Experts: 2022 is het jaar van het hybride (samen)werken

Laat ik beginnen met een open deur intrappen: hybride werk is ook na corona een blijvertje. Bedrijven hebben noodgedwongen ervaren welke voordelen dit oplevert, reden om hier in 2022 mee door te gaan. Maar er komt wel het nodige bij kijken om het voor iedereen te laten slagen. Ik spreek diverse HR- en L&D-experts, die hun licht laten schijnen over de uitdagingen van 2022.

 

De uitdagingen van hybride werken

Waar zitten de uitdagingen van hybride (samen)werken? Volgens de Belgische expert Isabel de Clercq heeft de term ‘hybride’ behoorlijk aan glans verloren. Zoals wel vaker gaat het fout bij de interpretatie van het woord. Want als je vermoedt dat hybride werk ‘2 dagen op kantoor, 3 dagen thuis’ betekent, heb je een flinke inhaalslag te maken.

Na crisismanagement in 2020 en 2021 wordt 2022 het jaar waarin we onze ‘hybride’ ervaring verder ontwikkelen. Kijk naar je overlegstructuur, naar de competenties van je management, naar de sociale aspecten, naar werkprocessen… wat heb je de afgelopen 2 jaar geleerd? Waar je vroeger budget voor kantoorruimte, bureaus en stoelen moest vrijmaken, moet je nu meer uitgeven aan digitale tools om het hybride werken tot een succes te maken. Hebben jullie al best practices?

Als puntje bij paaltje komt blijft een goede samenwerking cruciaal voor een gezonde bedrijfsvoering. Of je dat hybride doet of niet. Nu we veelal niet fysiek bij elkaar zitten en – zoals thuiswerk-expert Marianne Sturman het zegt – het kantoor een nice-to-have is, moeten we alle zeilen bijzetten om op een duurzame wijze in verbinding met elkaar te blijven. Daarover zijn de experts het zeker eens. Gonny Vink vindt het zelfs van cruciaal belang om hier aandacht aan te schenken. Volgens deze veelgevraagde werkplekdeskundige gaan organisaties in 2022 hybride werken steeds meer als strategische asset inzetten om zo betere resultaten te behalen.

Isabel de Clercq: Duurzaam samenwerken in 2022

Isabel de Clercq is gepassioneerd over de interactie tussen technologie, individuele groei en verandering. Ze startte haar loopbaan aan de universiteit van Antwerpen, en het is daar, in die academische context, dat haar interesse werd gewekt voor zelfleiderschap, productiviteit, kennisdeling en de kracht van technologie. Isabel is een veelgevraagd spreker over topics als kennisdeling, asynchrone samenwerking en ‘het hybride werken’. Dat laatste begrip moeten we volgens haar in 2022 opnieuw definiëren.

“Het hybride werken is een zoektocht naar duurzaam samenwerken. Woorden zijn hierin magisch, ze boetseren de manier waarop we de wereld zien. Ze toveren een nieuwe realiteit tevoorschijn. In de geboorte van een nieuw woord schuilt een scherpe scheppingsdrang. Dat voelde ik in de zomer van 2020 toen voor het eerst het woord ‘hybride werken’ opdook. Er lag optimisme en hoop in de geboorte van dat woord. De toekomst zou het beste van twee werelden met elkaar combineren: die van thuis en het kantoor. Het woord gaf vorm aan een veelbelovende toekomst.

In 2021 werden de contouren van die toekomst duidelijker. Thuiswerk is een blijvertje. Het gebruik van digitale tools ook. Is dit reden tot gejuich? Wellicht niet. Er is iets wat me met droefheid stemt. Het hybride werken wordt steeds meer herleid tot éénheidsworst. Die van twee dagen thuiswerk waarbij medewerkers vastgekluisterd zitten aan hun computer. Waarbij de reistijd vervangen wordt door extra vergaderingen.

Het voorbije jaar heeft het woord hybride werken wat van zijn glans verloren. Laten we het in 2022 vervangen door een ander woord: duurzaam samenwerken. Het is geen nieuw woord, maar het straalt wel hoop uit. Hoop op een toekomst met meer aandacht voor focustijd, waardecreatie voor de klant en asynchroon samenwerken. Een toekomst waarin M&M’s, meetings en mails, minder plaats innemen. Een toekomst van waardig werk, van werk dat ons als kenniswerkers in onze waarde laat.

Laat 2022 het jaar zijn waarin we samen werk maken van werk dat wérkt.”

Peter Runhaar: Breek de muren af

Technologische innovaties hebben een enorme impact op het werk van de HR-professional. Nieuwe, slimme tools transformeren het recruitmentproces. Virtual reality en gamification nemen de plaats in van klassieke trainingen. Welke impact heeft technologie op de organisatiecultuur en hoe blijft technologie in dienst van de mens staan? Over deze en meer zaken schrijft Peter Runhaar, media-ondernemer, journalist en auteur van het boek HR Tech (affiliate).

“Verschillende ontwikkelingen maken het belang van kennisdeling ‘over de afdelingen en disciplines heen’ steeds groter. Ik geef een voorbeeld: voor het neerzetten van een ‘post-corona’ hybride organisatie is het onvermijdelijk dat HR én FM én IT én de lijn actief met elkaar in gesprek zijn. Voor het verbeteren van interne mobiliteit moeten de lijn én L&D én HR elkaar vinden.

In veel organisaties is die interne integratie nog lang niet voldoende ontwikkeld. Een van de zaken die ons daarom in 2022 te doen staat is: het (verder) afbreken van de muren tussen de diverse disciplines. Eerder dit jaar sprak ik Richard Helmus, die bij VGZ een geïntegreerde HR-Facility Management-afdeling heeft neergezet. Hij zei: ‘Als je denkt vanuit de eindgebruiker, ontdek je dat er zoveel afhankelijkheden zijn in de keten dat het totaal onlogisch is om niet op die integratie in te zetten.’

Die integratie gaat niet vanzelf. We moeten in 2022 actief aan de bak. Kijk hoe je op een effectieve manier multidisciplinaire samenwerking kunt faciliteren, organiseer interne meeloopstages zodat de IT-collega ervaart waar HR mee bezig is. En zorg voor lekkere koffie en een uitnodigende koffiecorner, waar de lijnmanager en de HR-professional informeel samen bijkletsen (want hoe belangrijk informele communicatie in organisaties is, is ook een van de ‘lessons learned’ van de pandemie).”

Maartje Wolff: Laat ego’s los, doe het samen

Maartje begint met een mooi voorbeeld van écht samenwerken. “Terwijl we op zoek moeten gaan naar verbondenheid, zie ik helaas veel polarisatie. Laten we op een goede manier met elkaar omgaan, elkaar inspireren. Dat kan op vele manieren. Deze vind ik persoonlijk wel mooi: zet mensen niet alleen het werk, maak duo’s! Met buddy’s. Ik ken organisaties (Menlo Innovations, HK.) waar IT-ers samen aan één computerscherm werken, met één toetsenbord. Dat werkt geweldig voor het onboarden van nieuwe teamleden én het is de snelste manier om kennis binnen je organisatie te delen.”

Maartje Wolff is auteur, spreker, trainer, docent en adviseur op het gebied van werkgeluk en een positieve werkcultuur. Ze richtte in 2015 samen met Fennande van der Meulen Happy Office op om organisaties en teams te helpen bij het creëren van een positieve werkcultuur. In september 2020 kwam het eerste boek dat Maartje samen met Fennande van der Meulen heeft geschreven uit: Het Happy Office Manifest (aff.), de vier pijlers van een positieve werkcultuur.

“De trend voor 2022? Door covid zijn we andere eisen gaan stellen. Daarom moeten we nog meer op zoek gaan naar de verbinding, zeker nu we massaal thuiswerken. Dat zit ‘m vooral in: waar hoor ik bij? We hebben allemaal een andere achtergrond, komen ergens anders vandaan. Maar tegelijkertijd hebben we vaak veel raakvlakken, vanuit onze opvoeding, religie, onze omgeving. Dat zorgt voor een band, herkenbaarheid. We moeten een nieuwe manier in gedrag vinden om ons verbonden te voelen met de organisatie. Daarom zijn thema’s als diversiteit en inclusie ook zo belangrijk.”

Zet werkgeluk centraal

“Werkgeluk staat centraal om je mensen te laten floreren. Dat betekent dat je een positieve werkcultuur moet organiseren. Dat kan onder andere door heel duidelijk te maken waar je als organisatie voor staat. Wat mij betreft is een van de uitdagingen voor 2022 om alles veel explicieter maken! Vertel heel duidelijk waar je voor staat, als bedrijf maar ook als team. Begin klein, zorg voor de gemeenschappelijke deler.

Ga als organisatie in 2022 het goede gesprek aan! Wie en wat zijn wij, wat dragen wij bij voor wie, wat is onze purpose, de zin van de afdeling. Koppel daar goede verhalen aan. En individueel: wat draag jij bij aan de groep en het team? Werken is geen individuele bezigheid! Wij helpen elkaar, vormen elkaar, geven kennis door, kopiëren gedrag. Laat ego’s los, doe het samen!”

Stop met pamperen

De verandering die nodig is om een positieve werkcultuur te creëren, is volgens Maartje ook gelieerd aan ander leiderschap. Ze verwijst daarbij naar Simon Wakeman, die het als volgt propageert: de manier waarop veel organisaties nog werken, is ontworpen voor een stabiele, trage en voorspelbare wereld die niet meer bestaat. Stop met pamperen, laat mensen het zelf oplossen. Er zijn betere manieren om organisaties te creëren die mensen helpen zinvoller en duurzamer werk te doen.

Eén van de bedrijven die onder andere met nieuw leiderschap bezig is, is de KLM. Voor het senior management is er een ‘leadership journey’ gemaakt, met strategische thema’s gericht op inspirerend en verbindend leiderschap. Zie het verhaal van Annelies Leveling (KLM) in mijn vorige artikel.

Gonny Vink: Hybride werken wordt strategisch

“Ik geloof dat mensen in de toekomst niet meer naar kantoor gaan om individueel werk te doen.” In oktober 2020 had ik al het voorrecht om met Gonny Vink te spreken. Gonny is de oprichter en chief happiness officer van work21. Zij adviseert organisaties en teams in duurzame verandering op het snijvlak van mens, organisatie en technologie. Gonny is mede-auteur van het boek Never waste a good crisis (aff.). We spraken destijds over gedragsverandering, over van elkaar leren. “Wat je ziet is dat veel bedrijven hebben ingestoken op dat we met elkaar op afstand moeten kunnen communiceren en vergaderen. Maar nu de volgende stap: hoe gaan we slim samenwerken, kennisdelen en ontwikkelen op afstand? Tools en technologie zijn hierbij een hulpmiddel, gedragsverandering is cruciaal.”

Het is januari 2022. Wat zijn volgens haar de recente ontwikkelingen waar we oog voor moeten hebben?

“In 2022 staat de medewerker meer centraal dan ooit. De arbeidsmarkt is krap, we hebben een zware tijd achter de rug en zijn op zoek naar verbondenheid en zingeving in het werk. Het werk wordt echt hybride ingericht.

Afgelopen jaar ging het noodgedwongen over thuis of op kantoor werken. In 2022 gaan organisaties hybride werken steeds meer als strategische asset inzetten om zo op een duurzame manier resultaten te behalen. Het werkgeluk van medewerkers en het benutten van talent neemt een belangrijke plek. Samen leren en experimenteren staat hierin centraal. Organisaties zullen steeds wendbaarder moeten worden om in te spelen op de veranderingen en voorop te lopen. Digitalisering speelt een belangrijke rol in het wendbaar worden. Het is geen IT-vraagstuk meer, maar een vraagstuk voor de hele business. Het is een voorwaarde om hybride te kunnen werken. Dit vraagt om nieuw (digitaal) leiderschap. We zullen onszelf opnieuw moeten blijven uitvinden in een hybride context.”

Marianne Sturman: Het kantoor is nice-to-have

Hoewel dit wat lastig aantoonbaar is, staat ontegenzeggelijk vast dat Marianne Sturman haar tijd in 2000 flink vooruit was. De term ‘Het Nieuwe Werken’ zou best wel eens van haar hand kunnen zijn, toen ze aan het begin van deze eeuw pionierde op het gebied van werken op afstand en thuiswerken. Met haar bedrijf Moneypenny wordt zij gezien als dé thuiswerkexpert van Nederland. Wat vast staat is dat zij een scherpe kijk heeft op de ontwikkelingen op de werkvloer en vaak door de media uitgenodigd wordt om haar visie te delen.

“Remote working, oftewel werken en samenwerken op afstand, is dé arbeidsmarkt trend voor de toekomst. Niet alleen heeft de Coronacrisis laten zien dat het kan, maar medewerkers willen het ook. Dit blijkt regelmatig uit onderzoek, onder meer uit research van mijn bedrijf Moneypenny in samenwerking Nyenrode Business Universiteit en Open Universiteit.

Mijn opdrachtgevers vragen mij regelmatig hoe het kan dat we bij Moneypenny zulke goeie mensen kunnen vinden. Dat is simpel, wij bieden onze mensen 100% zeggenschap over waar en wanneer ze hun werk doen, vanzelfsprekend rekening houdend met goede afspraken over oplevertermijnen, beschikbaar- en bereikbaarheid. Mijn advies: zorg in jouw organisatie dat kennis- en kantoorwerk volledig werkplekonafhankelijk kan worden uitgevoerd en zie het kantoor als een nice-to-have. Leg geen beperkingen op in termen van hoeveelheid dagen op kantoor, en je zal zien dat je opeens al die lastige vacatures vervuld krijgt.”

Dit is het moment om echte veranderingen door te voeren

Hybride werkplekken – zoals alle werkplekken – moeten waardegericht zijn. Met wederzijds voordeel. Met een gedeelde waarde-uitwisseling en mede-eigenaarschap. Dit is al zichtbaar in veel moderne digitale samenwerkingstools. We zijn collega’s als we samenwerken, we delen samen, we co-creëren samen. Op basis van onderling vertrouwen, met respect voor privacy en veiligheid. Het gaat over al die aspecten die we echt belangrijk vinden in onszelf en in onze organisaties. Dit alles moet diep verankerd zijn in de hybride werknemerservaringen die we creëren, om ze goed te kunnen realiseren.

In 2022 is het wat mij betreft vooral oppassen dat we de kloof tussen kantoor- en thuiswerkers weten te dichten. Alles draait om een gelijkwaardige verbinding en de waarde die dit voor iedereen oplevert, toch?

Hoe dan ook, het zijn historische tijden met historische kansen. Wil je iets doen aan nieuw leiderschap, budgetten, processen, samenwerkingsvormen… dit is het moment om echte veranderingen door te voeren en jezelf klaar te stomen als wendbare organisatie met een veelbelovende toekomst.