Zo maak je van een goed idee een onvergetelijk verhaal

Hoe levendiger je een verhaal vertelt, des te meer betrokken zullen je luisteraars zijn. Maar hoe maak je nu jouw idee onvergetelijk en vertel je erover op een manier dat je anderen ermee aansteekt?

Echte leiders hebben ideeën en idealen waarmee ze de wereld voorgoed willen veranderen, schrijft storyteller Theo Hendriks in zijn nieuwste boek ‘The Wow Starts Now‘ (aff.). Maar hoe maak je jouw idee onvergetelijk en vertel je erover op zo’n manier dat je anderen ermee aansteekt?

Hersenen als verhalenmachines

‘Wij mensen zijn verhaaldieren, onze hersenen verhalenmachines’, zo stelt Hendriks in zijn boek. ‘Wij kunnen ons verplaatsen in situaties en gebeurtenissen die we niet zelf hebben meegemaakt. Zodra iemand een verhaal begint te vertellen, worden onze geheugenbanken aangesproken en proberen we ons het vertelde zo levendig mogelijk voor te stellen. Zo geven we betekenis aan de werkelijkheid en worden momenten betekenisvolle gebeurtenissen.

Hoe meer het verhaal tot onze verbeelding spreekt, hoe meer dat verhaal onze verhalenmachine activeert. We zien het niet alleen voor ons, we voelen ons ook echt betrokken. De kern van een goed verhaal volgens de schrijver? ‘Als je emoties toevoegt aan droge feiten worden ze als visuele herinnering beter opgeslagen in onze hersenen. Waardoor we ze ook veel makkelijker kunnen reproduceren.’

60 vragen & 20 tools

Daar zijn ‘slechts’ 60 vragen en 20 tools voor nodig volgens Hendriks, overzichtelijk weergegeven op 5 pagina’s. Maar Hendriks zou geen storyteller zijn als hij daar geen 246 pagina’s vol aanstekelijke verhalen aan vooraf laat gaan. Hij doet de hulpmiddelen op heldere en soms humoristische wijze uit de doeken. De eerste helft van het boek beslaat de hoofdstukken ‘Wow’, ‘Why’ en ‘What’ en gaat in op het samenstellen van het verhaal. Het vervolg met de hoofdstukken ‘Who’, ‘When’ en ‘Now’ omvat het presenteren daarvan. Want, een goed verhaal hebben is één, maar je moet het ook goed kunnen vertellen.

Wow

Een goed verhaal begint met het moment waarop iemand of iets jou aan het denken zet en je tot actie aanzet: een wow-moment. Doet het zich voor? Dan is het belangrijk dat je direct doorpakt naar het tweede wow-moment: het eindpunt dat je voor ogen hebt. Een gouden medaille, de opening van een winkel of de lancering van een dienst of product.

Blendle

Een voorbeeld. Toen Marten Blankesteijn het idee kreeg om mensen zelf hun eigen tijdschrift te laten samenstellen, zag hij vrijwel direct een app voor zich die dat mogelijk moest maken. Dat leidde uiteindelijk tot (het succesverhaal van) Blendle. Wat je doel ook is: zie voor je wat je bij de realisatie ervan allemaal tot stand hebt gebracht en het goede gevoel dat je daarbij krijgt. Als je er daadwerkelijk door geïnspireerd raakt, geeft het je houvast. Je weet waar je naartoe wil en wat je gaandeweg moet doen om daar te komen. Het verhaal van jouw idee speelt zich tussen beide momenten af.

Why

Om je idee te realiseren heb je een ‘waarom’ nodig: drijfveren, zaken waarin je gelooft en die uiteindelijk maken dat je gaat voor jouw idee en dat anderen erin gaan geloven, omdat zij geloven in jou en jouw idee. Om jouw verhaal daadwerkelijk te laten beklijven, moet het aan 2 belangrijke voorwaarden voldoen:

1. Het verhaal moet uitnodigen ons te identificeren met de hoofdpersoon ervan

Als we een verhaal – fictie of non-fictie – lezen of horen, zien we het voor ons en wekt ons limbische brein dezelfde emoties op die de hoofdpersoon in het verhaal op dat moment ondergaat. Daarna gaan wij die emoties ook zelf voelen. Oxytocine zorgt voor empathie, voor verbinding met de hoofdpersoon in het verhaal. Als je in jouw verhaal verbeeldend weet te beschrijven wie jij bent, waar je vandaan komt en waarnaar je op weg bent, is jouw publiek sneller in staat een relatie met je aan te gaan.

2. Het verhaal moet de aandacht weten vast te houden

Hiervoor heb je voortdurende verhaalspanning nodig: ‘maar dan’-momenten, onverwachte wendingen die voortkomen uit conflicten. Er moet iets op het spel staan voor de hoofdpersoon en het aangaan van de confrontatie met het conflict zorgt tegelijkertijd voor ontwikkeling. Uiteindelijk verandert de hoofdpersoon door alle verstoringen vaak ongemerkt in iemand anders. En dat onomkeerbare maakt het voor ons als publiek boeiend. Wij houden namelijk van verhalen vol actie, waarin mensen iets in gang zetten en van alles overwinnen om uiteindelijk hun droom te verwezenlijken.

De logline

Om tot zo’n verhaal te komen, vang je de kern van jouw idee eerst in één pakkende zin: de logline. Begin met een zelfstandig naamwoord dat het idee duidt en beschrijf daarna wat je ermee kunt en wat het oplevert. Zo creëer je de basis van waaruit je verder kunt bouwen aan het verhaal over jouw idee. Een waterfles (‘Wat is het?’) waarin je kraanwater mee kunt nemen (‘Wat kun je ermee?’) zodat je geen plastic petflesjes hoeft te kopen en je meehelpt de plastic soep tegen te gaan (‘Wat levert het op?’) is de logline van Dopper. In ‘een app, waarmee je losse artikelen uit tijdschriften en kranten kunt lezen, zodat je alleen nog betaalt voor wat je echt wil lezen’ herkent iedereen Blendle.

What

De logline wek je vervolgens tot leven door de ontwikkeling van het idee – van begin tot (gedroomde) einde – te beschrijven in blokken van kleine momenten die ertoe doen en die met elkaar het hele verhaal vertellen. Maak daarbij gebruik van momenten waarin het even niet gaat zoals gepland. Door elk moment uit het verhaal op te bouwen vanuit zo’n verstorend conflict ontstaat een mooi doorleefde verhaallijn, die je steeds kunt aanpassen aan jouw publiek.

Spannend hou je het door:

• Het inlossen van verwachtingen uit te stellen

Speel met meerdere verhaallijnen, vermeng ze en stap op het juiste moment van de ene op de andere verhaallijn over. Wedden dat jouw toehoorders aandachtig blijven luisteren? Ze willen weten hoe het afloopt.

• De verwachtingen van het publiek te doorbreken

Verras door van de gebaande paden af te stappen. Benoem de momenten die in de loop van het traject niet helemaal volgens plan verliepen en dwing jouw publiek na te denken. Zou ik het ook zo gedurfd hebben? Hoe loopt het af? Wellicht ten overvloede, maar net als de ‘maar dan’-momenten zitten ook deze momenten van origine in jouw verhaal. Verzin ze niet om er een ‘mooiere story’ van te maken.

• Het gebruik van verteltechnieken zoals ‘uitvergroten’ en ‘vertragen‘

Verder is de juiste balans tussen een meeslepend verhaal en een feitelijk betoog belangrijk. De kunst is om de juiste feiten te kiezen en die tot de verbeelding te laten spreken. Feiten zijn daarbij geen ‘bewijs’, maar meer de hulpmiddelen om de mogelijkheid en de aantrekkelijkheid van het idee te vergroten.

Maak het persoonlijk en zorg voor emotie

De beste manier om een feit te introduceren is door het in te leiden met een persoonlijk, impactvol moment. Een andere optie is het feit in een emotioneel geladen moment te verwerken, door er als een op zichzelf staand moment over te vertellen. Zorg dat het feit betekenis heeft in jouw verhaal, benoem het belang en verbind het onlosmakelijk met jouw idee. Zo wordt het beter onthouden – en het publiek meer betrokken.

Wil je geloofwaardig en zelfbewust overkomen? Dan doe je er verstandig aan tractie in je verhaal te verwerken: een soort bewijs dat jouw innovatie kansrijk is en hier en daar al wordt opgepakt (uiteraard afhankelijk van de fase waarin het idee zich bevindt).

Who

Een goed verhaal hebben is één, maar je moet het daarna ook goed kunnen vertellen. Met de volgende 5 tips van Theo Hendriks kun je comfortabel op een podium staan en jouw verhaal over de bühne brengen. Of je nu met een pitch geld wil binnenhalen voor jouw start-up, of een presentatie houdt op je werk die meer boeit dan een gortdroge, zielloze en volgepropte PowerPoint.

1. Visualiseer

Zie het verhaal voortdurend voor je. Ga er helemaal in op en doorleef elk moment van het verhaal opnieuw. Door het verhaal te visualiseren, geef je ook jouw publiek de mogelijkheid het beter voor zich te zien en met je mee te leven.

2. Stel doelen op

Bepaal vooraf jouw intentie en weet daardoor wat je met het vertellen van jouw verhaal bij het publiek wil bereiken.

3. Maak contact

Maak contact met het publiek, zodat je ziet of mensen aangehaakt zijn én blijven. Ook kun je zo beter inspelen op situaties die zich voordoen.

4. Investeer in de visuele presentatie

Vergroot de impact van jouw verhaal met een goede visuele presentatie. Maak gebruik van beelden, geluid, rekwisieten en/of prototypes.

5. Oefen!

Bereid je voor en repeteer totdat je volledig grip hebt op de inhoud en de vorm van jouw verhaal.

When

Naast het podium zijn er andere manieren om jouw verhaal te vertellen en grotere bekendheid te genereren. Lanceer een eigen website, post via eigen socialmedia-kanalen of laat je interviewen voor radio, tv, magazine of krant.

Mediatraining

Om te voorkomen dat je in interviews dingen gaat zeggen waarvan je later spijt krijgt, geeft Hendriks je hier een soort van mediatraining.

Zijn belangrijkste advies: zie jouw communicatie-aanpak en mogelijke interviews als pitches en bereid je ook hier goed op voor. Hanteer een contentkalender en zeg niet blind ‘ja’ op interviewaanvragen. Selecteer juist media en kanalen die het publiek bereiken waarbij jij iets voor elkaar wil krijgen.

Weet daarbij wat je met het interview wil en wat je in het interview naar voren wil laten komen. Hanteer de wow-momenten, de logline en de verhaallijn om de regie op het gesprek te houden. Focus op je eigen verhaal en zorg ervoor dat je ook feitelijke antwoorden paraat hebt. Als je vooraf achterhaalt wat de intenties van de interviewer zijn, kun jij daarop inspelen. En wie weet zelfs een primeur prijsgeven om de nieuwswaarde van jouw verhaal voor de journalist te verhogen.

Hou de regie

De regie houden overstijgt het interview: vraag altijd of je het verhaal voor publicatie ter inzage krijgt, zodat je eventuele feitelijke onjuistheden kunt verbeteren zonder dat je het verhaal gaat herschrijven. Zo hou je een goede band met de journalist en kun je dat contact later mogelijk nog een keer gebruiken.

Now

Ieder moment kun je beginnen met het ontwikkelen en in de wereld zetten van jouw idee. Het aanmaken van een verhalenbank helpt je daarbij. Beschrijf markante momenten en fragmenten kort en bondig in bijvoorbeeld een Excel-sheet, zodat je deze altijd snel en gemakkelijk terugvindt. En krijg van daaruit inzicht in je eigen ontwikkeling en handelen, als bronnen voor je uiteindelijke verhaal.

Persoonlijke drijfveren en waarheden zijn een belangrijke brandstof en tegelijkertijd een houvast om dat verhaal tot een goed einde te brengen. Jouw persoonlijke verhaal transformeert zo tot een leiderschapsverhaal over de momenten waarop jouw overtuigingen, principes en waarden zijn gevormd en hoe ze vanaf dat moment onlosmakelijk bij je zijn gaan horen en tot de realisatie van je idee hebben geleid.

Van idee naar onvergetelijk verhaal

‘The Wow Starts Now‘ is het vierde boek waarin Theo Hendriks de kracht van verhalen onder de aandacht brengt. ‘Corporate Stories‘ (in samenwerking met Astrid Schutte) belichtte het belang van een krachtig bedrijfsverhaal. In ‘No Story No Glory‘ ging het over storytelling én authentiek leiderschap. ‘Change The Script‘ zette verhalen als versnellers van verandering neer en ‘The Wow Starts Now’ is ontstaan in de wereld van start-ups. Dit boek gaat over het tot leven wekken van ideeën door er onvergetelijke verhalen over te vertellen.

Ook als je zelf geen start-upondernemer bent of de andere boeken niet gelezen hebt, kun je met ‘The Wow Starts Now’ uit de voeten. Wie de andere boeken wel gelezen heeft, zal een vleugje oude wijn in nieuwe zakken ontdekken. Niettemin zorgt Hendriks ervoor dat de wijn voldoende smaak behoudt. Hij voegt zelfs enkele nieuwe aroma’s toe.

Over het boek

Titel: The Wow Starts Now – elk goed idee heeft een onvergetelijk verhaal
Auteur: Theo Hendriks
Uitgever: Lev.
Jaar: 2018
ISBN: 9789400508842
Mediatype: Boek, 262 pagina’s
Prijs: €20,00
Bestellen: via Managementboek (aff.)