2019 wordt het jaar van journalistieke & authentieke video [5 tips]

Hoe maak je een authentieke video die toch professioneel overkomt? Steeds meer mensen presenteren en filmen zelf met hun smartphone. Sommigen doen dat geloofwaardig en komen dus betrouwbaar over. Bij anderen oogt het knullig en voel je plaatsvervangende schaamte. Het lijntje is dun. De journalistieke blik belangrijk. In ieder geval is het goed om in 2019 video’s te gaan maken met je eigen mensen. In dit artikel 5 trend-argumenten, daarna 5 praktische tips.

Trend 1. Perfect is uit

Jongeren voelen het al haarfijn aan. Een tienermeisje dat jaren fan was van zangeres en popidool Ariana Grande, hoorde ik onlangs zeggen: “Ik vind haar niet meer zo leuk, ze is te perfect.” In een notendop vatte ze de tijdgeest samen. Perfect is uit, echt is in: we willen gewone mensen zien waarmee we ons kunnen identificeren. Die verstand hebben van hun vak, maar met kleding die niet opzichtig door een stylist bij elkaar is gezocht, een rimpel meer of minder hebben en een normaal lichaam dat bij de leeftijd past.

Randstad Nederland kiest hier nu duidelijk voor. Waar vroeger presentatoren werden gevraagd op beeld iets uit te leggen, zijn het nu de eigen specialisten die hun kennis gaan delen. Niet perfect, wel echt en sympathiek.

Snapchat versus Instagram

De jonge generatie gebruikt Snapchat al jaren om hun ongefilterde ‘ik’ te laten zien aan leeftijdgenoten. In besloten vriendengroepen bepalen ze wie, wat, wanneer mag zien. De tijdlijn van Instagram is de etalage waar ze hun perfecte foto aan de buitenwereld presenteren. Ze zijn zich enorm bewust van het verschil.

Trend 2. Video groeit hard

In 2019 zijn twee contentvormen belangrijk waarin authenticiteit centraal staat:

1. Video’s zijn populairder dan ooit en YouTube speelt bij je vindbaarheid een steeds grotere rol. Het videoplatform is eigendom van Google en de op één-na-grootste zoekmachine ter wereld, na Google zelf. Video’s worden dan ook steeds vaker getoond in de zoekresultaten. Je eigen YouTube-kanaal beginnen is dus goed om jezelf te laten zien en waardevol als het gaat om je vindbaarheid. 
2. Stories gaan op social media in 2019 de tijdlijnen overnemen. Gemaakt voor je smartphone en dus zo mobiel-vriendelijk mogelijk. Stories zijn verticaal, een toetsenbord heb je nauwelijks nodig en voor regisseren is geen tijd.

Verticaal is de trend, zeker zolang we onze smartphones nog in onze hand houden.

Horizontale video blijft

Horizontale video blijft wel de norm voor YouTube en websites, waar de video’s langer houdbaar moeten zijn, in tegenstelling tot de vluchtige Stories. Met de camera overdwars kun je meer informatie in je shot kwijt en het is onze natuurlijke kijkervaring. Je ogen staan immers ook naast en niet onder elkaar… Horizontaal blijft, zeker als we mobiele content straks via wearables als brillen, lenzen of implantaten kunnen consumeren.

Als je nog niet met video of Stories gestart bent, is 2019 dus het moment in te stappen. Hieronder meer over video, eerst even over dat Story-concept. Gekopieerd  van het jongerenplatform Snapchat en toegankelijker gemaakt voor het grote publiek op Instagram, Facebook, WhatsApp en sinds kort ook YouTube. Nu steeds meer mensen instappen, gaat het hard. De vraag is: welke rol speelt de toenemende behoefte aan authentieke content in 2019 daarin?

Trend 3. Stories zijn echter

Bij Stories zit je meer in het moment van de dag en is er geen tijd voor gladde praatjes. Ben je niet echt of ‘menselijk genoeg’? Dan swipen je volgers snel door. Dat geldt ook als je Stories maakt, want ze zijn:

• Snel: je hebt je smartphone toch al verticaal vast. Zet de Story-camera aan, plaats er passende filters, visuals en emoji’s overheen en het ziet er al snel leuk informatief en ‘in-het-moment’ uit. 
• Kort: berichten blijven maar 24 uur staan en zijn dus vooral geschikt voor achter-de-schermen-content die over een week niet meer interessant is, maar nu juist wel. Denk aan de opbouw van je evenement, een tip die je wil delen over een nieuwe ontwikkeling in je vakgebied, of als je iets bijzonders meemaakt. Korte momenten die je in real-life ook zou vertellen aan vrienden, maar over een maand weer vergeten bent.
• Simpel: je hebt geen ingewikkelde montage nodig, het is chronologische lineaire storytelling. Ieder moment van de dag kun je er iets aan toevoegen. De opnames houd je simpel. Zonder externe microfoon bijvoorbeeld, waardoor het geluid vaak wat minder is. Kan gebeuren. Visuals erbij en het verhaal vertelt zichzelf.

En als het echt mis gaat, zoals mij onlangs overkwam, zien de meesten er de humor wel van in. In een winderige omgeving bleek ik achteraf niet te verstaan. Tijd om de opname opnieuw te doen was er niet. Een week later deed ik poging twee, met windkap-tip. Alleen, toen waaide het niet…

Trend 4. Perfecte video is onbetrouwbaar

Authenticiteit en geloofwaardigheid worden dus steeds belangrijker. De jonge generatie is opgegroeid met de schokkerige beelden uit de begintijd van YouTube. Voor hen geldt inmiddels: hoe gelikter de montage, hoe minder betrouwbaar. Voor mij als televisiejournalist een schokkende constatering. Jarenlang heb ik op nieuwsredacties bij de NOS en regionale omroepen mijn best gedaan met cameramensen en editors zo mooi mogelijke filmpjes te maken. En dan word je als professional opeens ongeloofwaardig gevonden?

Trend 5. Kansen dankzij vertrouwenscrisis

Gelukkig is het niet zo zwart-wit. Sinds de economische crisis gaan overheid, bedrijfsleven en traditionele instanties door een vertrouwenscrisis. Dankzij Trump en zijn fake news geldt dat ook voor de journalistiek, traditionele en nieuwe media. Het dieptepunt ligt volgens de Edelman Trust Barometer van afgelopen jaar in 2017. Als je deze video bekijkt, zie je meteen dat hier ook kansen liggen:

Herstel van vertrouwen in experts en traditionele media

Er is dus ook een positieve ontwikkeling. De onderzoekers schrijven onderin dit bericht dat het vertrouwen in experts en traditionele media stijgt. Behalve in mensen die dezelfde kennis hebben als zij zelf, maar dat is logisch, want iedereen vindt zichzelf de beste expert. 

In het ‘gevecht om de waarheid’ groeit de behoefte aan eerlijke feiten.

Oorzaak van de toename van het vertrouwen? Traditionele media, waar journalisten hun informatie grondig checken, beseffen dat verslaggeving van wat er werkelijk gebeurt, juist nu enorm belangrijk is. En die kans ligt er ook voor jou: jij bent expert in je eigen vakgebied. Jij weet hoe het zit en kunt een betrouwbaar alternatief zijn voor je klanten en opdrachtgevers. Deze tips kunnen je daarbij helpen.

5 tips om je video geloofwaardiger te maken

Tip 1. Wees jezelf

Je bent goed zoals je bent. Dat klinkt suf, maar is nog helemaal niet zo makkelijk. Je moet namelijk wel je best doen voor je kijker om geloofwaardig en verstaanbaar te zijn. Video maakt beeld en audio snel flets. Met deze tips voorkom je dat:

• Gebruik een externe microfoon (tip: dasspeld smartlav+ van Røde)
• Gebruik poeder tegen een glimmende huid
• Kies kleding met kleur, dat oogt krachtig
• Verzorgde haardracht (experimenteer bij lang haar het effect van vast of opgestoken haar) 
• Lippenstift accentueert je articulatie. Voor vrouwen werkt fellere lippenstift goed.

Tip 2. Goede beeldcompositie

Een goede beeldcompositie geeft je video een professionele boost en een natuurlijke kijkervaring. Dus ogen op 1/3, smartphone op een statief voor een stabiel shot en… kijk in de lens! Veel mensen hangen onderin het beeld en kijken op het scherm, wat er amateuristisch en gek uit ziet.

Bij interviews (testimonials) zie je vaak dat de geïnterviewde niet weet waarnaar hij moet kijken. Kijk zelf niet over je camera heen, maar ga ernaast staan. De geïnterviewde kijkt jou aan.

Tip 3. Journalistieke blik

Maak geen reclame-video, maar deel je expertise. Goed journalistiek gebruik: checken en dubbelchecken. Onjuiste informatie geven is dodelijk voor je betrouwbaarheid. Vertel dus altijd de waarheid. Zoek naar de momenten in je organisatie waar het schuurt, wringt, waar het lastig is. Daar zit je journalistieke verhaal en wordt het authentiek, eerlijk en interessant. Er zijn altijd moeilijke momenten, in ieder proces. Zo niet, dan heb je een saai verhaal en saai heeft nooit nieuwswaarde.

Jij hebt unieke kennis die voor anderen ook interessant kan zijn. Wat is het probleem van je klant waarvoor jij een oplossing biedt? Welke hobbels zijn daarbij genomen? Klinkt nu al als een leuk verhaal!

Tip 4. Deel je verhaal op in 3 stukken

Deel je verhaal op in 3 stukken en neem dat ook zo op. Ieder stuk duurt maximaal 20 seconden. Zo kun je per stuk beter onthouden wat je wil vertellen, hoef je de tekst niet op te dreunen en kom je dus natuurlijker over. Bovendien blijft je video of vlog kort en krachtig. Er zijn vele voorbeelden te verzinnen, zoals:

• statement-uitleg-voorbeeld
• situatie-oorzaak-gevolg
• heden-verleden-toekomst

Tip 5. Begin je video met een vrolijk gezicht

Begin je video met een vrolijk gezicht, tenzij het om een ernstig onderwerp gaat. Kijk sowieso vriendelijk, mensen doen liever geen zaken met een chagrijn. Dus blaas jezelf even op en… smile! Het voelt misschien gek en overdreven, maar het gaat om het effect op beeld. Geen paniek als het ‘plastic fantastic’ voelt, want op video ’slaat de helft dood’ en zie je gewoon een vriendelijk kijkende persoonlijkheid. Probeer het eens en zie het verschil, zoals bij marketeer Loes Heerink van Moneybird en directeur Netty Wakker en HR-manager Christine Schakenbos van Kennispoort Regio Zwolle:

Perfect wordt het nooit

Zoals je ziet, zien ze er alledrie de tweede opname professioneler uit dan de eerste en zie je ook nog steeds echte persoonlijkheden met een eigen karakter. De truc is om jezelf te blijven, maar in een professionele beeldcompositie, waarin je contact maakt met de kijker en een duidelijke verhaal inzet.

En vergeet niet: je eerste opname is altijd de ergste. Daarna wordt het iedere keer een beetje beter. Perfect wordt het nooit. Je doet immers in je eentje wat in de televisiewereld door cameramensen, editors en regisseurs wordt gemaakt die er ook nog eens jaren voor geleerd hebben.

Houd het simpel

Bij mijn eigen opnames zie ik altijd wel iets wat beter had gekund. Aanvankelijk liet ik me daardoor weerhouden, maar dan wordt het natuurlijk nooit wat. Voor het perfecte filmpje met ingewikkelde audiolagen en montage-effecten, huur ik professionele cameramensen en editors in. Ieder z’n vak!

Er is behoefte aan authentieke video

De authentieke niet-perfecte video is in opkomst. Door fake news worden geloofwaardigheid en betrouwbaarheid belangrijker. Iedereen heeft nu elk moment van de dag de beschikking over een kwalitatief hoogwaardige camera in z’n broekzak. Je eigen verhaal vertellen is makkelijker dan ooit. Daarom zullen Stories en video’s in 2019 zo’n grote vlucht nemen. Met bovenstaande basistips kun je van start. Gewoon beginnen en langzaam beter worden. Je publiek vergeeft je meer dan je denkt.