Waarom strategische overnames juist voor het MKB interessant zijn

Ondernemen is hard werken, dag in dag uit. Voordat je kunt opschalen ben je jaren verder. Veel bedrijven komen niet eens voorbij de eerste groeifase, omdat ze alles zelf proberen te doen en autonome groei als enige vorm van groei zien. Terwijl juist MKB-ondernemers heel snel groeien door strategische samenwerkingen en overname. Maar waarom zou je dit willen en wat is eigenlijk het nut van groeien door overname? Wat zijn daarnaast de risico’s en valkuilen?

“Een onderneming laten groeien door acquisitie is sneller, goedkoper en vaak minder risicovol dan op eigen kracht expanderen”, aldus Peter Rikhof en Floyd Plettenberg in hun nieuwe boek Groeien door Overname (affiliate). Snelle groei door acquisitie is volgens de schrijvers lang niet zo ingewikkeld als het lijkt, wanneer je de regels van het spel kent.

Waarom groei door overname aantrekkelijker kan zijn dan autonome groei

97% van de Nederlandse bedrijven met medewerkers groeit minder dan 5% per jaar. Van alle bedrijven met meer dan tien werknemers groeit slechts 13% met meer dan 10% per jaar (CBS). Wil je als ondernemer groeien met bijvoorbeeld 30% of 40% per jaar, dan zul je naar andere strategieën moeten kijken. Om de juiste strategie te kiezen, spelen drie criteria een belangrijke rol:

• mate van risico
• rendement
• beschikbaarheid van de financiering

Stel je hebt een bedrijf en je wil 50% groeien. Je neemt voor 1 miljoen een goedlopend bedrijf over dat half zo groot is als je eigen bedrijf. De kans dat je met een investering van 1 miljoen met 50% bent gegroeid binnen één jaar is vrij groot. De kans dat je met 1 miljoen extra investeringen in marketing, sales, operatie en productontwikkeling anderhalf keer zo groot wordt, is aanzienlijk kleiner.

In dit geval is groei door overname niet alleen sneller, ook het rendement is hoger. Bovendien is het gemakkelijker om een lening of investering aan te vragen voor een overname, dan voor de financiering van een eigen groeistrategie.

Risico’s bij groei door overname

Groei door acquisitie biedt mooie kansen voor de ambitieuze MKB-ondernemer, maar niet elke MKB-ondernemer is klaar voor groei door overname. Een belangrijke voorwaarde is dat je als ondernemer eerst je eigen bedrijf goed op orde hebt. Zorg voor een heldere visie en groeistrategie, een goede voorbereiding op het overnameproces en een duidelijk integratieplan.

Doe je dit niet kan bestaat de kans dat een overname je onnodig veel tijd, geld en energie gaat kosten. Begin daarom nooit zomaar aan een overname zonder een strategische visie of overnamestrategie. Daarnaast bestaat het risico dat je als ondernemer te eager wordt, zeker wanneer je eenmaal in een overnameflow zit. Het risico bestaat dat je teveel betaalt en de kans op succes te hoog inschat, daardoor je overname niet genoeg rendement of zelfs een verlies oplevert.

Houd je hoofd erbij en handel nooit overhaast. Doe altijd een uitgebreid boekenonderzoek (due dilligence), zodat je de waarde kunt bijstellen als blijkt dat de organisatie er financieel toch minder positief voorstaat dat je in eerste instantie had ingeschat.

Nadelen van een overname: cultuurverschillen en afleiding

Naast valkuilen zijn er ook een aantal nadelen waar je rekening mee moet houden bij de zogenaamde buy&build-strategie. Met name tijdens de integratie zorgen cultuurverschillen tussen de bedrijven dikwijls voor problemen. Het is van essentieel belang dat beide partijen goed voor ogen hebben hoe ze met elkaar gaan samenwerken.

Doe je dit niet, dan verlies je momentum. Het zal niet de eerste keer zijn dat een valse start leidt tot een moeizame of mislukte overname. Je moet geduld hebben en kunnen omgaan met emoties, frustraties en teleurstellingen. Want hoewel je door overnames heel snel kunt groeien, is buy&build zeker geen quick win.

Overnames vragen veel tijd en aandacht. Een overnameproces kan zo maar negen tot twaalf maanden in beslag nemen. Onderschat niet hoeveel tijd en aandacht dit van het management vraagt. Het vinden van overnamekandidaten, de financiering, onderhandelingen, integratie, afstemming, managen van verwachtingen en blussen van brandjes kost allemaal veel tijd en energie. Hierdoor kan de bestaande organisatie onder druk komen te staan.

Een sterk dealteam

Zorg daarom voor een sterk dealteam. Een bedrijf kopen is niet iets wat je zelf even doet, adviseurs zijn onmisbaar. Denk aan een overname-adviseur of Merger & Acquisitions (M&A)-adviseur, die helpt bij het in kaart brengen van targets, het biedproces, de onderhandelingen en de financiering. Ook wil je de accountant betrekken in het proces, een fiscalist en jurist inhuren en een waarderingsexpert en due dilligence-expert inschakelen.

Houd bij de overname rekening met kosten voor goede adviseurs en neem ook uitgebreid de tijd om de juiste adviseurs te vinden. Goede adviseurs zijn niet goedkoop, maar werken wel efficiënt en kunnen je een hoop ellende besparen en veel winst opleveren.

Mooi handboek voor de ambitieuze ondernemer

Het boek van Rikhof en Plettenberg laat geen middel onbeproefd. In slechts 194 pagina’s leer je alles over de ins en outs van het overnamespel. Het voelt alsof ik eindelijk de spelregels heb ontvangen van een (overname)spel dat ik al veel eerder zonder succes had proberen te spelen en inmiddels had opgegeven.

De schrijvers van het boek hebben een mooi trackrecord. De ervaring blijkt uit de gedetailleerde manier waarop ze hun kennis delen. Persoonlijk vind ik het wel storend dat de schrijvers in het boek sluikreclame maken voor hun eigen overnameplatforms. Het is niet nodig en doet afbreuk aan de geloofwaardigheid van het boek.

Het boek is feitelijk geschreven en de theorie wordt afgewisseld met enkele voorbeelden van ervaren ondernemers. Vooral wanneer je nog niet concreet te maken hebt met overnames is het soms droge kost, bijna alsof je een schoolboek leest.  De case studies en verhalen van ondernemers zijn een welkome afwisseling op de feitelijke informatie. Wat mij betreft had er meer ruimte gereserveerd mogen worden voor storytelling.

Het speelveld wordt een stuk duidelijker

Maar soit, na het lezen van het boek zag ik als ondernemer nieuwe kansen en mogelijkheden, wat direct resulteerde in nieuwe gesprekken met samenwerkingspartners. Het waren stuk voor stuk leuke gesprekken, die allemaal een vervolg kregen. Dat is dan ook meteen de grootste kracht van dit nieuwe boek. De schrijvers nemen je stap voor stap bij de hand en maken je bewust van de mogelijkheden, waardoor je beter weet welke stappen je (beter niet) kunt gaan zetten. Verwacht niet dat je na het lezen van het boek meteen een expert bent, maar het speelveld wordt absoluut een stuk duidelijker.

Kortom, Groeien door overname (affiliate) is een mooi compleet handboek, geschreven door twee echte experts. Het boek geeft een nieuwe kijk op groei- en overnamestrategie voor bedrijven in het MKB. Het is soms een beetje feitelijk geschreven en daardoor een ietwat droog, maar de inhoud brengt de ambitieuze MKB-ondernemer ongetwijfeld op nieuwe ideeën, waardoor nieuwe kansen en mogelijkheden ontstaan.