Decentralized Finance (DeFi): de nieuwe basis van vertrouwen in de financiële wereld?

Cryptovaluta als Bitcoin beginnen steeds populairder te worden. Bedrijven als Facebook, Amazon, Google en Apple hebben inmiddels ook de directe aanval op het bancaire systeem geopend met hun eigen financiële diensten. De nieuwste trend in de fintech-wereld die snel bekendheid krijgt, is Decentralized Finance (DeFi). Wat is het, wat kun je ermee en hoe zien de volgende stappen eruit?

Het moment dat ik met mijn vader bij de Postbank een Penniemaat mocht komen ophalen, kan ik mij nog goed herinneren. Het werd dé plek voor alle stuivers, guldens en rijksdaalders die ik uit alle mogelijke hoeken verzamelde, om te sparen voor een muziekrecorder. De financiële wereld heeft zich sindsdien snel ontwikkeld, het overschrijfkaartenboekje heeft plaatsgemaakt voor Tikkie en iDeal, er worden elke dag triljoenen verstuurd over de hele wereld en banken hebben niet meer alleen het monopolie op financiële transacties.

Als je duikt in de wondere wereld van DeFi, dan kom je de meest bizarre projectnamen tegen: Sushiswap, Spaghetti, Pancake en technieken als Yield Farming. De ontwikkelingen gaan razendsnel. Het project Yearn.Finance was bijvoorbeeld een tijd $40.000 per token waard, een meervoud van de waarde van Bitcoin, die momenteel schommelt rond de $10.000.

De totale marktwaarde van DeFi-projecten is in korte tijd gestegen naar $15 miljard en blijft maar doorgroeien, al zit daar net als de algemene cryptovalutamarkt flinke volatiliteit in. Het project YAM steeg bijvoorbeeld binnen een dag $500 miljoen in waarde en stortte een dag later bijna weer helemaal in.

De nieuwe basis van vertrouwen

Geld draait om vertrouwen. Vertrouwen dat de fysieke Euro’s waard zijn wat erop staat, maar ook dat het geld veilig bij een bank staat. Dat vertrouwen is de afgelopen jaren sinds de kredietcrisis flink gedaald en volgens de gezaghebbende ‘trust barometer’ van Edelman, is de financiële sector een van de wereldwijde sectoren die mensen het minst vertrouwen.

De triljoenen die momenteel worden bijgeprint door overheden wereldwijd om de coronacrisis en gevolgen ervan te lijf te gaan, geven daarnaast nog meer voedingsbodem voor het Libertarische-anarchistische gedachtengoed. Dit propageert een absolute vrijheid, waaronder een monetair systeem zonder invloed en controle van overheden en banken.

De razendsnel volwassen geworden cryptovaluta-industrie sluit hier perfect op aan en de steeds groter wordende kloof op het gebied van toegang tot financiële producten (1.7 miljard mensen wereldwijd hebben momenteel geen toegang tot financiële producten, zoals een bank- en spaarrekening), zorgt er voor dat DeFi-projecten als paddenstoelen uit de grond schieten.

DeFi: open financieel netwerk zonder tussenpersoon

De naam zegt al waar het in principe op neerkomt: decentrale financieringsinstrumenten, zoals leningen, sparen en verzekeren, maar ook handel. Een open financieel netwerk, dat in principe dezelfde producten aanbiedt maar dan zonder tussenpersoon. Peer-to-peer. Bitcoin begon hiermee puur voor betalingen, DeFi voegt dus andere financiële producten toe.

Door het weghalen van de tussenpersonen gaan de transacties sneller, veiliger en goedkoper. Ze kennen geen landsgrenzen en niemand kan hier invloed op uitoefenen, door  bijvoorbeeld een transactie te blokkeren. Ik zou dus bijvoorbeeld direct een lening kunnen geven aan Frankwatching om een nieuwe redacteur aan te nemen, zonder dat hier een bank aan te pas komt. Of een spaarrekening openen die geen negatieve rente geeft, maar juist een flinke plus.

Een netwerk van zogenaamde ‘smart contracts’ handelt dan automatisch de transacties af. Het zorgt daarbij ook voor alle benodigde en belangrijke controles in het gehele proces. En eventuele acties als betalingen niet worden uitgevoerd, zoals een aflossing.

Snelle groei van het aantal projecten

De vele honderden bedrijven die momenteel DeFi-producten aanbieden, hebben hun projecten vrijwel allemaal gebouwd op de Ethereum-blockchain. Net als dat veel andere ‘smart contract’-projecten, decentrale applicaties en andere blockchain-projecten dat hebben gedaan. De snelle groei van het aantal projecten doet denken aan de Initial Coin Offering-bubbel eind 2017, die zorgde voor recordprijzen van de verschillende cryptovaluta als Bitcoin en Ethereum.

Het zorgde ook voor veel pijn bij de beleggers, toen de prijzen van de meeste projecten in korte tijd 95-99% daalden. Uiteindelijk bleek dat 80% van de projecten regelrechte scams bleken te zijn. Helaas zien we dat ook nu weer gebeuren, zoals met het eerder genoemde YAM-project, maar ook verschillende DeFi-exitscams.

If you can’t understand it without an explanation, you can’t understand it with an explanation. – Haruki Murakami

De decentrale droom die hiermee weer een grote stap werkelijkheid wordt, klinkt op verschillende vlakken erg mooi. Een wereld die opereert zonder regels opgesteld door en controle vanuit overheden en instituten als banken. Alles wordt georganiseerd door het individu en de directe community, die ook direct worden beloond voor de eigen inbreng.

Aandachtspunten bij DeFi

Maar een groot aandachtspunt wat DeFi helaas nog niet goed weet op te pakken, is het voorkomen van witwassen en tegengaan van financiering van bijvoorbeeld terrorisme: Anti Money Laundering en Know Your Customer. De eerste oplossingen hiervoor zijn inmiddels gelanceerd, maar worden nog maar op kleine schaal gebruikt. Ook al wordt de cryptovalutasector snel volwassen, het staat op verschillende vlakken nog steeds in de kinderschoenen.

Decentraal betekent eigen verantwoordelijkheid. Dus als je zelf iets fout doet met jouw cryptovaluta-wallet, dan ben je het geld kwijt en kun je nergens aankloppen om het terug te krijgen. De verschillende bugs die momenteel dan ook nog worden ontdekt in de ‘smart contracts’ die de DeFi-projecten gebruiken, hebben de hoogste prioriteit om op te lossen en voor altijd te voorkomen.

Het is dan nu ook vooral nog voor de echte technologie-enthousiastelingen en developers, die begrijpen hoe de functies werken.

Wie is aansprakelijk in een decentrale omgeving?

Overheden zijn na hun ervaring met de ICO-boom in 2017 met deze nieuwe hype dan ook heel snel wakker geworden. Ze proberen rondom DeFi veel sneller wet- en regelgeving op te tuigen. De grootste uitdaging blijft, wie is aansprakelijk in een decentrale omgeving? Het decentrale karakter zorgt bij Bitcoin er bijvoorbeeld voor dat hier niemand voor een rechter kan worden gedaagd of om uitleg kan worden gevraagd.

De komende tijd zal dan ook belangrijk worden voor de verdere ontwikkeling van DeFi:

• Wat gaan de wet- en regelgevers uit de kast trekken om DeFi te beteugelen door middel van regulatie?
• Hoe ontwikkelen de verschillende projecten zich verder?
• Welke nieuwe mogelijkheden komen erbij, die eerder niet mogelijk waren?
• Zal het grote publiek er ook gebruik van gaan maken?

Net als met de vorige hype in 2017, gaan we denk ik vooral heel veel projecten zien die hun verwachtingen niet waar kunnen maken en wegvallen. Net als in vorige crises blijven er een handvol bedrijven over, die vervolgens wel een waanzinnige impact gaan hebben op onze maatschappij. Zoals we hebben gezien met Amazon, Facebook en Airbnb.

Dagelijks komen er nieuwe projecten bij, die de verschillende uitdagingen op een waanzinnige manier te lijf gaan. Van stabiliteit tot gebruiksgemak en van het koppelen van de verschillende diensten tot veiligheid.

Waanzinnige technologische ontwikkelingen

Dat DeFi-banken andere financiële instellingen overbodig gaan maken – net als dat diehard Bitcoin-aanhangers al sinds het ontstaan er van betogen – zie ik zelf niet gebeuren. De Nederlandse banken lopen wereldwijd voor op het gebied van de ontwikkeling van verschillende blockchain-applicaties. Ik zie ze ook op dit vlak eigen producten ontwikkelen, die gelijk in lijn liggen met de huidige wet- en regelgeving.

Maar net als dat de PSD2-wetgeving de deur open heeft gezet voor partijen als Google en Apple om de financiële markt te betreden en Facebook nog steeds bezig is met haar Libra-project, zal ook de komende jaren de markt een waanzinnige technologische ontwikkeling doormaken.