Meer respons op je participatieproject? 6 tips voor een actieve doelgroep

Krijgt jouw participatieproject minder respons dan verwacht? Dat hoeft geen probleem te zijn. Sterker nog, dit verschijnsel is zo algemeen dat er een regel voor is. De 90-9-1 regel toont aan dat slechts 1% van jouw online doelgroep actief meedoet. In dit artikel lees je meer over deze regel, de participatiepiramide en participatieongelijkheid. Maar ook waarom deze regel bevestigt dat goede burgerparticipatie niet kan zonder goede communicatie.

De 90-9-1 regel

Nielsen Norman Group, een onderzoeksbureau voor gebruikerservaring (UX), schrijft in haar blog over participatieongelijkheid dat er veel wetenschappelijk onderzoek is gedaan naar de mate van participatie op online platformen, zoals communities en social media. Het onderzoek wijst uit dat alle online communities hetzelfde beeld laten zien. Namelijk dat slechts een klein deel van de bezoekers verantwoordelijk is voor het grootste gedeelte van de online activiteit. De meeste bezoekers dóén niet mee, maar lezen alleen mee. Volgens die regel gelden de volgende getallen bij online participatie:

• 90% leest mee, maar doet niet mee
• 9% draagt af en toe bij, maar heeft andere prioriteiten
• 1% is verantwoordelijk voor bijna alle actie

De participatiepiramide

Wij noemen deze 90-9-1 regel de participatiepiramide. Deze piramide visualiseert dat slechts een klein deel van jouw publiek op jouw vraagstuk reageert en het grootste gedeelte vooral observeert.

 

Je kunt zelf eenvoudig herkennen dat de participatiepiramide op jouw platform van toepassing is. Bijvoorbeeld doordat je hoge bezoekcijfers, maar weinig respons hebt. Of doordat je (inmiddels) bekende namen ziet. Vaste bezoekers verschijnen namelijk telkens weer in je participatieprojecten en reageren vaak erg uitgebreid.

Participatieongelijkheid en hoe erg is dat?

De participatiepiramide laat zien dat de groep die niet meedoet veel groter is dan de groep die wel meedoet. Dat noemen we participatieongelijkheid. Dat kan als resultaat hebben dat de online zichtbare meningen niet altijd representatief zijn voor de meningen van je hele doelgroep. De 1 procent bezoekers die zichzelf actief zichtbaar maakt, vertegenwoordigt namelijk niet per definitie de onzichtbare 90 procent.

Toch betekent dit niet direct dat de meningen die je online ophaalt niet waardevol zijn. Als meelezers wíllen bijdragen, hebben ze daar namelijk evenveel mogelijkheid toe als meedenkers. En als zij niet willen bijdragen, hebben ze daar wellicht een goede reden voor. Bijvoorbeeld doordat het onderwerp hen niet interesseert of dat ze het voorgelegde plan juist accepteren. Want als het onderwerp hen echt aanspreekt of als zij het compleet oneens zijn met belangrijke voorstellen, zullen zij namelijk snel(ler) van zich laten horen. Een interessante luistertip binnen dit onderwerp is ook de participodcast ‘De strijd om de Mwoah-denker’.

6 tips om je doelgroep te activeren binnen de participatiepiramide

Uiteraard kent de 90-9-1 regel, net zoals elke andere regel, uitzonderingen. De verhouding 90-9-1 is een gemiddelde en er zijn absoluut mogelijkheden om de verhoudingen gelijker te trekken. De 90% meelezers zijn allemaal potentiële meedenkers. Wat denk je bijvoorbeeld van een verhouding van 75% meelezers, 15% behulpzame meedenkers en 10% actieve meedenkers? Zo kun je meelezers motiveren om een trap hoger te treden in de piramide:

1. Maak meedoen zo laagdrempelig mogelijk

Hoe makkelijker gedrag is uit te voeren, hoe sneller mensen dit doen. Een account moeten aanmaken om mee te doen, kan al een drempel zijn. Bedenk daarom goed of je dit wil vragen van de doelgroep. Als je ervoor kiest om wel te werken met accounts, zorg er dan voor dat het aanmaken van een account zo makkelijk mogelijk gaat.

2. Varieer in participatiemogelijkheden

Vraag bijvoorbeeld niet enkel om een tekstuele reactie, maar geef gebruikers ook de optie een sterwaardering of een stem achter te laten. Eén druk op de knop is makkelijker dan een reactie schrijven. Zo betrek je zowel passieve bezoekers als actieve meedenkers die wél een reactie willen schrijven.

3. Maak je participatievraag concreet

Het is moeilijk om een mening te vormen over een abstracte vraag. Vooral als die ingewikkelde termen bevat die inwoners niet kennen. Dan haakt een deel van je doelgroep af. Hoe concreter de vraag (of de voorbeelden), hoe makkelijker mensen kunnen antwoorden.

Een voorbeeld van een abstracte, lastig te beantwoorden vraag, is: ‘Wat moet er in jouw wijk veranderd zijn in 2030?’ Maak zo’n vraag concreter door deze op te splitsen in specifiekere thema’s. Denk aan:

• Wat heb je liever in jouw wijk: meer bomen of een park?
• Waar in jouw wijk zou een speelplek voor kinderen moeten komen?
• Zouden er meer laadpalen in jouw wijk moeten komen?

4. Beloon deelnemers

Dit kan door een persoonlijke reactie of door een terugkoppeling op reacties. Maar bijvoorbeeld ook door het verloten van cadeaubonnen onder de mensen die meedoen. Daarmee ontwaak je in ieder geval een extrinsieke motivatie.

5. Licht binnengekomen reacties uit

Goed voorbeeld doet volgen. Toon hoeveel reacties er zijn binnengekomen, de meest recente reacties of hoe vaak plannen al zijn bekeken.

6. Nodig ambassadeurs uit om mee te doen

Actieve meedenkers zijn vaak geschikte ambassadeurs. Zij kunnen je helpen om je doelgroep te benaderen. Ambassadeurs hebben een netwerk binnen de doelgroep en zijn ook gemotiveerd om dit netwerk te overtuigen van het belang van het onderwerp. De doelgroep zal sneller meedoen als iemand die hen kent hen benadert.

Communicatie bepalend bij burgerparticipatie

Voor zowel meelezers als meedenkers geldt dat goede communicatie cruciaal is. Participatie gaat namelijk niet alleen om interactie. Een participatieplatform is ook de plek waar je inwoners wil betrekken. Meelezers bezoeken je participatiewebsite met een reden. Ze zijn getriggerd door een socialmediabericht, bewonersbrief of ander communicatiekanaal dat hen naar de website leidde. Ook al doen ze niet mee, ze willen wel geïnformeerd worden en meelezen.

Wellicht herken jij jezelf in de ‘meelezer-rol’ op een online platform waar je deel van bent: Twitter, LinkedIn of een buurt WhatsApp. Je draagt niet altijd actief bij, maar wil wel op de hoogte blijven. En ook mensen die wél meedenken moeten goed geïnformeerd worden. Je kunt namelijk alleen echt meedenken als je begrijpt waarover je meedenkt.

Van de 90-9-1 regel naar de 90-9-1-100 regel

90% leest of observeert, 9% reageert soms, 1% reageert altijd en 100% wil worden geïnformeerd. En daarom kan burgerparticipatie niet zonder goede communicatie. Zorg ervoor dat je doelgroep na een bezoek aan jouw participatiewebsite begrijpt wat er speelt. En dat ze goed geïnformeerd kunnen besluiten om wel of niet mee te doen.