Worden we net zo afhankelijk van blockchain als van het internet?

Column – De huidige opkomst van de blockchaintechnologie wordt vaak vergeleken met de opkomst van het internet. Er zijn dan ook duidelijke overeenkomsten. Betekent dit dat we over een paar jaar afhankelijk zijn van blockchain? Gaat blockchain net zo’n waanzinnige impact hebben op onze maatschappij, en gaat dat net zo snel?

Wat was het een mooi moment. Toen ik 6 jaar was in 1993, kreeg mijn vader zijn eerste computer van het werk. Een apparaat dat het halve bureau in beslag nam, maar al snel mijn hart had gewonnen vanwege het 3D racespel ‘Stunts’. Vier jaar later maakte ik kennis met het wereldwijde web bij een vriendin, die de website van Veronica open had staan. Op mijn 14e begon ik de eerste pagina’s te beheren bij een van de eerste websites van Nederland: Startpagina.nl. Ik kan me bijna niet meer voorstellen hoeveel moeite ik destijds moest doen om met het internet te verbinden en erop te surfen. De geluiden van klikkende floppy’s en krakende 56k-inbelmodems staan nog goed in mijn geheugen gegrift.

I think there is a world market for maybe five computers. – Thomas Watson, president of IBM, 1943

Hoe anders is het vandaag de dag, nu we met onze telefoons constant verbonden zijn met het internet? Ik hoor mensen al zuchten en steunen als ze toevallig even 3G in plaats van 4G hebben. Hoewel de ontwikkelingen op technologisch gebied momenteel ontzettend snel gaan, heeft de aanloop naar de ontwikkeling van het internet redelijk lang geduurd. De voorloper, ARPAnet, werd ontwikkeld in de jaren 60 door het Amerikaanse leger. Het was een middel om computers van een aantal onderzoekers met elkaar te laten communiceren en bestanden uit te wisselen. De ontwikkeling van de technologie heeft nog lang geduurd. Pas in 1991 kwam de eerste website online en in 1994 de eerste webwinkel. Amsterdam werd in 1982 als eerste Europese knooppunt aangesloten. Toch konden Nederlandse gebruikers pas vanaf 1991 publiek op het internet surfen.

Integraal onderdeel van ons leven

Wat begon als puur een uitwisseling van informatie tussen een handvol onderzoeksinstituten, is uitgegroeid tot een integraal onderdeel van ons leven. Wie had destijds kunnen inzien dat wij zo afhankelijk zouden worden van het internet? Van communiceren, bankieren en muziek luisteren, tot winkelen. Het is erg grappig om alle sceptici van vroeger te horen spreken over zaken als encyclopedieën, cd’s en routekaarten. Zaken die het internet nooit zou vervangen. Wikipedia, Spotify en Google Maps hebben het tegendeel bewezen, om over de vele andere dagelijkse gebruiksvoorwerpen maar niet te beginnen.

By 2005 or so, it will become clear that the Internet’s impact on the economy has been no greater than the fax machine’s.” – Paul Krugman

Blockchain: de massa is nog niet om

De huidige opkomst van de blockchaintechnologie wordt vaak vergeleken met die van het internet. Niet alleen de lange duur ervan, maar ook de eerste angstige en afwijzende houding van consumenten, bedrijven en overheden, de geknapte ‘bubbel’ en voorspellingen over de waanzinnige impact op onze maatschappij op de lange termijn.

Volgens de Gartner Hypecyle zitten we met de blockchaintechnologie momenteel in de trough of disillusionment. Experimenten mislukken en bedrijven zien investeringen in rook opgaan. Ontwikkelaars binnen de branche vallen bij bosjes om en de pers schrijft gretig in chocoladeletters over de negatieve ervaringen. Waarom zouden we zoveel moeite doen voor een Bitcoin-betaling binnen een webwinkel, als het ook makkelijk en veilig met iDeal kan? Waarom zouden we zoveel tijd steken in het sturen van een fooi via het Lightning-netwerk, als dit ook snel via een Tikkie kan? Het overtuigen van de massa voor adoptie is duidelijk nog niet gelukt.

Bubbels zijn goed

Bubbels zijn naar mijn idee goed. Om het kaf van het koren te scheiden, de hype van iets af te halen en te focussen op échte problemen die een technologie te lijf kan gaan. Vorig jaar zat ik op het hoogtepunt van de cryptocurrency-hype in New York op een groot congres. Daar vertelde een start-up hoe zij met hun eigen cryptovaluta huisvrouwen gingen belonen voor het maken van content. Deze klinkklare onzinstart-up was voor mij de bevestiging dat we in een bubbel zaten en dat deze echt snel moest knappen. Zo kunnen we negatieve pers de wind uit de zeilen nemen en serieuze investeerders geïnteresseerd krijgen. Het internet had eenzelfde bubbel-ontwikkeling, waar tussen 1995 en 2000 ook veel onnozele internetbedrijven met miljoeneninvesteringen werden opgezet. Dat resulteerde in de grote dotcom-crash van 2000. De Amerikaanse Nasdaq daalde 83 procent, aandelen van bedrijven als Apple en Amazon zelfs 90 procent en de hele internet-industrie werd weggezet als een grote Ponzi-scheme.

Dezelfde fase voor blockchain

Wat daarna gebeurde op verschillende vlakken, heeft de basis gelegd voor het internet zoals wij het nu kennen. De technologie ontwikkelde zich snel en problemen met schaalbaarheid, snelheid en veiligheid werden in rap tempo aangepakt. Het ‘mainstream’ gebruik volgde al snel en groeide voor lange tijd exponentieel.

De blockchaintechnologie gaat momenteel eenzelfde fase door. Er wordt hard gewerkt aan een aantal vraagstukken die het gebruik van eerste versies naar boven heeft gebracht: veiligheid, snelheid en schaalbaarheid. Daarnaast zaken als regelgeving en standaardisering.

Volgens verschillende grondleggers van het internet waren overheden te laat met bepaalde wet- en regelgevingen. Rondom de blockchaintechnologie gaat men al zeer proactief te werk. Consortia, zoals R3 (financiële instellingen), B3i (verzekeraars) en Hyperledger (onder leiding van The Linux Foundation) werken aan de standaarden en zaken als certificaten en educatie voor de industrie. Er zijn honderden gave applicaties, maar veel gemaakt in eigen scripttaal. Ze werken met een van de maar liefst 55 beschikbare consensus-protocollen, wat samenwerken complex maakt.

Overeenkomsten tussen internet en blockchain

Waar ARPAnet de onderliggende technologie (TCP/IP) bekend maakte, doet Bitcoin dit nu met de onderliggende blockchaintechnologie. ARPAnet was in het begin puur voor communicatie bedoeld, Bitcoin puur voor transacties. ARPAnet zorgde voor vrijheid van informatie, Bitcoin voor vrijheid van waarde en transacties. Beide zijn grensoverschrijdend. Bij beide opkomsten van technologieën, zag je de bestaande en bedreigde industrieën in het begin erg tegenstribbelen. Overheden probeerden de opkomst af te remmen met wet- en regelgeving. Dat criminelen gebruikmaken van internet en blockchain werd in beide gevallen genoemd als argument voor het verbieden van de technologie. Allebei waren in het begin puur een technologie en geen volledige industrie.

Wachten op een killer app

Zoals ik al in een vorig artikel schreef, is het wachten nu op de grote killer app. Een app die blockchain bekend, vertrouwd en bruikbaar gaat maken voor het grote publiek. Net zoals Netscape dat deed met haar browser voor het internet. Het duurde maar liefst 30 jaar voordat de technologie achter het internet (TCP/IP) wereldwijd bekend, geliefd en gebruikt werd. Het zorgde in de jaren erna wel voor een volledige transformatie van onze samenleving. Miljarden mensen kwamen online en er worden nog dagelijks nieuwe zaken gebouwd, die eerder niet konden bestaan.

Waar zou Instagram zijn zonder de iPhone? Bol.com zonder het internet? Dit is technologie die weer verder is ontwikkeld op voorgaande technologie. Dat zie je nu ook in het begin van de blockchaintechnologie. Deze technologie is in principe een combinatie van een aantal eerder ontwikkelde technologieën, zoals Digicash (1980, David Chaum), E-Gold (1990) en Smart Contracts (1994, Nick Szabo), aangevuld met een aantal revolutionaire ontwikkelingen.

We weten niet wat we kunnen verwachten

Op de vraag ‘Waar gaan we heen met technologie?’ moet ik het antwoord schuldig blijven. Het is onmogelijk te voorspellen. We weten niet wat we kunnen verwachten na de ontwikkelingen die op dit moment plaatsvinden. Het staat vast dat we in de komende jaren al snel producten en diensten gaan zien, die versimpeld en versneld worden. Niet alleen in de financiële sector, maar wereldwijd in veel sectoren. Het draagvlak wordt breder en de investeringen effectiever, als bedrijven zich focussen op het oplossen van problemen, mogelijk met blockchain, in plaats van problemen te zoeken die ze met blockchain kunnen oplossen.

Net zoals ik met grote interesse alle ontwikkelingen volgde op het gebied van computers en internet, ga ik dit de komende jaren ook doen bij blockchain. We zijn tenslotte nog maar net begonnen!