Digitale toegankelijkheid als hoogste prioriteit [waarom & hoe]

In 2020 zijn we met de neus op de feiten gedrukt: digitalisering is nu belangrijker dan ooit. Het gebruik van internet, op zowel computer als telefoon, is noodzakelijkerwijs enorm gegroeid. Helaas vallen veel mensen buiten de boot. Dat het voor jou mogelijk is om dit artikel nu te lezen, is voor velen niet vanzelfsprekend. In een tijd dat er zo veel nieuwe mogelijkheden zijn om digitaal informatie te vinden en zaken te regelen, moet digitale toegankelijkheid de hoogste prioriteit krijgen.

Het online bestellen van boodschappen of het opzoeken van actuele openingstijden van bedrijven: het klinkt vanzelfsprekend. Maar wat als dit niet beschikbaar is voor jou? Voor bijvoorbeeld blinden of slechtzienden, of mensen met een zintuiglijke of motorische handicap, is dit de dagelijkse werkelijkheid. Maar ook laaggeletterden, of mensen met dyslexie of kleurenblindheid, ondervinden dagelijks problemen online. Digitale toegankelijkheid moet ervoor zorgen dat iedereen gebruik kan maken van alle online informatie en dienstverlening.

We zien dat veel bedrijven en organisaties bekend zijn met digitale toegankelijkheid en al een eindje op weg zijn. Dit is een positieve trend. Helaas is het voor veel bedrijven lastig om dit grote project prioriteit te geven. De goodwill is er, maar hoe zorgen we ervoor dat die berg aanpassingen minder hoog wordt?

In dit artikel bespreek ik het belang van digitale toegankelijkheid en de voordelen van het voldoen aan de actuele richtlijnen. Daarnaast deel ik voorbeelden van hoe je jouw website digitaal meer toegankelijk kunt maken. Tijd om digitale toegankelijkheid intern op het prioriteitenlijstje te zetten.

De rol van digitalisering

De afgelopen maanden hebben we ondervonden dat online alles op orde hebben, belangrijker is dan ooit tevoren. Bedrijven met marketingdashboards, up-to-date websites en een online klantenservice hadden een voorsprong op de concurrentie. Om dit gat te kunnen dichten zullen achtergebleven bedrijven hier in 2021 in moeten investeren.

Leg de verantwoordelijkheid voor inclusiviteit bij bedrijven.

Digitale toegankelijkheid is essentieel in tijden van digitalisering. Het online kunnen aanspreken van jouw doelgroep is niet meer weg te denken uit het huidige marketinglandschap. Dit kan alleen door de diversiteit van de samenleving mee te laten tellen in jouw online strategie. De verantwoordelijkheid zou namelijk niet moeten liggen bij mensen met een beperking, maar bij bedrijven die een complete doelgroep moeten aanspreken en bedienen. Diversiteit en inclusiviteit van de samenleving wordt offline gezien als meerwaarde. Waarom zouden we dat online niet doen?

1 op de 4 Nederlanders kan jouw website niet standaard bekijken.

Naar schatting heeft 25% van de bevolking in Nederland een functiebeperking. Dit betekent dus dat maar liefst één op de vier Nederlanders jouw website niet standaard kan bekijken. Toch wordt er vaak bij het ontwerp van websites nog uitgegaan van de doorsnee internetgebruiker. Dit zorgt niet alleen voor frustratie bij veel gebruikers, maar ook voor hogere bouncepercentages. Uit het British Click-Away Pound Report 2019 blijkt dat 69% van de mensen met een handicap een website direct verlaten wanneer deze niet toegankelijk is.

WCAG-richtlijnen

Om ervoor te zorgen dat iedereen in de samenleving digitaal kan deelnemen, zijn in 1999 standaarden opgesteld waar websites (en applicaties) aan moeten voldoen. Dit zijn de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) en deze zijn opgericht door de non-profit organisatie World Wide Web Consortium (W3C). De huidige versie die momenteel van kracht is, is de WCAG 2.1. Er zijn drie verschillende niveaus om aan deze richtlijnen te voldoen.

Digitale toegankelijkheid is verplicht voor alle (semi-)overheidsinstellingen in Nederland.

In Nederland is in 2018 besloten dat de WCAG-richtlijnen verplicht worden voor (semi-)overheidsinstellingen. Er is toen vastgesteld dat in september 2019 alle informatie op nieuwe websites en applicaties in deze sector voor iedereen toegankelijk moet zijn. Dit jaar geldt dit inmiddels ook voor de bestaande websites.

Helaas zijn de Europese richtlijnen nog niet ingevoerd voor alle websites en mobiele applicaties in Nederland. Organisaties lopen ver achter op het gebied van digitale toegankelijkheid, doordat de noodzaak nog niet bij iedereen is doorgedrongen. De verwachting is wel dat dit in de nabije toekomst gaat gebeuren. Zo gaf het Informatieberaad Zorg al aan dat zij vaart willen maken met het digitaal toegankelijk worden van de online informatie van organisaties in de zorgsector. Uiteindelijk moeten we naar een voor iedereen digitaal toegankelijke samenleving.

Digitale toegankelijkheid in het nieuws

Recentelijk kwam digitale toegankelijkheid weer in het nieuws: de Europese deadline voor het volledig toegankelijk zijn van websites en applicaties is verstreken op 23 september 2020. In een EU-besluit in 2016 is het doel gesteld om iedereen volledige digitale toegankelijkheid te bieden. Dit positieve toekomstperspectief verwachten we, stapsgewijs, terug te zien in de Nederlandse wetgeving. Op 23 juni 2021 wordt het namelijk wettelijk verplicht voor (semi-)overheidsinstellingen om ook mobiele applicaties voor iedereen beschikbaar te maken.

Voordelen van voldoen aan digitale toegankelijkheid

1. Je bereikt meer mensen

Dat het verhogen van de digitale toegankelijkheid ervoor zorgt dat meer mensen jouw website kunnen gebruiken, spreekt voor zich. Hierdoor kun je dus een bredere doelgroep aanspreken en daarnaast goodwill creëren. Je kunt het zien als onbenut potentieel. Waarom zou je 25% van je websitebezoeken of potentiële klanten laten liggen?

2. Je vindbaarheid wordt vergroot

Zoekmachines zoals Google beoordelen jouw website positiever als je de toegankelijkheid van jouw website verbetert. Dat komt doordat je site dan beter indexeerbaar wordt. Het biedt de bots de gewenste context en achtergrondinformatie die ze zoeken, wat kan leiden tot hogere rankings.

3. Klaar voor toekomstige wetgeving

Momenteel zijn de WCAG-richtlijnen alleen wettelijk verplicht voor (semi-)overheidsinstellingen. Maar we kunnen aannemen dat dit vroeg of laat de wetgeving wordt voor alle websites en apps. Zo wordt in 2025 de European Accessibility Act van kracht, waarbij webshops, financiële diensten en geldautomaten digitaal toegankelijk moeten zijn.

Voorbeelden van digitaal toegankelijk zijn

Er zijn tal van manieren en mogelijkheden om de digitale toegankelijkheid van jouw website te vergroten. Dit zijn een aantal voorbeelden:

1. Gebruik een groot contrast

Voor slechtzienden is het gebruik van contrast op jouw website van groot belang. De WCAG-richtlijnen verlangen daarom van website-eigenaren dat ze een contrast-ratio van minimaal 4,5 op 1 hanteren. Hierbij moet je zowel de tekst als de grafische elementen aanpassen.

2. Lettergrootte veranderen

Een andere WCAG-richtlijn is het bieden van een functie om de lettergrootte te veranderen. Je kunt een browser-onafhankelijke feature inbouwen in jouw website, zodat bezoekers de tekst tot maximaal 200 procent kunnen vergroten.

3. Visuele elementen omschrijven

Visuele elementen op jouw website dienen een duidelijk tekst-alternatief te hebben. Website onderdelen als afbeeldingen, video’s en koppen moeten duidelijk omschreven zijn. Hier profiteren zowel gebruikers als (Google) bots van.

4. Tekst laten voorlezen

Biedt gebruikers de mogelijkheid om tekst te laten voorlezen door een echte stem. Dit kan in allerlei talen met een plug-in op je website. Hierdoor heeft de bezoeker geen software nodig en kan hij of zij op alle apparaten de tekst beluisteren. Daarnaast zijn er verschillende tools waarmee tekst op een website voorgelezen kan worden, zoals Readspeaker of BrowseAloud.

Verhoog de customer experience voor alle bezoekers met een voorleesmogelijkheid.

De voorleesmogelijkheid is niet alleen handig voor mensen die (gedeeltelijk) blind zijn. Ook gebruikers met taalproblemen, een lichamelijke handicap, cognitieve stoornis of leerstoornis kunnen profiteren van een tekst-naar-spraak-oplossing. Daarnaast kunnen mensen het simpelweg prettiger vinden om te luisteren dan te lezen. Door een mogelijkheid als Readspeaker aan te bieden op jouw website, verhoog je de customer experience voor iedereen.

Wil jij checken of jouw website voldoet aan de richtlijnen? Bij diverse internetbureaus kun je een quickscan laten uitvoeren om te zien hoe jouw website scoort op digitale toegankelijkheid.

In de praktijk

De eerste stappen zijn gezet. Maar hoe krijg je digitale toegankelijkheid als hoogste prioriteit intern voor elkaar? In de praktijk komt het bij veel bedrijven voor dat zo’n groot project ondergesneeuwd raakt. Daarom is het een goed idee om te beginnen met het maken van een simpel stappenplan. Door een duidelijk plan van aanpak met subdoelen te maken, is het afmaken van het project behapbaarder voor iedereen. Denk bij het maken van zo’n plan aan de volgende vragen:

• Welke collega’s zijn onderdeel van het team?
• Wie is eindverantwoordelijk?
• Wie is verantwoordelijk voor welk onderdeel?
• Hoe worden aanpassingen getest?

Door bovenstaande vragen uit te werken, krijgt het project meer vorm. De volgende stap kan zijn om subdoelen en deadlines met elkaar af te spreken. Begin bijvoorbeeld alleen met het aanpassen van de belangrijkste pagina’s op de website. Zo gaat het balletje rollen.

Test de aanpassingen

Essentieel in dit proces is het testen van de aanpassingen van jouw website. Je kunt pas zeker weten of een aanpassing daadwerkelijk een verbetering is, als de statistieken dit uitwijzen. De beste manier om zo’n aanpassing te testen is door het maken van een 0-meting van de huidige website en een 1-meting van de nieuwe versie. Deze metingen leg je naast elkaar om na te gaan of de nieuwe website verbeterd is op het gebied van digitale toegankelijkheid. Jouw internetmarketingbureau kan deze scans voor je uitvoeren.

Bedrijven die zich bezighouden met digitale toegankelijkheid kunnen inspectie aanvragen bij Stichting Drempelvrij. Zij bieden vier verschillende waarmerken op basis van de WCAG 2-richtlijnen. Afhankelijk van het niveau waarop jouw website voldoet aan deze richtlijnen, mag je het bijbehorende keurmerk op jouw website voeren.

Het belang van contentbeheer

Na het doorvoeren en testen van technische verbeteringen op jouw website, blijft het belangrijk om aandacht te besteden aan content. Houd er rekening mee dat het digitaal toegankelijk maken van al jouw nieuwe content een terugkerende taak is. Zo moet de content niet alleen technisch voldoen aan de richtlijnen. Je moet ook alle afbeeldingen, video’s, documenten, tabellen, animaties en formulieren voorzien van de juiste tekstuele en HTML-alternatieven. Het is daarom belangrijk om te bedenken dat contentbeheer op de agenda blijft staan.

Bij veel bedrijven en organisaties is de motivatie er al om digitale toegankelijkheid aan te pakken: vooruitstrevend zijn en een goede reputatie hebben wil iedereen. Dit is allebei haalbaar, maar dan moeten jouw website en applicatie wel onder de loep gelegd worden. Dit wordt de prioriteit voor elk bedrijf. Hoe kijk jij aan tegen de urgentie van digitale toegankelijkheid in 2021?