ChatGPT: op het einde is iedereen sprakeloos

Column – De wereld is al enkele weken in de ban van slimme chatbots. Eerst was er ChatGPT die de wereld verbaasde met zeer menselijke antwoorden op gelijk welke vraag. De hele wereld loopt sindsdien storm waardoor het zich nu al de ‘snelst groeiende softwareapplicatie ooit’ mag noemen. Om de hoera-sfeer nog wat meer op te kloppen kondigde Microsoft een miljardeninvestering aan in OpenAI, de start-up achter de slimme chatbot. Ondertussen heeft Google ook zijn slimme chatbot gelanceerd. De Chinese bedrijven Baidu en Alibaba volgen binnenkort met hun versie.

Sommigen spreken dan ook over een iPhone-moment, een moment in onze menselijke geschiedenis dat ons handelen en denken voor altijd zal veranderen.

2 kampen: voor en tegen

En uiteraard krijg je bij de introductie van een nieuwe technologie altijd 2 kampen. Sommigen willen dat we de slimme chatbots omarmen en aanvaarden in onze samenleving. Ze roepen het onderwijs op om die chatbots op te nemen in het leersysteem. Dan kunnen jongeren ermee aan de slag, want dat het ons onderwijssysteem dooreen zal schudden, daar zijn ze van overtuigd, of we dat nu willen of niet.

Anderen willen dan weer koste wat het kost ChatGPT overal buiten houden. Zij zien het als een paard van Troje dat we binnenhalen. Hierdoor zullen we niet langer zelf kennis vergaren, maar alles aan onze slimme chatbots vragen die ons kunnen wijsmaken wat ze willen, want de wijsheid zullen wij tegen die tijd dan al lang zelf verloren zijn.

Alles is gratis

Wat we met zijn allen in heel deze ja-neen-discussie lijken te vergeten, is dat ChatGPT, om zijn kunstje te kunnen uitvoeren, op grote schaal het auteursrecht schendt. De chatbot heeft jarenlang elk stukje informatie dat hij te pakken kon krijgen tot zich genomen. Beschermd of niet beschermd door het auteursrecht: ChatGPT heeft het tot zich genomen, geregistreerd, geanalyseerd en het op zo’n manier gestructureerd dat de informatie eenvoudig op te roepen is als een gebruiker ernaar vraagt.

Als gebruiker weet je zelf niet waar ChatGPT zijn antwoord vandaan heeft. Is het een betrouwbare bron? Mag je het antwoord zelf gebruiken of is het auteursrechterlijk beschermd? De chatrobot laat je in het ongewisse, in tegenstelling bijvoorbeeld tot onze huidige zoekmachines die duidelijk linken naar hun bronnen.

ChatGPT schendt op dit ogenblik dan ook op grote schaal het auteursrecht. Als je hem ernaar vraagt, erkent hij dat ook. ChatGPT is maar ‘een softwaretool en hij kan er niets aan doen.’ (Op dat vlak is hij zeer menselijk: de schuld doorschuiven naar een ander.)

Kennis is macht en wordt steeds meer afgeschermd

Dat maakt ChatGPT, ondanks de huidige hoera-stemming ‘kijk eens wat wij met onze menselijke kennis al kunnen’ , dan ook op termijn waardeloos. In een wereld die elke dag meer en meer polariseert en waarbij kennis macht is, zien we nu hoe we kennis steeds meer en meer beginnen af te schermen.

De slinger van de ongebreidelde kennis die overal beschikbaar is op het internet begint weer de andere kant op te gaan. Elke kennissamenleving richt op dit ogenblik instellingen op om buitenlandse onderzoekers tegen het licht te houden voordat we ze toegang geven tot onze kennisinstellingen.

Internationale samenwerkingen op vlak van onderzoek worden in vraag gesteld, omdat je partner tot het andere ‘blok’ behoort en je je nu moet afvragen of het wel zo slim is om nog al jouw kennis te delen met je onderzoekspartner.

Op deze manier keren we beetje per beetje terug naar een middeleeuwse toestand waarbij kennis in kloosters lag opgeslagen en alleen maar geconsulteerd kon worden door mensen die bereid waren grote afstanden af te leggen en toestemming hadden gekregen om die kennis te consulteren.

Hoe we die nieuwe kloosters vol kennis vorm gaan geven, is nog niet duidelijk. Maar dat niet iedereen het klooster nog binnen zal kunnen om de nieuwe kennis te raadplegen, staat nu al vast.

Het internet is op dit ogenblik een grote vergaarbak van kennis en onzin. Straks blijft alleen de onzin over.

Als alleen de onzin overblijft

Een van die eerste slachtoffers van deze nieuwe kenniscultuur zal dan ook ChatGPT en andere ‘slimme’ chatbots zijn. Zij zullen niet langer zomaar toegang krijgen tot onze kloosters van kennis. Dat is iets wat ChatGPT ook zelf erkent als je hem ernaar vraagt.

Het internet is op dit ogenblik een grote vergaarbak van kennis en onzin. Straks blijft alleen de onzin over. En daarmee moet ChatGPT zich in de toekomst dan voeden. Dat wordt lachen. Behalve dan voor Microsoft dat net 10 miljard heeft gepompt in de verdere ontwikkeling van ChatGPT. En voor scholen en bedrijven die zich massaal zouden hebben gestort op ChatGPT en andere ‘slimme’ chatbots.

Voor alle anderen: geniet nog even van ChatGPT – want de antwoorden zijn vaak echt grappig – voor hij voor eeuwig het zwijgen wordt opgelegd.