Kan blockchain consumentenvertrouwen terugwinnen?

Kan blockchain-technologie een rol spelen in het herstellen van consumentenvertrouwen?

Namaakeieren en -garnalen, zand dat als peper wordt verkocht en gekleurd suikerwater als appelsap. De schandalen rondom voedselfraude worden steeds bizarder, soms volledige producten, soms gedeeltelijk. Zo heeft onderzoek uitgewezen dat 43 procent van de Amerikaanse zalm verkeerd gelabeld is, 70 procent van de ‘Italian Extra Virgin’ olijfolie dat helemaal niet is,  en dat de kip bij de Subway maar uit 50 procent kippenvlees bestaat. Alleen al in China werden meer dan een half miljoen veiligheidsschendingen ontdekt en wereldwijd overleden volgens de World Health Organization (WHO) afgelopen jaar bijna 500.000 mensen hieraan.

Wantrouwen in Nederland

Ook in Nederland wordt het consumentenvertrouwen steeds weer beschadigd, door de ‘paardenbiefstukken’ en constante stroom onthullingen door programma als de Keuringsdienst van Waarde over fake zoete aardappelpuree en honingdrop. In Nederland wantrouwt volgens de FNLI meer dan 75 procent van de consumenten de dagelijkse maaltijd en haar ingrediënten en denkt dat 30 procent van de etiketten op eten niet klopt. Om nog maar te zwijgen over de verschillende keurmerken zoals Fairtrade en Beterleven. Gecombineerd met het feit dat de consument steeds bewuster gaat leven, zorgt voor een steeds grotere druk op voedselproducenten om te zorgen voor meer openheid en transparantie. Kan blockchain-technologie voor een doorbraak zorgen en ons als consument weer het vertrouwen teruggeven?

Nepproducten

Het zijn niet alleen voedselschandalen die zorgen voor doden, elk jaar groeit het aantal mensen dat sterft door nepmedicijnen wereldwijd helaas ook hard. Alleen al in Afrika becijferde de WHO dat 1 van de 10 verkochte medicijnen nep is, wat in het continent zorgt voor meer dan 100.000 doden per jaar. De industrie voor nepproducten heeft volgens de OESO wereldwijd inmiddels een omvang van 500 miljard. De terroristische aanslagen in Madrid in 2014, die aan 191 mensen het leven kostten, werden gefinancierd met geld uit de handel in nepproducten. De terroristische organisatie Al Qaeda heeft in zijn handleiding zelfs het verkopen van nepproducten aanbevolen om terreurcellen te financieren. De Europese Unie becijferde recent dat 5 procent van de geïmporteerde producten22 namaak is.

Vertrouwen is een van de belangrijkste onderdelen in onze maatschappij, die ervoor zorgt dat deze blijft functioneren. Het is de lijm die onze wereld bij elkaar houdt. Het cement van de fundering, die relaties in stand houdt en waaruit bedrijven kunnen groeien en bloeien. Relaties tussen personen, maar ook met organisaties en overheden. Het zorgt dat we ergens deel vanuit willen maken. Dat we ergens talent, tijd en moeite in steken en nét dat beetje meer doen. Ook al is het moeilijk te omschrijven, we voelen heel duidelijk als het weg is, met alle gevolgen van dien.

Without trust we cannot stand – Confucius

Transparency & trust

Blockchain-technologie kan voor een revolutie zorgen in toeleveringsketens. Het kan de consument weer het vertrouwen teruggeven door transparantie over de keten. Vertrouwen of het product echt is, of het de ingrediënten bevat die het belooft, maar ook door inzicht te geven in waar het product vandaan komt en onder welke omstandigheden het is gemaakt.

In Nederland doet Albert Heijn dat al met haar sinaasappelsap, Jumbo met de talapiafilet en Verstegen met haar nootmuskaat. Wereldwijd hebben veel bedrijven al hun producten op de blockchain gezet. Bitcanna (waar ik CEO ben) doet dit met cannabisproducten, Nike met haar schoenen (CryptoKicks), Louis Vuitton met haar tassen, Porsche met haar auto’s, DeBeers met diamanten en daarnaast zijn er verschillende start-ups die zaken als goud, medicijnen, kleding en wijn op de blockchain zetten. Volgens onderzoek van Juniper kan dit alleen al de voedselindustrie $31 miljard besparen.

Blockchain: misschien wel de grootste technologische doorbraak sinds het internet – Minister Kaag

Hoe gaat dat in zijn werk? Onderstaand filmpje laat zien hoe dit precies gaat met sinaasappelsap bij Albert Heijn.

Het gaat hier niet alleen om het puur laten verifiëren door de consument of het product echt is. Volgens onderzoek van Capgemini (pdf) doet 89 procent van de bedrijven dit vanwege efficiencyvoordelen en bijbehorende kostenbesparingen. Albert Heijn en Carrefour maakten die al bekend.

Inzichtelijk productieproces

De consument krijgt door de transparantie ook een goed beeld van de manier waarop het product is geproduceerd. Volgens de CMO van Unilever is dat niet alleen belangrijk om de duurzaamheid van het bedrijf en product in kaart te brengen. Ook zijn consumenten veel eerder geneigd een product te kopen als voor hun het productieproces inzichtelijk is.

Het WWF maakt bijvoorbeeld door haar ‘bait to plate’-project met RIFD-chips inzichtelijk of bepaalde tonijn duurzaam gevangen is of niet. Carrefour geeft een kijkje in het kippenhok. Stel: je staat voor het schap en kiest voor biologisch kippenvlees. Dan wil je ook zeker zijn dat het voor die hogere prijs ook echt biologisch is.

Vertrouwen door transparantie

Zelf vind ik de mogelijkheid om ketens beter in kaart te brengen vooral interessant omdat het bijvoorbeeld voedselverspilling kan tegengaan. We gooien wereldwijd een derde van ons voedsel weg. Blockchain-technologie er zorgt met transparantie inmiddels voor dat dit sterk wordt verminderd.

Ook op veel andere vlakken zorgt het ervoor dat consumenten weer vertrouwen krijgen. Bijvoorbeeld in overheden door het terugdringen van corruptie binnen verkiezingen en landeigenaarschap en in media door het tegengaan van nepnieuws. De technologie levert zeker niet een oplossing voor alle problemen op deze wereld. Maar het is wel bezig om een van de belangrijkste onderdelen van onze maatschappij weer terug te brengen: vertrouwen.