Een spijkerbroek koop je niet, die lease je!

Ik had een droom gisternacht. Ik liep op straat en er kwam iemand naar me toe en zei: “Dat is niet jouw broek, vriend.” Ik keek hem aan en realiseerde me dat hij gelijk had. Deze broek is inderdaad niet van mij, maar toch draag ik hem. Ik reageerde: “Je hebt gelijk, deze is geleast.”

Het klinkt als een vreemde droom over een misschien nog vreemder businessmodel; het leasen van een spijkerbroek. Om heel eerlijk te zijn, de droom is verzonnen, maar het businessmodel is echt. Bij het Nederlandse jeans merk Mud Jeans kun je sinds begin van het jaar een spijkerbroek leasen. Ja, je leest het goed. Leasen, zoals bij een leaseauto.

Hoe werkt dat dan?

In plaats van het kopen van een spijkerbroek, lease (of huur) je de broek. Deze blijft eigendom van Mud Jeans. Jij betaalt een instapbedrag van € 20 en vervolgens gedurende 12 maanden € 5 per maand.

Na een jaar zijn er twee opties:

• je stuurt de jeans terug en kiest voor een ‘nieuwe’ broek of
• je houdt de broek nog een tijdje. Je betaalt dan maximaal 4x ‘statiegeld’, een maandtermijn van € 5 en daarna kun je de broek zo lang houden als je wilt.

Uiteindelijk is het natuurlijk wel de bedoeling dat de broek terug gaat naar Mud, daar is ook het statiegeld voor.

Waarom retour?

De broek gaat retour naar Mud. De vraag is dan waarom? Wat heb je aan een tweedehands broek? Met een broek die terugkomt kunnen twee dingen gebeuren. Als de broek nog goed is, wordt deze grondig gereinigd en weer verkocht. Jij hebt dan waarde toegevoegd aan de broek door hem te dragen. Het kost ongeveer 5 minuten om een jeans in elkaar te zetten, om hem vervolgens slijtageplekken te geven wordt de jeans 15 minuten in een trommel met stenen gestopt zodat ie ‘versleten’ wordt.

Is de broek niet meer te verkopen, dan wordt deze naar de leverancier van de garens gestuurd om als grondstof voor nieuwe jeans te dienen (maximaal 50% van een broek kan recycled materiaal zijn).

Is lease het juiste woord?

Eigenlijk is lease geen goed gekozen woord. Met name vanwege de associatie. Als je lease zegt denken veel mensen aan een leaseauto. Zonder diep in het model van leasing in te gaan, er zijn twee soorten lease waar je vaak mee te maken hebt: operational lease en financial lease. De laatste vorm is eigenlijk een vorm van financiering (krediet), bij operational lease neemt de leasemaatschappij eigenlijk al het risico over en je betaalt voor het gebruik. Bij een leaseauto geldt dan: rijd je meer dan betaal je meer, rijd je minder betaal je minder (in theorie). Je kunt trouwens meer leasen dan auto’s, ook kantoorgebouwen en vliegtuigen kun je leasen.

Bedrijven willen graag dat kosten en verbruik aan elkaar gekoppeld worden. Pay per use, je ziet dit ook bij cloud computing, je betaalt voor het echte verbruik. Nog een belangrijke reden is dat ze liever niet een wagen(park) op de balans willen hebben staan. Naast het feit dat een auto in veel gevallen veel geld kost, is er ook nog een restwaarde risico en een onderhoudsrisico. Maar dat heb je niet bij een broek. Het risico van een restwaarde ligt bij de fabrikant (de broek wordt in theorie afgeschreven tot nul) en onderhoud aan een broek is er niet. Alleen van tijd tot tijd wassen.

Laten we dat eens bekijken hoe dat zit met Lease a Jeans.

1. Een Mud Jeans kost € 99,95. Als je de broek least betaal je een instapbedrag (€ 20) en per maand € 5 gedurende 12 maanden. Na de 12 maanden stuur je de broek weer terug en kun je een nieuw model kiezen die je weer voor 12 maanden least.

Dus eigenlijk ben je in een jaar 60 + 20 statiegeld = 80 euro kwijt. Daarna kun je weer een nieuwe spijkerbroek leasen. Maar je kunt de broek houden zo lang je wilt. Dan betaal je nog 4 x 5 euro ‘statiegeld’. Al met al ben je dus net zo veel kwijt als je hem zou hebben gekocht.

Waarom leasen?

Wat is dan de reden dat Mud met dit nieuwe businessmodel is gekomen? Volgens Bert van Son, de baas van Mud, is het een logisch vervolg op het duurzaamheidsconcept. Ze proberen al zoveel mogelijk duurzame jeans te ontwikkelen door gebruik te maken van minder water, de stof en de broek zo veel mogelijk lokaal te laten maken (Turkije en Italië).

Met het leasen proberen ze broeken een tweede of misschien wel derde leven te geven en aan het echte einde van de levensduur (economisch of technisch) de grondstoffen weer te gebruiken voor een nieuwe broek. Op die manier is minder katoen nodig en dus minder milieubelasting (water, fabricage, transport etc.).

Duurzaamheid

Veel jeans komen uit het verre oosten (bijvoorbeeld Bangladesh). Om jouw spijkerbroek hier te krijgen, is er dus al een behoorlijke reis afgelegd (ik laat arbeidsomstandigheden even buiten beschouwing). Het maken van een jeans is behoorlijk milieubelastend. Ongeveer 8000 liter water wordt gebruikt om een kilo katoen te verbouwen (NRC heeft het gecheckt). Katoen is natuurlijk het belangrijkste onderdeel van onze spijkerbroeken. De broeken van Mud worden in Italië gemaakt met katoen uit Turkije. Daarbij wordt volgens Mud 100% duurzaam katoen gebruikt.

Circulaire economie

Het idee van een circulaire economie is niet nieuw. Wat dat is? Ik pak een definitie van MVO Nederland:

De circulaire economie is een economisch systeem dat bedoeld is om herbruikbaarheid van producten en grondstoffen te maximaliseren en waardevernietiging te minimaliseren.

Het leasemodel van Mud jeans past dus in het concept van een circulaire economie. Maar het businessmodel van Mud is duidelijk anders. De transactie is niet eenmalig en anoniem, jij koopt de broek en betaalt per maand € 5. Mud weet dus wie jij bent, iets wat andere leveranciers niet noodzakelijk (hoeven te) weten.

Vergelijk je de twee businessmodellen met elkaar, dan blijken de verschillen met name te zitten in de opbrengstenkant, de value proposition en de consument. Het traditionele businessmodel is gebaseerd op een leverancier die zelf jeans fabriceert en verkoopt via retail (online en winkels). Mud Jeans besteedt de fabricage uit en zorgt met ‘just in time distributie’ dat voorraden op niveau blijven.

Het leasen van jeans loopt trouwens zowel via de website als via geselecteerde winkels (die trouwens ook gewone Mud Jeans verkopen). Dit zijn geen grote ketens, maar meer kleine winkels die duurzame kleding verkopen. Daarnaast komt er minder geld in één keer binnen bij Mud. Koop je een jeans dan gaat een gedeelte naar de winkelier en de rest komt bij de fabrikant of distributeur terecht.

De kledingindustrie staat echter bekend om het ‘over de kop gaan van de prijs’. De kostprijs van een spijkerbroek van €100 ligt veel lager, misschien wel ergens tussen € 40 – € 50. Dat houdt in dat voor Mud in ieder geval op redelijk korte termijn de kosten worden gedekt (binnen bijvoorbeeld een half jaar). Dit is natuurlijk anders dan wanneer de winkel kleding inkoopt en de leverancier direct zijn geld krijgt. Zou het bedrag hoger zijn, (zowel de aanschaf prijs als de marge) dan moet er al gauw worden gezocht naar een financieringsmodel wanneer een ondernemer onvoldoende kapitaal heeft. Het businessmodel is trouwens niet beperkt tot alleen jeans. Ook andere kledingstukken zullen op dezelfde manier kunnen worden geleast.

Voordelen en nadelen

Lease a jeans heeft voordelen en nadelen, in sommige gevallen zijn deze heel persoonlijk:

Voordelen:

1. Je betaalt per maand voor de broek;
2. Je kunt een nieuw model/type uitkiezen na 12 maanden, dus je volgt altijd de laatste mode;
3. De jeans zijn duurzaam (zowel in fabricage als bij recycling);
4. Extra service: gratis reparatieservice tijdens de lease periode.

Nadelen:

1. Je bent geen eigenaar van het kledingstuk;
2. De broek is duurder dan goedkopere merkloze jeans;
3. Op dit moment zijn alleen de gangbare maten (man/vrouw) leverbaar.

Weerstand

Maar leasen is niet voor iedereen. Ten eerste is er weerstand tegen leasen. Een opmerking uit mijn eigen kring: “Ik ga niet iets leasen wat ik ook gewoon kan kopen”. Misschien komt het uit het perspectief dat lease geld kost en dat je dus extra moet betalen. De leasemaatschappij wil tenslotte ook geld verdienen. Bij Mud valt dat wel mee, zie de berekening die we eerder maakten.

Van product naar dienst

Misschien komt het dan door het feit dat we het niet gewend zijn om kleding te leasen. Maar doet het leasen van een spijkerbroek iets af aan het gebruik of plezier ervan? Dat zelfde geldt voor bijvoorbeeld een mobiele telefoon, zoals Hi dat doet. Moeten we echt de eigenaar zijn om hem te kunnen gebruiken? Volgens mij niet.

De komende jaren zullen we (hopelijk) steeds meer producten zien die als dienst worden aangeboden vanuit het perspectief van de circulaire economie. Waarom schrijf ik hopelijk? Ik denk dat we in hoog tempo door onze grondstoffen heen gaan en dat we met een nieuwe ontwerpfilosofie moeten proberen dit een halt toe te roepen. Dat betekent dat er een aanzienlijke verandering moet komen in het denken van bedrijven, maar ook in het denken van consumenten.

Lease a jeans is een gewaagde stap met een innovatief businessmodel. De consument moet wennen aan het idee dat eigendom niet zaligmakend hoeft te zijn. Ik lease zelf een spijkerbroek bij Mud jeans en hij zit prima, de betalingen worden automatisch geïncasseerd en voor de rest is het gewoon een prima broek. En ik draag ‘m niet eens vanwege de pasform, maar juist vanwege het innovatieve businessmodel.