Verveel jij je op je werk? Pas op voor een bore-out

Je weet vast wel wat een burn-out is. Maar heb je weleens van de bore-out gehoord? De klachten van deze twee lijken op elkaar. Het is tijd dat er meer aandacht komt voor de bore-out. Hoe ontstaat het, en belangrijker: wat kun je tegen een (dreigende) bore-out doen?

Wat is een bore-out?

In haar boek ‘Bore-out – Over chronische verveling op je werk‘ (affiliate), zoomt Marjo Crombach in op hoe een bore-out ontstaat en wat jij en je werkgever ertegen kunnen doen.

Simpel gezegd ben je bij een burn-out opgebrand en bij een bore-out ben je uitgedoofd. De bore-out werd in het begin van de 21ste eeuw voor het eerst op de kaart gezet door Philip Rothlin en Peter Werder. Zij zagen dat mensen soms dezelfde symptomen vertoonden als bij een burn-out, maar met werkomstandigheden die niet bij een burn-out passen. Dat was de reden dat ze onderzoek naar dit fenomeen zijn gaan doen.

Bij een burn-out ben je opgebrand, bij een bore-out ben je uitgedoofd.

Voor hen luidt het verschil tussen een burn-out en een bore-out als volgt.

Bovenstaande omschrijving klopt eigenlijk niet en zorgt meteen ook voor een deel van de vooroordelen die nog vaak over bore-out gelden. Dat je niet gestresst kunt raken als je niet het uiterste hoeft te geven op je werk, is namelijk onwaar. Ook gaan zij ervan uit dat een bore-out alleen het gevolg kan zijn van een kwantiatief en niet van een kwalitatief werktekort.

Als je te weinig werk hebt om je dag te vullen en in een bore-out raakt, dan noem je de bore-out kwantitatief. Als je meer dan genoeg werk hebt, maar je niet wordt uitgedaagd en je werk te saai en te eentonig vindt, dan noem je de bore-out kwalitatief. Uiteraard kun je ook te maken hebben met een combinatie. Je hebt dan chronisch te weinig te doen en het beetje wat je wel moet doen spreekt je niet aan.

Overigens is het nog even goed om te noemen dat je niet alleen op je werk in een bore-out terecht kunt komen, maar daar zoomt het boek wel op in.

Oorzaken van een bore-out

Een bore-out ontstaat dus eigenlijk door een chronisch tekort aan gezonde prikkels. Dat is een deel van het verhaal. Om te achterhalen welke stressoren (oorzaken van stress) verantwoordelijk kunnen zijn voor een bore-out, moet je eerst kijken naar de situatie en de persoon die in deze situatie moet werken. Het probleem ontstaat primair in de wisselwerking tussen die twee elementen. Mogelijk oorzaken zijn dan:

• de werkomstandigheden.
• de leefomstandigheden: hoe belangrijk is werk voor iemand? Als je niets anders hebt dan je werk, stel je er andere eisen aan dan als werk slechts een middel is om geld te verdienen en je in je vrije tijd leuke hobby’s en een goed sociaal vangnet hebt.
• faalangst en perfectionisme.
• hoogbegaafdheid.
• een burn-out. Het kan gebeuren dat iemand na een burn-out zo angstig is om weer in dezelfde situatie te komen, dat hij of zich zichzelf chronisch onderbelast.
• maatschappelijke veranderingen.

Wat kun je doen om een bore-out te voorkomen?

Nu je een beetje een beeld hebt bij wat een bore-out is en wat de oorzaken zijn, is het goed om hierop te letten. Er is een instrument dat je kunt gebruiken om erachter te komen wat er met je aan de hand is en of je er zelf iets aan kunt veranderen.

Melina Zerning introduceert het begrip ‘kwalitatief loon’, dat bestaat uit zin, tijd en geld. Elementen die beschouwd worden als centraal voor het waarborgen van tevredenheid over het werk en de werkomstandigheden. Geld is nodig om in leven te kunnen blijven, zin (zingeving) is gericht op de persoonlijke bevrediging en tijd heeft te maken met vrije tijd, hobby’s en andere vrijetijdsbestedingen. Als je kijkt of je kwalitatief loon voldoende is, kan dat dienen als oriëntatiehulp om uit de bore-out te komen.

Zingeving

Of je vindt dat je werk zin heeft, hangt samen me de vraag of het je voldoende interesseert. De volgende vragenreeks kan je helpen om daarachter te komen:

• Is het bevredigende deel van mijn werk groot genoeg voor me?
• Ga ik graag naar mijn werk?
• Krijg ik voldoende erkenning voor mij betrokkenheid bij mijn werk?
• Is er iets wat ik veel boeiender zou vinden om te doen dan mijn werk van dit moment?
• Zou ik daar geld mee kunnen verdienen?
• Doe ik dit soort dingen al in mijn vrije tijd?
• Benijd ik mensen om hun baan, niet alleen om financiële redenen, maar vooral omdat ze boeiendere taken te doen hebben dan ik?
• Wat onderscheidt mij van deze mensen?
• Heb ik mijn beroep destijds autonoom gekozen of heb ik vooral gedaan wat mijn omgeving aangaf?
• Zou ik dat zo weer doen?

Natuurlijk is het een illusie dat je altijd het meest zinvolle en bevredigende werk uit zou kunnen kiezen dat je maar voor kunt stellen. Het is wel goed om stil te staan bij of je een gevoel van zingeving ervaart bij je werk en als dat niet zo is, hoe het dan komt. Daarnaast is het belangrijk om te communiceren naar je werkomgeving wat jij als zinvol werk ervaart. Deze lijst met vragen kan daarbij helpen:

• Erken ik dat mijn werk zin heeft, ook al interesseert het mijzelf niet zo?
• Hoe kan ik bereiken dat mijn werkgever me beter uitlegt wat de zin van mijn werk is?
• Zie ik in het bedrijf zinvolle taken waar ik geen toegang toe heb?
• Zou een gesprek daarover kunnen helpen?
• Kunnen de mensen in het bedrijf die beslissingen nemen aan mij zien dat ik geïnteresseerd ben in zinvoller werk?
• Hoe kan ik mijn interesse voor het bedrijf communiceren en duidelijk maken dat ik zinvollere bezigheden wil?
• Hoe kan ik communiceren dat ik normaalgesproken te weinig zinvolle taken mag doen?

Tijd en geld: work-life-balance

Je hebt maar één leven lang de tijd. En omdat die tijd onverbiddelijk is, is het belangrijk het goed te besteden. Een voorwaarde voor tevredenheid over die besteding is dat er een gezonde balans is tussen de arbeidstijd en de vrije tijd waarin je daarvan kunt herstellen.

Geld heb je nodig om te overleven. Het biedt een bepaalde zekerheid en maakt het idealiter ook mogelijk om je vrije tijd op een aangename manier te besteden. In de ideale situatie kun je genoeg geld verdienen en heb je genoeg vrije tijd om het naast je dagelijkse kosten uit te kunnen geven aan hobby’s, reizen en het onderhouden van sociale contacten. Daarnaast moet je genoeg tijd hebben om je werk te doen, want anders dreigt een burn-out. Maar ook weer niet meer tijd hebben dan je zinvol kunt vullen, want dan dreigt een bore-out. Als je tijdens je werkuren structureel te veel tijd overhoudt, zorgt dat snel voor onderbelasting, verveling en desinteresse. Wat kun je doen?

• Informeer je werkgever over de situatie.
• Ga in het bedrijf waar je werkt op zoek naar taken die je kunt doen om je tijd zinvol te besteden.
• Als je hier niet uitkomt, kun je nog kijken naar een andere verdeling van werk en privé. Kun je je baan in deeltijd uitvoeren en de tijd die vrijkomt op een andere, zinvolle manier invullen?
• Nee? Dan is doorgaans ‘ontslag nemen’ de weg die je moet inslaan.

De verdeling zin, tijd en geld moet goed in balans zijn.

Als je er op je werk zelf niet uitkomt, kun je je laten inspireren door anderen. Doe een workshop of ga eens praten met iemand die tevreden is over zijn werk. Wat kun je van wat je hoort toepassen op je eigen situatie? Doe daarnaast ook iets wat je weer activeert. Bijvoorbeeld een hobby die zorgt dat je toch iets toe kunt voegen, waardoor de negatieve gevoelens minder snel vat op je krijgen.

Een (dreigende) bore-out?

Dit boek is interessant voor mensen met een (dreigende) bore-out. Het is fijn om te begrijpen wat de oorzaken en de gevolgen van een bore-out zijn en wat jij en je werkgever kunnen doen. Als je iemand in je omgeving hebt waarvan je denkt dat hij of zij met een bore-out te maken heeft, dan kan ik het ook aanraden om het boek te lezen. Je krijgt op een hele toegankelijke manier veel informatie over dit fenomeen.