultuur cultiveren.

Formeel, informeel: beide dragen bij aan verbinding op de werkvloer, dus hoe creëer je een succesvolle samenwerking? Dat begint allereerst bij het erkennen van de rolverdeling in het team. Het gaat niet om macht of hiërarchie wanneer het aankomt op verbinding. Uiteraard is het de rol van managers om de vertaling van kernwaarden naar gedrag op de werkvloer te maken. Maar voor zowel de manager als teamleden is er een verantwoordelijkheid dit gedrag ook te vertonen en elkaar daarmee te inspireren.

Formele én informele leiders dragen bij aan verbinding op de werkvloer.

Erken echter ook de kracht van het team en ondersteun elkaar. Mis je sturing vanuit je manager, kaart het aan. Wil je informele leiderschap stimuleren bied dan ondersteuning door training, mentoring en kansen voor groei en leiderschapsontwikkeling.

Alleen nog maar glitters en regenbogen

Laten we formele leiders aanmoedigen om hun inspirerende en empathische leiderschap te tonen. En laten we ondertussen informele leiders identificeren, ze omarmen en vragen hun krachten in te zetten om kernwaarden uit te dragen. Een positieve sfeer te bewaken en managers te betrekken bij problemen. Samen zoeken naar oplossingen en daarmee roddelen en negativiteit voorkomen. Op die manier kunnen we een cultuur creëren waarin iedereen energie krijgt, altijd de zon schijnt en glitters uit de koffieautomaat komen.

Zeer onrealistisch, want uiteraard is dit geen garantie voor succes en kan het niet altijd leuk zijn op de werkvloer. Toch geloof ik dat de kracht van natuurlijke leiders veel invloed heeft en de moeite waard is om serieus te nemen. En tot slot, ook jezelf serieus te nemen. Jouw rol in het team heeft misschien meer impact dan je denkt.