Nieuwe wetgeving vanaf 2023: dit staat je te wachten met de DMA, DSA & DGA

De Europese Commissie is druk bezig met ontwikkelen op digitaal vlak. In 2023 en 2024 introduceren ze maar liefst drie wetgevingsinstrumenten, te weten de Digital Markets Act (DMA), Digital Services Act (DSA) en de Data Governance Act (DGA). In dit artikel lopen we ze allemaal door, zodat je direct weet wat je kunt verwachten en waar je rekening mee moet houden.

Digital Markets Act (DMA)

Deze wetgeving zal al in 2023 actief worden en heeft ontzettend grote impact op Big Tech-bedrijven, aangezien de DMA als doel heeft het speelveld gelijkwaardiger te maken. Internationale grootmachten als Google, Amazon, Microsoft, Apple en Meta worden als poortwachters aangemerkt en zullen hier grote hinder van ondervinden.

Hoewel er in eerste instantie sprake is van een omzetvereiste, waarbij de wetgever onderscheid maakt in inkomsten die bedrijven vergaren binnen de EU en buiten de EU, behoudt de wetgever de vrijheid om zelf poortwachters aan te wijzen. Zo zijn criteria onder meer het hebben van een sterke bemiddelingspositie, aanzienlijke impact op de interne markt en een stevig verankerde en duurzame marktpositie.

Deze criteria bevatten geen cijfers, doelstellingen of andere specifiek meetbare elementen. Om die reden is het voor Big Tech-bedrijven onzeker hoe hun toekomst eruitziet.

Poortwachters worden aan banden gelegd

Voor de poortwachters is dit dus best een ingrijpende wet, maar wat betekent het voor de rulers van de techwereld?

• Daling van de omzet, doordat hun monopolie op de markt aan banden wordt gelegd. Er komt een verbod op een voorkeursbehandeling geven aan het eigen aanbod ten opzichte van derden. Daarbij moet gebruik en beheer van data en apps eenvoudig toegankelijk zijn.
• Hogere kosten en verdwijnen van de economische flexibiliteit. Toenemende regelgevingskosten verhogen de drempel om te innoveren, omdat het maar de vraag is of de innovaties en bijbehorende investeringen lonend zijn.
• Indrukwekkende financiële sancties, die bij overtreding van de regels behoorlijk in de papieren kunnen lopen. In de wetgeving zijn zowel periodieke sancties als geldboetes opgenomen, waarbij er ook nog eens extra maatregelen kunnen worden opgelegd. De sancties zouden 10% van de wereldwijde jaaromzet of bijvoorbeeld 5% van de gemiddelde dagomzet kunnen betekenen.

DMA: gevolgen voor de markt

Voor de bedrijven die niet tot de poortwachters behoren, biedt de DMA naar verwachting kansen. Het ondernemersklimaat zou er eerlijker en opener door moeten worden. Want wat de Big Tech 5 aan terrein inlevert, krijgen de kleinere spelers en tech-startups erbij. Hierdoor is er meer kans op eerlijke concurrentie én ruimte om te innoveren. En dat zonder dat het direct de kop wordt ingedrukt door de eerste beste launch van een grote speler.

Het is natuurlijk niet zo dat bijvoorbeeld Meta niet meer mag innoveren en alleen mag toekijken. Feit is wel dat ze geen oneerlijke concurrentie, zoals self-preferencing, mogen toepassen. Iedereen gelijke kansen is het motto, waardoor uiteindelijk de consument de winnaar is.

Deze krijgt namelijk een groter aanbod, een betere balans tussen grote en kleine aanbieders, betere prijzen en hopelijk de kans op interoperabiliteit. Stel je voor dat je als ondernemer een alternatief op WhatsApp ontwikkelt, laten we het Talk II noemen. Door deze nieuwe Digital Markets Act zal WhatsApp in zo’n geval meer en meer ruimte moeten bieden om, bij succes, integratie met jouw platform mogelijk te maken.

Digital Services Act (DSA)

De DSA is de langverwachte vervanger van de huidige E-commerce Richtlijn uit 2000, waarvan de houdbaarheidsdatum echt wel is verstreken. Nieuwe regels voor alle platformen die consumenten producten, diensten en content aanbieden. Denk aan marktplaatsen, zoekmachines, online platformen en hostingbedrijven. Dit betekent dus dat vrijwel alle platformen met deze nieuwe Digital Services Act te maken krijgen vanaf 2024 en deze keer niet als Richtlijn, maar als Verordening. Maar wat is de doelstelling van deze nieuwe regels?

De regels worden voor de complete Europese digitale markt gelijkgetrokken, waarbij er nog aanvullende regels worden gesteld voor de VLOP’s: Very Large Online Platforms. Je zult wellicht al doorhebben dat deze regels ongetwijfeld ook betrekking hebben op jouw werkzaamheden, dus let goed op.

De kern van de DSA

• Het moet voor gebruikers, de consument dus, duidelijk zijn waarom zij bepaalde advertenties te zien krijgen. Wie zet de advertentie in? Waarom is deze aan hen gericht en is het een ad of een organische post? Door inzicht te krijgen in deze gegevens beschermt de wet de consument. En ben jij in staat om betere, objectieve beslissingen te nemen.
• Daarbij – en deze hangt wat samen met het punt hierboven – gaat er een notice- and action-systeem gelden. Illegale praktijken en bijbehorende advertenties worden gesignaleerd en vervolgens offline gehaald. Een voorbeeld hiervan is fake news, maar ook advertenties die in strijd zijn met grond- en mensenrechten. Denk aan personalisatie op basis van seksuele geaardheid of religieuze overtuigingen.
• Personen en organisaties die al hebben bewezen dat ze correct omgaan met regels én over een bepaalde expertise beschikken, krijgen extra credits. Deze personen worden onder de noemer van de DSA gebombardeerd tot trusted flaggers. Eigenlijk vergelijkbaar met het bekende blauwe vinkje op de socials. Online content die in strijd is met de nieuwe wet- en regelgeving, wordt doorgehaald door verified flaggers en gaat meteen offline.
• Tenslotte, we kunnen er niet omheen, het KYC-principe. In dit geval niet gericht op de consument, maar op de bedrijven. Vanaf het moment dat deze wetgeving zijn intrede doet, zijn bedrijven verplicht om meer informatie in te winnen. Zakelijke partijen moeten eerst worden gescreend, voordat ze gebruik mogen maken van producten, diensten en platformen, zodat consumenten worden beschermd tegen illegale handel en desinformatie.

Data Governance Act (DGA)

We bewaren de minst bekende voor het laatst: de Data Governance Act (DGA), die naar alle waarschijnlijkheid eind 2023 ingevoerd zal worden. De Europese Commissie wil met deze wetgeving de trends voor de digitale markt voor de komende jaren veiligstellen. Het opvallende is dat deze nieuwe wet diverse niveaus zal onderscheiden, namelijk de publieke sector, Europese burgers en de organisaties.

De data moet manageable zijn, maar deze moet ook bruikbaar zijn om het aanbod en de personalisatie te optimaliseren.

Naar verwachting zullen er meer organisaties ontstaan die het beheren van data veiliger, eenvoudiger en efficiënter maken. Dankzij de DGA reguleren we deze markt vanaf eind 2023. Er zijn een paar punten voor jou belangrijk, met oog op de introductie van deze wet:

• Het portabiliteitsrecht krijgt meer aandacht, waardoor het voor partijen makkelijker wordt om daadwerkelijk van dienstverlener te switchen. Door interoperabiliteit mogelijk te maken, is het voor gebruikers straks mogelijk om op veilige wijze hun data mee te nemen naar de nieuwe aanbieder. Deze portabiliteit gaat gelden als aanvulling op de bestaande AVG-regels. Dit geldt trouwens ook voor gegevens in de cloud, want we zijn allemaal al wel redelijk bekend met het cloud-based werken, maar onze gegevens veilig managen is nog een behoorlijke uitdaging.
• De juiste verdeling van toegangsrechten en gebruiksrechten, wanneer we het hebben over data. Wie is de eigenaar van nieuw geproduceerde data? Van de hoster? De eigenaar van een stuk software? Degene die content produceert? Er zijn zoveel lagen om rekening mee te houden en de nieuwe DGA zal deze rechten op IoT-data adresseren.

DMA, DSA & DGA: blijf de ontwikkelingen volgen

Hopelijk heb je nu iets duidelijker voor de bril welke digitale veranderingen er op de planning staan. Iedereen die een beetje inzicht heeft in de introductie van nieuwe wet- en regelgeving weet dat het nog niets in steen staat gebeiteld en dat de inhoud ook nog best kan veranderen. Als ondernemer is het in ieder geval zaak om de ontwikkelingen te volgen, zodat je geen boetes riskeert. Ga wijs om met je eigen data en die van je klanten en weet welke grenzen je niet moet overtreden, qua advertentiebeleid. Succes!