Meer humor in je copy & presentaties? Gebruik vergelijkingen

Je schrijft teksten voor websites, advertenties, social media, maar ook voor presentaties en webinars. En je zou dat met wat meer humor, lucht of speelsheid willen doen. Omdat je wil dat het blijft hangen, dat het pakt! In dit artikel beschrijf ik hoe je ‘vergelijkingen’ hiervoor kunt gebruiken. Over hoe je zelf creatieve, originele vergelijkingen kunt bedenken. Niet per se makkelijk, je moet even broeden (daar is de eerste al), maar je maakt er wel een onuitwisbare indruk mee.

We beginnen maar gelijk even met wat voorbeelden:

• ‘Het glazen plafond’ verwijst naar de onzichtbare barrière die vrouwen tegenhoudt in het verkrijgen van topfuncties.
• ‘Met hagel schieten’ gebruik je als je niet gericht aan het adverteren bent of een te grote doelgroep hebt.
• ‘Het bromvlieg-effect’ is iets kleins wat ongemerkt grote invloed heeft op ons gedrag. Zoals het vliegje in een urinoir waardoor er beter gemikt wordt en minder gemorst, wat duizenden euro’s schoonmaakkosten scheelt.

Dat zijn allemaal vergelijkingen. Een vergelijking in je post, artikel, presentatie of webinar zorgt ervoor dat je een gevoel, een situatie of een concept sneller snapt. Het is een krachtige manier van vertellen en daarmee een krachtig beïnvloedingsmiddel. Ze worden om de haverklap (daar is er weer één) gemaakt, maar vaak zonder dat het opvalt. Wat is trouwens in een haverklap?

Maar hoe verzin je nou een originele, creatieve en pakkende vergelijking?

Bijvoorbeeld, ik zat tijdens de coronacrisis in Engeland in quarantaine in een hotelkamer waarvan de ramen niet open konden. Na 9 dagen nauwelijks contact of emoties gehad te hebben, appte ik mijn vriend dit:

Zo’n goudvis voor het glas, die met holle ogen naar buiten kijkt en naar adem hapt.

Wetend dat ik niet naar buiten mocht, voelde ik me alsof ik rondjes aan het zwemmen was in mijn hotelkamer, onder water, af en toe naar buiten kijkend, happend naar lucht. Gevangen in een vissenkom. Ik vergeleek mijn situatie met een andere situatie. Een hotelgast in een hotelkamer vergeleek ik met een vis in een vissenkom.

Om je enig houvast te geven en op dreef te komen in de rijke wereld van vergelijkingen, geef ik je 3 manieren waarop je een vergelijking kunt maken.

Tip 1. Je kunt iets vergelijken met een persoon/groepering, beroep of situatie/locatie

Ik begin met de laatste.

Iets vergelijken met een situatie/locatie

Een makkelijke is: ‘Het is hier geen hotel!’

Maar stel dat je wil zeggen: ‘Word ik nu beoordeeld?’
Dan kun je ook dit zeggen: ‘Dit lijkt wel een examen.’
Of: ‘Krijg ik hier punten voor?’

Je kunt op je werk zeggen: ‘Wat is het hier stil’
Maar je kunt ook zeggen: ‘Goh, wat een begrafenissfeer hier zeg.’

Of de zin: ‘Nee, jij trekt volle zalen.’
Dat is stukken leuker, lichter en minder gevaarlijk dan: ‘Je kunt wel kritiek hebben op mij, maar kijk eens naar jezelf.’

Of als een situatie ongemakkelijk of te close wordt, is het vaak makkelijker om het bespreekbaar te maken door bijvoorbeeld te zeggen:
‘Dit voelt wel een beetje als een date.’
Of: ‘Jeetje, we lijken wel getrouwd!’

Als mensen net doen alsof er niks aan de hand is, dan kun je dat vergelijken met struisvogelpolitiek. Deze uitdrukking geeft in één woord de gehele situatie weer.

En de paarse krokodil is een begrip geworden voor overbodige bureaucratie.

Iemand vergelijken met een persoon of met een groepering

Deze is makkelijk. Je vindt iets van iemand. Bijvoorbeeld je vindt iemand betuttelend. Dan kun je bijvoorbeeld zeggen: ‘Je lijkt mijn moeder wel.’

Of nog leuker is het om mensen met BN’ers te vergelijken, bijvoorbeeld: ‘Je lijkt Trump wel.’

Of als iemand je wil duidelijk maken dat je geen heilige hoeft te zijn: ‘Je bent moeder Theresa niet.’

Of deze. De Britse komiek Simon Amstell vergelijkt gelovigen met kinderen: ‘We moeten gelovigen met respect en vriendelijkheid behandelen, net zo als we kinderen behandelen die op feestjes rondrennen en roepen: Ik ben een helikopter.’

Iemand vergelijken met een beroep

Een paar voorbeelden:

• ‘Ik ben geen politieagent.’
• ‘Doe niet zo juffig.’
• ‘Ik ben je accountant niet.’
• ‘Je lijkt m’n leidinggevende wel.’
• ‘Ik heb een privé-verpleegster.’

Tip 2. Oefen het in het dagelijks leven

Dus als je een verhaal vertelt aan een vriend of collega, maak in je verhaal een vergelijking. Het leuke is, je kunt werkelijk overal een vergelijking op maken! Op situaties, beroepen, personen, gevoelens, vragen, dilemma’s, kritiek, problemen etc.

Dus wen jezelf eraan dat je deze zinnetjes hardop tegen jezelf zegt:

• Dat is nét zoiets als …
• Het lijkt op …
• Het is een beetje alsof …
• Dat zou dan betekenen dat …
• Hypothetisch gezien …
• Dat doet me denken aan …

Écht, doe dit een week elke dag en het zit erin geramd (is dit er ook één?).

Tip 3. Doe het samen

Er is helaas geen recept voor het maken van vergelijkingen. Het beste gaat het als je ze samen verzint met anderen, zodat je kunt stapelen. In het begin is het even persen (ook één) en ongemakkelijk. Want je hoort ieders brein kraken (nog eentje). Maar als je samen door de ongemakkelijke stiltes heen bent, kom je in de overdrijffase en ga je er lol en gemak in krijgen en rollen ze over tafel (ook één).

Nog even ter inspiratie: Arjen Lubach vergelijkt Nederlandse presentatoren die graag een latenightshow willen zoals David Letterman, zonder ooit stand-up vlieguren te hebben gemaakt, met autoracen.

Arjen: ‘De presentatoren zeggen dan eigenlijk: Ik houd van auto ‘s, van snelheid, dus ik zou ook wel een keer rondjes willen rijden zoals Max Verstappen, zonder een poging te doen om te begrijpen hoe Formule 1-auto’s en -circuits werken.’

Deze vergelijking maakt in één (haver)klap duidelijk hoeveel ervaring je hiervoor moet hebben en hoe makkelijk je uit de bocht kunt schieten (weer één) als presentator.

Het allerleukste is het als je er echt voor gaat zitten en er werk van maakt door een lange vergelijking te verzinnen.

Bijvoorbeeld deze (ook van Arjen Lubach): ‘Ik had nog nooit een Zomergasten-recensie gelezen waarin enthousiast werd gemeld dat de presentator en de gast gezellig hadden zitten kletsen. Dat is toch een beetje alsof je na een vijf-gangendiner naar de keuken loopt en tegen de chef roept: Mán, wat zaten die stoelen lekker vanavond.’

Het ís even broeden (weer één), maar omdat een vergelijking een beeld is, onthouden mensen het sneller zodat je een onuitwisbare indruk maakt.

Bijkomend voordeel is dat je dan direct ook een originele afbeelding voor je tekst, post of artikel hebt.

Bonustip voor gevorderden

Je kunt zelfs 2 vragen met elkaar vergelijken:

In 2010 vroegen mensen zich af welke digitale encyclopedie succesvoller wordt:

1. De betaalde versie van Microsoft Encarta?
2. Die van een stelletje bijeengeraapte vrijwilligers genaamd Wikipedia?

Dat zou net zoiets zijn als een deskundige vragen wie een hardloopwedstrijd van 200 meter zou winnen: een cheeta of je zwager? In dit geval won de zwager. Wikipedia.