Sprekersangst? Buig het om naar spreekplezier

Voel jij spanning voordat je een presentatie moet geven? Word je zenuwachtig van het idee dat je geïnterviewd gaat worden? Ga de strijd aan met je sprekersangst en buig het om naar spreekplezier.

Er is hoop! Hieronder krijg je alvast een voorproefje. Het begint bij de mindset. Als je bedenkt dat je een presentatie mag geven – in plaats van dat je een presentatie moet geven, zorgt dat al voor een meer ontspannen attitude. Spreken of een media-optreden wordt dan een eer en iets leuks in plaats van een verplichting.

Sprekersangst verjagen

Makkelijker gezegd dan gedaan, zul je denken. Maar het kan echt: sprekersangst ombuigen naar spreekplezier. Van falen naar stralen dus. Maar hoe dan? Eigenlijk bestaat dat uit zeven elementen:

1. Zorg dat de inhoud voor elkaar is: een heldere boodschap voor de ontvanger.
2. Controleer Je ademhaling: die verandert je zenuwen in zelfvertrouwen.
3. Neem de juiste houding en positie aan: je lichaamstaal spreekt ook boekdelen.
4. Spreek rustig: een zware stem opzetten onderdrukt daarbij trillingen.
5. Kies de juiste kleding waarin je jezelf lekker voelt en die past bij het publiek.
6. Stem goed af bij duo-presentaties: zorg dat je als eenheid overkomt.
7. Verken de locatie: bekijk de arena van tevoren grondig.

Deze zeven factoren zijn dan ook de delen van het boek dat Machteld Kooij, zelf media- en presentatietrainster, publiceerde: ‘Het monster met de gouden ogen’ (aff.). In 224 pagina’s wordt alles wat je moet weten, perfect uitgelegd. Machteld spreekt (en schrijft) uit ervaring. Ze was zelf jarenlang presentatrice voor radio en tv. Daarnaast geeft ze al bijna 20 jaar media- en presentatietraining.

Denk nu niet, oh, dat boek ga ik tijdens de vakantie eens lekker lezen. Het is namelijk meer een lesboek dan een leesboek.

Training met mensen en media

Elk van de 14 hoofdstukken (de zeven delen zijn steeds opgedeeld in twee stukken: een over stralen en een over falen) bevat oefeningen waarbij je soms ook een voice- of videorecorder en soms zelfs een tegenspeler nodig hebt. Dat komt misschien wat vreemd over op de buren, als je op een camping staat of ergens op het strand ligt. Bovendien ben je met al die voorbeeldvideo’s die je kunt bekijken, dan snel door je databundel heen.

Het monster is meer een lesboek dan een leesboek. Maar je zelfstudie wordt beloond!

Gewoon eens goed voor gaan zitten dus. Je moet maar zo denken: een goede mediatraining (ik mocht er zelf een handvol ondergaan) kost je ook twee of drie dagen. Neem die tijd ervoor. Neem die tijd voor dit boek. Het zal goud opleveren. En veel ‘gouden ogen’ vanuit de zaal. Het helpt je om je reputatie en die van je bedrijf te verbeteren.
Op bijna elke pagina staat wel een korte anekdote. Daardoor leest het luchtig. Elk hoofdstuk bevat bovendien enkele oefeningen. Je wordt dus echt aan het werk gezet. Maar de beloning zal er zijn. De volgende keer ga je bij het spreken of presenteren – voor de media of mensen in een zaal – lekker stralen in plaats van falen.

Top-tips tegen sprekersangst

Zonder het hele boek te willen samenvatten of al te veel spoilers weg te geven, wil ik een aantal top-tips tegen sprekersangst te delen. Als woordvoerder voor een beursgenoteerde multinational stond ik zelf ook regelmatig (live) voor de camera of microfoon. Ondanks al die dagen media-training vond ik in het boek nog steeds interessante aandachtspunten. Graag deel ik die met je.

1. Visualiseer vooraf

Visualiseer hoe goed het zal gaan. Verzin een persoonlijk commando om jezelf tot de orde te roepen. En maak jezelf groot, dan krijg je een stevige uitstraling.

2. Cadeautje

Breng een cadeautje mee voor het publiek of de interviewer. Nee, niet iets om om te kopen, maar gewoon een stuk interessante, relevante informatie.

3. Neem het initiatief

Neem het initiatief, beheers altijd je boosheid. Dus niet zoals Peter R. de Vries, toen hij vond dat in DWDD te weinig tijd aan zijn nieuwe boek werd besteed.

4. Focus

Focus voordat je opgaat. Trek je 10 minuten voordat je op moet, even terug om jezelf op scherp en ‘aan’ te zetten.

5. Doorgaan

Ook als alles misgaat, is het motto van Barry Stevens van toepassing: “Gewoon doorgaan.”

6. Ademhaling

Doe ademhalingsoefeningen! Het redde Oranje-keepster Sari van Veenendaal bij haar ‘overwinnings-speech’ op het FIFA-gala.

7. Je aandacht verleggen

Krijg je de slappe lach? Doe als Eva Jinek: ga in je hoofd terugtellen vanaf 100. Daarmee verleg je je aandacht.

8. Beter articuleren

Doe de steentjes-oefening: Neem een handjevol kiezels in je mond (niet doorslikken!) en praat hardop. Daar ga je beter van articuleren. Het hielp Caesar en Cicero ook!

9. Kleding

Zorg voor gepaste kleding. Maximaal twee blote onderdelen. Voorkom dat je op je nummer gezet wordt, zoals het SP-Kamerlid Kwint door Kamervoorzitter Arib.

10. Make-up

Make-up met mate. Je gezicht wordt voor de camera gepoederd. Maar zorg dat je er niet als een wortel uitziet.

11. Improviseren

Wees altijd klaar om te improviseren. Als een interviewer plots andere vragen stelt dan vooraf overlegd. Barst niet, maar buig het om!

12. Opvallen

Val op! Er zijn al grijze muizen genoeg. Klim op een tafel zoals historicus Herman Pleij. Je maakt je optreden er onvergetelijk door.

13. Wat te doen bij een black-out?

Bij een black-out blijf je doorpraten. Val niet lang stil, maar stel het publiek een vraag of betrek omstanders erbij. Dat geeft je bedenktijd.

14. Nieuwe kans

Je bent zo goed als je laatste optreden. Dus: Er komt altijd een nieuwe kans om een misgelopen presentatie uit te wissen.

Aan de slag ermee!

Genoeg punten om alvast mee aan de slag te gaan. In het boek staan ze, samen met nog veel meer andere tips, links en adviezen. Een aanrader voor sprekers die willen stralen. Ook als je niet (altijd) last hebt van sprekersangst is het boek leuk dankzij alle anekdotes. Presentatie- en mediatraining in één.