Game over! Nintendo en de grenzen van intellectuele eigendom

Column – Het is goed mogelijk dat er in je loopbaan een keer een dikke sommatie van een advocaat bij jouw bedrijf of je opdrachtgever op de mat ploft. Het is dan belangrijk om niet altijd meteen maar te doen wat de ander zegt. Check eerst maar eens hoe ruim zijn of haar bevoegdheden zijn. Zo liep Nintendo tegen de grenzen van intellectueel eigendom aan.

Grenzen bescherming intellectuele eigendom

Het is goed dat er zoiets bestaat als intellectuele eigendomsrechten. Zonder enige bescherming zou niemand meer innoveren, tenminste niet als professionele bezigheid. Die blinkende medaille heeft ook een keerzijde: een al te grote slagkracht van intellectuele eigendomsrechten zou iedere innovatie platleggen. Daarom zijn er in iedere wet, verordening, verdrag (of welke naam het beestje ook heeft) beperkingen op die rechten ingebakken.

Auteursrecht

Zo geldt bij het auteursrecht:

• het citaatrecht. Je “gaat het ergens over hebben” en dan mag je een functioneel, ondergeschikt en relevant citaat plaatsen. Dit kan ook een fotocitaat zijn.
• de panoramavrijheid. Een auteursrechtelijk beschermd bouwwerk in je foto mag gewoon, als de omgeving te zien is.
• de actualiteitsexceptie. Korte opname van een auteursrechtelijk beschermd werk in een foto-, film-, radio- of televisierapportage mag gewoon, voor zover dit gerechtvaardigd is voor het behoorlijk weergeven van een actuele gebeurtenis.

Handelsnamen

Zo kennen we bij handelsnamen de geografische- en sectorbeperking (aard en plaats ondernemingen). Jouw snackbar Het Hoekske kan niks beginnen tegen snackbar Het Hoekske 200 kilometer verderop, en ook niet tegen autoverhuurder Het Hoekske twee straten verderop.

Merken

Bij merken geldt de bestemmingsuitzondering. Gebruik “van het merk, wanneer dit nodig is om de bestemming van een waar of dienst, met name als accessoire of onderdeel, aan te geven”. Dus bijvoorbeeld: “Deze stofzuigerzak is geschikt voor Electrolux-stofzuigers” mag gewoon.

When a dog barks too loud, the judge will put a sock in it.

We hebben het hier dus niet over de geldigheid van een recht (dat is voer voor een andere column), maar over de grenzen van hoever je met dat recht mag zwiepen.

Nintendo en de flashcards/modchips (2014)

Nintendo heeft veel te maken met omgebouwde consoles en gekopieerde games. Het bedrijf had een beveiliging in de spelcomputers ingebouwd, die het onmogelijk maakte om illegaal gekopieerde games af te spelen. Die beveiliging werd vervolgens massaal omzeild met modchips en flashcards. Nintendo zwaaide vervolgens met haar auteursrecht.

Geparafraseerd zei de Europese rechter in 2014 daarover het volgende: je mag een beveiliging opzetten om jezelf tegen auteursrechtinbreuk te beschermen en die mag dan niet doorbroken worden. Maar dan moet het wel zo zijn dat die beveiliging alleen is ter voorkoming van schending van je auteursrecht. Willen mensen hun eigendom jailbreaken om er bijvoorbeeld een ander OS op te installeren, dan mag dat gewoon.

Nintendo en haar modelrecht (2017)

In 2017 stond Nintendo weer voor diezelfde Europese rechter met iets heel anders: een ontwikkelaar/distributeur van gameaccessoires (Europees marktleider BigBen) had eigen afstandsbedieningen voor Nintendogameconsoles op de markt gezet. BigBen toonde naast de foto van de afstandsbediening een foto van de originele Nintendo gameconsole.

Op de rug gaan liggen met de pootjes omhoog kan altijd nog.

“Modelinbreuk!”, riep Nintendo, “je mag niet zomaar mijn model afbeelden.” De Duitse rechter kwam er niet uit hoe de Europese regels moesten worden uitgelegd – niet vreemd, want die zijn niet zo helder – en vroeg dezelfde Europese rechter hoe het zat. Die oordeelde dat het afbeelden van het apparaat waar accessoires bij horen, is toegestaan, als dat bedoeld is ter illustratie.

Met “ter illustratie” wordt bedoeld: het naast elkaar tonen om het gezamenlijk gebruik van de producten (console en afstandsbediening) uit te leggen en te tonen. Hierbij gaan we ervan uit dat voor het overige aan alle eisen is voldaan (de accessoires maken zelf geen inbreuk, enzovoort). De foto’s van het apparaat waar modelrecht op zit, mogen dus gewoon op de site van de accessoiremaker blijven staan.

Moraal van dit verhaal

Wat is nu de moraal van dit verhaal? When a dog barks too loud, the judge will put a sock in it. Oftewel: krijg je een sommatie? Laat dan eerst onderzoeken hoe sterk de ander staat. Op de rug gaan liggen met de pootjes omhoog kan altijd nog.