Authentieker presenteren? 5 praktische tips

Als ik soms de verpakkingen van producten in de supermarkten lees, dan lijkt het alsof ik een 7-gangen-maaltijd krijg, die in de ochtend is gemaakt in de streek waar het gerecht oorspronkelijk vandaan komt. De deceptie volgt thuis bij het uitpakken. Hetzelfde zie ik helaas nog vaak bij sprekers terug: ingecalculeerde, onechte en onoprechte presentaties, waar de authenticiteit ver te zoeken is. Hoe zorg je voor een authentieke presentatie? In dit artikel mijn 5 tips.

Authentiek heeft te maken met betrouwbaar, echt, geloofwaardig overkomen en gaat hand-in-hand met charisma. Een minister van volksgezondheid die zelf zware obesitas heeft, zal een lastige taak hebben om de bevolking er van te overtuigen om koekjes en cola te laten staan. Net als een politicus die zegt dat we minder moeten vliegen voor het milieu en zelf een Instagram-feed vol buitenlandse vakanties heeft.

Be yourself, everyone else is taken. – Oscar Wilde

Het doel van een presentatie is vaak overtuigen, mensen in beweging brengen. Als er één ding is, wat ik de afgelopen jaren het meest fout heb zien gaan bij het coachen van sprekers, dan is dat het missen van authenticiteit in een verhaal. Vaak wordt er een lijstje afgevinkt met basis-ingrediënten voor een goede presentatie, zoals humor, een persoonlijk verhaal en een slidedeck vol prikkelende beelden. Maar de match met de authentieke uitstraling mist.

Een onderzoek naar meer dan 100.000 presentaties laat zien dat dit juist verbazing en weerzin bij het publiek oproept. Mensen zijn nog nooit zo sceptisch geweest en goede, authentieke communicatie is hierin ontzettend belangrijk. Een mistmatch tussen het verhaal wat je vertelt en hoe je dat vertelt met jouw lichaamstaal, kan het hele doel voorbijschieten. Luisteraars zijn zich er niet direct van bewust, maar reageren wel op onnatuurlijke indrukken.

1. Why doe ik dit?

Snel even wat slides op een rij zetten en klaar. Een goede voorbereiding van een presentatie wordt vaak in de wind geslagen, want ‘druk’. De focus wordt vaak gelegd op ‘hoe’, in plaats van ‘waarom’. Voor mij is het bepalen van de intentie om te gaan spreken, de belangrijkste eerste stap.

Wat is je doelstelling om een verhaal samen te stellen en het daadwerkelijk te vertellen voor een publiek? Het argument ‘ik ben gevraagd’ of ‘ik moet van mijn baas’ geld hier niet. Denk goed na wat je van het publiek wil. Waarmee lopen zij de zaal uit? Wat voor beweging wil je in gang brengen? Als ik daar meestal op doorvraag, bijvoorbeeld met de 5 whys-methode, dan merk je dat daar een veel beter verhaal uit komt, dan met gelijk te beginnen met ‘zo gaan we het doen’ of ‘dit is mijn boodschap en hier zult u het mee moeten doen’.

2. Weg met die angst

Angst is voor vrijwel niks een goede voedingsbodem. Meer dan 75% van de sprekers heeft last van glossophobia, angst voor spreken in het openbaar. Als je authentiek op het podium wil staan, dan moet je relaxed zijn. Het publiek gaat zich anders automatisch richten op jouw nervositeit en niet meer het verhaal zelf.

Wil je als leider authentiek overkomen, dan is het dus heel belangrijk om alle restjes spreekangst uit jouw lichaam te halen. Iedereen heeft er last van. Ik zie dit niet alleen bij studenten en ondernemers, maar ook bij executives van multinationals en politici. Het is dan ook niets om je voor te schamen. Het is iets wat van nature in jouw lichaam zit en waarvan je de symptomen ook prima kunt voorkomen. Eerder schreef ik dit artikel met tips om je spreekangst te overwinnen. Bereid je 200% voor, bereid ook je lichaam voor, wees jezelf, breek het ijs, zorg voor interactie met je publiek en neem pauzes. In het artikel lees je er meer over.

3. Gebruik alle breinen

Bij het samenstellen/vertellen van een verhaal, zie ik dat er te vaak vooral nadruk wordt gelegd op de hersenen: logica, feiten en cijfers. De andere drie ‘breinen’ in ons lichaam worden daarbij helaas vaak vergeten, terwijl ze zo geweldig kunnen bijdragen aan jouw authentieke uitstraling. Het hart (passie, emotie), de darmen (humor, intuïtie) en liezen (sex appeal) kunnen er voor zorgen dat een verhaal niet alleen duidelijk is, maar door de emotionele lading ook impact krijgt. Geweldig onderzoek naar het functioneren van het brein laat zien dat we als mens eerst kijken naar het non-verbale en op basis daarvan naar wat men hoort.

Het standaard antwoord wat ik hierop altijd krijg, is dat mensen niet de clown willen uithangen in een zakelijke context. Maar zonder emotie spreken komt leeg over. Alsof er een robot tegenover je staat. Alsof je liever buiten in de zon had gezeten, in plaats van binnen dit verhaal te vertellen.

Probeer de volgende keer bij het samenstellen van een verhaal, eerst eens te beginnen bij de darmen en het hart. Op de helft van het verhaal pas bij het brein. De meeste beslissingen worden uiteindelijk toch nog steeds gemaakt door het hart, in samenwerking met de darmen.

• Kijk goed naar je houding op het podium: niet achter een katheder leunen, maar met de rug recht trots in het midden met de handen altijd voor je lichaam.
• Oefen met gezichtsuitdrukkingen en intonatie bij jouw verhaal. Studeer deze niet 1-1 in, maar analyseer vooral wat bij jouw persoonlijkheid en verhaal past.
• Probeer zo veel mogelijk oogcontact te hebben met het publiek. Dit draagt volgens onderzoek sterk bij aan een emotionele connectie met het publiek en het versterkt charisma.

4. What to wear

In een eerder artikel over virtueel presenteren schreef ik over ‘dress for success’: kleding maken de vrouw en man en kan een positieve impact hebben op hoe het publiek jouw verhaal consumeert en activeert. Ik geef als basistips aan sprekers altijd mee:

• Geen zwarte kleding. Mocht er een ‘backdrop’ zijn op het podium, dan kan op video jouw lichaam wegvallen en kun je eruit zien als een zwevend spook.
• Geen geruite kleding: dit kan gaan flikkeren op het scherm.
• Geen hakken. Ik heb al twee keer vrouwen op hun plaat zien gaan.

Maar het belangrijkste advies is en blijft: kleed je zoals je bent. Een recente analyse die ik deed onder de top 100 best bekeken TED talks op het gebied van kleding, liet mij zien dat de beste sprekers alles behalve gelikte kleding dragen. Casual en zichtbaar matchend bij de persoonlijkheid. Geen jasje, maar juist het overhemd een beetje omrollen. Een mooie trui, zodat je eventuele zweetplekken (van de spreekangst) niet ziet onder de oksels. Comfortabele schoenen die je eerder laten lopen dan vastlijmen aan de vloer van ongemak.

Het is zo simpel, maar het dragen van kleding die perfect past bij jouw persoonlijkheid, kan jouw authenticiteit al een stuk vergroten volgens onderzoek.

5. Koffie of kind

Een simpele hack, waarbij ik veel mensen van star en gemaakt zie ombuigen in een authentieke persoonlijkheid, is het oefenen met inbeelden. Inbeelden alsof je koffie drinkt en een verhaal vertelt aan een goede vriend. Of alsof je tegenover jouw partner of kind staat te vertellen, in een omgeving waar je een positieve ervaring mee hebt (bijvoorbeeld op vakantie of een feestje). Ik denk zelf altijd aan mijn zusjes als we samen in de tuin zitten.

Als je dit opneemt met een telefoon, dan zie je dit vaak goed terug in de lichaamstaal. Armen en handen zijn meer ontspannen, je beweegt meer, je hebt vaker een natuurlijke glimlach en een uitstraling die een stuk rustiger en authentieker is.

Neem bij het voorbereiden van jouw volgende verhaal de quote van Maya Angelou mee:

I’ve learned that people will forget what you said, people will forget what you did, but people will never forget how you made them feel.