De nieuwste blockchain-ontwikkelingen

De verrijking van het internet blijft maar doorgaan, met zaken als videobellen en generatieve AI. Helaas worden de negatieve effecten ook steeds duidelijker. Deze geven veel voedingsbodem voor de volgende generatie van het internet, Web3. In dit artikel de laatste ontwikkelingen op dit gebied.

Afgelopen maand vierde het wereldwijde web de 30^e verjaardag. Van krakende inbelmodems tot Napster, van de eerste e-mail tot Wikipedia; de talloze bijzondere ontwikkelingen herkennen veel lezers van Frankwatching vast nog wel.

Web3: stijgende lijnen

Bij veel ontwikkelingen kijken we naar prijzen van aandelen en cryptovaluta. De prijzen naar beneden? Dan wordt de technologie al snel als ‘dood’ gemarkeerd en is het niet meer interessant voor de media. Maar als je naar kijkt naar activiteit van ontwikkelaars en gebruik en interesse vanuit het publiek, dan zie je op gebied van Web3 alleen maar stijgende lijnen.

We leven wat dat betreft ook in een heel gekke tijd. Het vertrouwen van de maatschappij in elkaar, de politiek, bedrijven, pers en andere belangrijke onderdelen staat op een historisch dieptepunt. Aan de andere kant is het nog nooit zo makkelijk geweest om iets gratis te leren via YouTube, te maken via Midjourney en te verkopen via NFTs.

In iets meer dan 15 jaar is het Web3-ecosysteem uitgegroeid naar 425 miljoen gebruikers, zijn 40% van de bekendere bedrijven wereldwijd bezig met de technologie of hebben deze al succesvol geïmplementeerd. Toen ik in 2015 begon te schrijven over de technologie, ging het vooral over Bitcoin. Op dit moment hebben de ontwikkelingen binnen de technologie, zoals NFTs, DAOs, DeFi en Metaverse inmiddels ook alweer talloze subontwikkelingen.

Het breedband-momentje

Zoals we ook met andere technologieën zagen; het vergroten van de snelheid van de werking er van, zorgde vaak voor meer adoptie en gebruik. Denk maar aan het internet, hoe we van inbellen naar supersnelle fibers zijn gegaan waar je op de telefoon mee kan streamen.

Niet alleen veiliger en sneller, maar dat blockchain-technologie decentraler is worden is ook een belangrijk onderdeel. Als we kijken naar de basis van waaruit de technologie is ontstaan, dan is dat een decentrale gedachte. De macht weghalen bij overheden en financiële instellingen en deze in handen leggen bij de consument. Helaas heeft de technologie hier nog vaak te maken met het ‘blockchain-trilemma’.

Volgens oprichter Vitalik Buterin van de op een-na grootste blockchain, Ethereum, zorgt dit trilemma er voor dat je eigenlijk nooit alle drie de aspecten kan scoren. Als een project zich concentreert op schaalbaarheid en veiligheid, zal het moeite hebben met de decentralisatie. De veiligheid zou dan bijvoorbeeld door een centrale partij gewaarborgd worden, waardoor de blockchain niet decentraal genoeg is. Maar wordt er gekozen te concentreren op schaalbaarheid en decentralisatie, dan wordt de blockchain minder veilig.

Schaalbaarheid en snelheid

Inmiddels wordt er hard gewerkt om ook voor blockchain te zorgen voor een breedband-momentje. Niet alleen op gebied van schaalbaarheid, maar bijvoorbeeld ook snelheid. In het begin werd veel kritiek geleverd op de snelheid van de blockchain van Bitcoin, waarmee het doen van een transactie uren kan kosten.

Want door de technische bouw kan deze blockchain nog maar steeds 3 tot 7 transacties per seconde verwerken. Toen het vroeger vooral door een paar technische enthousiastelingen werd gebruikt was dat niet zo’n probleem. Maar nu zelfs landen Bitcoin als wettig betaalmiddel invoeren, neemt het aantal transacties razend snel toe.

Optimistisch rollen

Ontwikkelaars hebben gezorgd voor een geweldige schaalbaarheid van blockchains. Voor de blockchain van Bitcoin werd het zogenaamde ‘Lightning network’ geintroduceerd. Voor Ethereum worden aan de lopende band nieuwe updates van de blockhain gelanceerd. De meest recente oplossing is ‘Optimistic Rollups’. Hierbij worden meerdere transacties gebundeld, oftewel “opgerold” in één transactie en geplaatst op een andere blockchain.

Alle controleurs van de transacties, de zogenaamde ‘validators’, nemen ‘optimistisch’ aan dat alle gebundelde transacties geldig zijn. Zij hebben één week de tijd om alles te controleren op frauduleuze transacties. Dit zorgt voor een geweldige schaalbaarheid, met deze oplossing kunnen er 200 tot 2000 transacties per seconde verwerkt worden, terwijl de oorspronkelijke Ethereum momenteel 10 transacties per seconde kan verwerken.

En het energieverbruik? Van Ethereum is dat zo hard gedaald na alle software-updates, dat het nu nog maar 0.001% van het jaarlijkse energieverbruik van YouTube inneemt.

Nul kennis van zaken

Privacy is en blijft een onderwerp dat steeds belangrijker wordt. Vooral in technologie. Daarom is een van de belangrijkste ontwikkelingen van het moment in mijn optiek de ‘Zero Knowledge’. Dit bestond technisch gezien al ver voordat blockchain ontstond, maar het wordt momenteel breeduit door bedrijven en banken toegepast, in combinatie met blockchain.

Een voorbeeld is dat je bij de autoverhuur wil bewijzen dat je ouder bent dan 25, maar niet je hele identiteit wilt laten zien. De ‘Zero Knowledge’ zorgt ervoor dat je dan aantoont dat jij ouder bent dan 25 jaar, zonder je leeftijd te laten zien. Dit is een simpel voorbeeld, maar er zijn inmiddels oneindig veel mogelijkheden die de privacy van de consument alleen maar heel erg versterken.

Samen sterker

De razendsnelle opkomst van generatieve AI, zoals ChatGPT en Midjourney, zou volgens deskundigen slecht nieuws zijn voor blockchain-technologie. Deze zou investeerder en gebruikers ‘afleiden’ en juist AI laten gebruiken, in plaats van blockchain. Ik zie juist een hele mooie synergie ontstaan tussen beide.

De afgelopen maanden zijn allerlei mooie start-ups ontstaan, die slim een combinatie maken van beide technologieën. Ze maken vaak gebruik van de ‘tokenomics’. Dit is een een blockchain-beloningsysteem om hun ecosysteem te runnen, de decentrale manier van data opslaan op de blockchains en AI-toepassingen om bepaalde dingen op de voorkant te laten werken.

Een AI-mentor

Maar ChatGPT is bijvoorbeeld ook heel handig gebleken in het checken van fouten in de code van zogenaamde ‘smart contracts’ op de blockchain. AI kan deze slimme contracten ook automatisch aansturen, door te werken met voorspellingen die het maakt. Het grootste cryptovalutaplatform van de wereld, Binance, heeft ChatGPT geïntegreerd en biedt een ‘AI-mentor’ aan om de gebruikers te onderwijzen.

Maar misschien nog wel het belangrijkste: blockchain zou de bias bij AI kunnen voorkomen. Het kan helpen om de herkomst en transparantie van de data die de AI gebruikt te waarborgen. De oorsprong van de data die worden gebruikt om AI-systemen te trainen wordt volledig in kaart gebracht, waardoor transparantie in het informatieverzamelings- en aggregatieproces wordt gegarandeerd.

Voorbij de hype

In korte tijd kon je er niet meer om heen, nu lijkt het alsof ze niet meer bestaan als je traditionele media leest. De ongekende wereldwijde groei van NFTs op gebied van zowel verkochte aantallen als omzet.

Laatst organiseerde ik een meetup met een aantal thought leaders uit de NFT-scene. Wat volgens deze experts voor de volgende stap gaat zorgen? Het moment dat mensen een NFT niet meer simpelweg zien als een JPG-bestand met een duur prijskaartje. Van games en eventtickets tot muziek en vastgoed; het zijn sectoren waar volop al wordt gewerkt met NFTs en waar echt het verschil wordt gemaakt voor de gebruiker.

Hier zie je heel duidelijk, wat Tim Walters, hoofd Web3 bij de Volkswagen Groep zo mooi omschrijft:

We don’t need 10 other big brands entering the space with NFT drops. We need to connect to the real life of our customers and deliver real life experiences and products.

De totale beleving

Denken als organisatie vanuit de consument, niet vanuit de strategie rondom loyaliteit, marketing of digitalisering. Ik gebruik Spotify om ‘mp3tjes’ te luisteren. Niet omdat ze gaver zijn dan cd’s, maar omdat het veel makkelijker en fijner werkt. Het maakt mij niet uit hoe streaming werkt, het gaat om de totale beleving die vele malen beter is dan de manier hoe we vroeger muziek luisterden.

De meest succesvolle NFTs van het moment zijn dan ook oplossingen die veel waarde brengen voor de consument.

Facebook is recent gestopt met NFTs binnen Instagram, maar het grootste e-commerceplatform van de wereld (Shopify, verantwoordelijk voor 10% van de wereldwijde e-commerce) heeft het recent mogelijk gemaakt om ze te verhandelen. Spotify doet dit voor de artiesten op het platform. De grootste ticketverkoper van de wereld (Ticketmaster) is begonnen met het aanbieden van zogenaamde ‘token gated ticket sales’, waarmee artiesten allerlei exclusieve extra’s aan hun fans kunnen bieden zoals VIP-toegang en bijzondere content.

Van ‘Magic Internet Money’ naar ‘Magic Internet JPEGs’

Er werden afgelopen maand alleen al 1.4 miljoen NFTs verkocht. Sinds het ook mogelijk is om NFTs op de Bitcoin-blockchain te ‘minten’ (maken), zijn er al meer dan 2 miljoen gemaakt. Dit proces noemen we ook wel ‘inscription of ordinals’, wat de volgnummers (ordinals) op het Bitcoin-blockchainnetwerk koppelt aan een digitale bezitting (inscription). Denk bij de digitale bezittingen aan de beruchte apenplaatjes Bored Apes. Je kan hier zien hoe de ordinals eruit zien.

Deze digitale bezittingen worden direct op de blockchain bewaard. Dat is uniek, want bij normale NFTs worden ze er buiten bewaard, vaak op het zogenaamde IPSF. Niet iedereen is trouwens blij hiermee. Veel diehard Bitcoin-liefhebbers vinden Bitcoin puur een betaalnetwerk en daarom niet geschikt voor het opslaan van digitale eigendommen. Wie er wel blij mee zijn, zijn de ‘miners’ die het Bitcoin-netwerk onderhouden. Zij krijgen per ‘inscription’ betaald en zien dus vooral een nieuw businessmodel.

NFTs het populairst voor organisaties

Als je kijkt naar de verschillende elementen van Web3 (crypto, NFTs, DeFi, DAOs) dan zie je dat NFTs nog steeds met afstand de populairste tak van sport is voor organisaties.

Met alle nieuwe collecties en oplossingen, kan de markt in 2030 volgens voorspellingen naar $230 miljard uitgroeien. Toch is er ook steeds meer discussie over wat een NFT nu eigenlijk is, vooral door wetgevers. In de Verenigde Staten heeft recent een rechter de razendpopulaire ‘NBA TopShots’ (waar ik hier eerder over schreef) als ‘aandeel’ bestempeld. Iets wat de uitgifte en handel veel complexer kan maken.

Bedrijven bestormen de Metaverse

Microsoft-oprichter Bill Gates voorspelde een jaar geleden dat we over een jaar de meeste zakelijke afspraken in de Metaverse laten plaatsvinden. Zo snel zie ik het momenteel niet gebeuren, maar ik zie wel dat organisaties de kroon spannen als het gaat om praktisch inzetten van Metaverse. Soms richting hun klanten, maar vooral voor eigen, intern gebruik.

Virtuele tweelingen van vliegtuigen, fabrieken en omgevingen worden in rap tempo ontwikkeld voor allerlei toepassingen. Niet alleen grote bedrijven als Boeing, KLM en Heineken, maar ook Nederlandse overheden als de Politie en Defensie. Vaak voor het trainen van personeel, wat volgens de organisaties veel tijd en geld bespaart in VR in plaats van fysiek, maar ook om storingen in productieprocessen te signaleren en scenario’s uit te testen.

Dit verhoogt de productiviteit en efficiëntie, verhoogt de veiligheid en maakt industriële sectoren die nauwelijks bekend staan om hun wendbaarheid, een stuk flexibeler.

Ook neemt het aantal praktische toepassingen voor consumenten toe. De afgelopen tijd ben ik met een handvol bestemmingen in Nederland bezig geweest om te kijken of je onderdelen van de bestemming ook in de Metaverse kan aanbieden. Als virtuele kopie, zoals Madrid en Denemarken doen, om een voorproefje van een rondleiding te geven. Zoals Thomas Cook dat doet of zelfs een hele nieuwe bestemming virtueel te ontwikkelen.

Richting het hoogtepunt van de hype

Net als met andere technologieën zitten we met de Metaverse volgens de Gartner Hype Cycle in de ‘peak of inflated expectations’; waar we richting het hoogtepunt van de hype gaan. Net als bij NFTs, zie je bedrijven die na grote investeringen en plannen de handdoek in de ring gooien. Denk aan Disney, dat haar hele Metaverse-team de laan uit heeft gestuurd. Vooral omdat experimenten niet succesvol waren, te kostbaar zijn of omdat ze het simpelweg nog te vroeg vinden om de technologie te omarmen.

Wat ik belangrijk vind om te onthouden, is de uitspraak van de ‘bedenker’ van het woord Metaverse, de futuroloog Neil Stephenson:

There won’t be a metaverse that is used by millions of people until it contains experiences that millions of people find worth having, and making those experiences is quite difficult.

Ook al is er veel kritiek op bedrijven die de technologie vooral inzetten als handig PR-instrument, ik blijf erg gecharmeerd van dit soort acties:

Overuren bij overheden

Met alle gedoe rondom cryptovaluta in het afgelopen jaar, zijn veel overheden in de hoogste versnelling gaan werken aan wet- en regelgeving rondom blockchain en cryptovaluta. Volgend jaar zal er verregaande wet- en regelgeving in Europa in werking treden rondom cryptovaluta, de zogenaamde MICAR. Dit gaat veel duidelijkheid geven aan ontwikkelaars, gebruikers, investeerders en handhavers.

Maar ook op gebied van blockchain zien we goede ontwikkelingen ontstaan, vooral in Europa. De Europese Commissie lanceerde recent een ‘Sandbox Project’ om het potentieel van blockchain-technologie in een veilige en gecontroleerde omgeving te gaan ontdekken. Deze Europese zandbak zal vooral gericht zijn op toepassingen rondom digitale identiteit (waar ik eerder over schreef), het management van toeleveringsketens (waar ik eerder over schreef) en het certificeren van documenten.

Nog veel onbekende mogelijkheden

Het is een goede ontwikkeling. Vooral ook voor ambtenaren om te zien hoe de technologie echt werkt en waar deze impact kan hebben. Ik merk in de gesprekken die ik met ambtenaren op alle mogelijke niveaus in Nederlandse overheden heb, dat blockchain-technologie vaak wordt gezien als ‘Bitcoin’. Hiermee vallen negatieve associaties rondom criminaliteit en energieverbruik samen. De talloze andere mogelijkheden, die recent nog prachtig zijn samengevoegd in het rapport ‘Decentrale Overheid’, zijn totaal niet bekend.

Duizenden eigenaren tegelijk

De technologische ontwikkelingen gaan dan ook ontzettend snel. Als vroeger een fysiek kunstwerk werd verkocht van een nieuwe eigenaar, dan was het makkelijk om te kijken naar de geldende wetten en belastingen. Maar zoals het rapport “The tokenisation continuum” van de ‘bank der banken’ BIS zo mooi omschrijft; tegenwoordig hebben we een digitaal kunstwerk (NFTs) wat eigendom is van duizenden eigenaren tegelijk (fractioneel eigenaarschap). Deze eigenaren zijn over de hele wereld woonachtig. Ze hebben hun rechten ondergebracht in een decentraal georganiseerde organisatie (DAO, waar ik eerder over schreef). Leuker wordt het wel, maar makkelijker absoluut niet.

Overheden zijn niet alleen reactief met wet- en regelgeving aan de slag, ze werken zelf ook aan allerlei gave implementaties. Net als 93% van de westerse centrale banken, wordt in India ook hard gewerkt aan een eigen Central Bank Digital Currency (CBDC, waar ik eerder over schreef). Volgens de architecten hebben tijdens een testronde al meer dan 1 miljoen mensen gebruikgemaakt van deze digitale centrale bankenmunt. De testronde van de CBDC van Frankrijk werd heel recent minder goed ontvangen, analysten spraken over de “worst code I’ve ever seen”.

Het land wat al zo’n centrale bankenmunt aanbiedt voor haar bevolking, China, lanceerde recent haar ‘blockchain application blueprint’ rondom blockchain-applicaties binnen de overheid. Volgens het rapport, uitgegeven door de nationale overheid, heeft het al meer dan 140 werkende toepassingen die werken met de technologie, vooral op datadeling tussen departementen. Het land wil binnen haar ‘China Standards 2035’-strategie een wereldwijde standaard neerzetten voor overheidstoepassingen met blockchain-technologie. Net als voor andere opkomende technologieën zoals AI en GPS.

Blockchain: altijd in beta

Het zijn niet alleen de leuke gimmicks, maar vooral de ontwikkelingen die echt impact hebben die ik steeds meer voorbij zie komen en die mij bovengemiddeld interesseren. Technologie die echt een positieve verandering brengt in de maatschappij. Waar de stijgende populariteit niet alleen eindgebruikers, maar ook makers en ontwikkelaars blijft interesseren om te bouwen. En investeerders blijven geld in het ecosysteem stoppen, waarbij  bedrijven blijven experimenteren met nieuwe onderdelen van de technologie, en deze voor een breder publiek beschikbaar maken.

Maar we zijn er nog lang niet. Voor massale adoptie moeten we blockchains echt naadloos integreren in onze dagelijkse activiteiten. De technologie moet eenvoudig te gebruiken zijn door de gewone consumenten, zodat ze het niet eens weten als ze het gebruiken. Net als wifi op onze telefoon.