Valsspelen in Wordfeud en verlangen naar Scrabble

Schaken en Scrabble zijn allebei prachtige spellen, zonder dobbelstenen met eerlijke regels en een rechtvaardig beroep op het vermogen om na te denken. Valsspelen is niet eenvoudig, tenzij je gaat rommelen met stukken of de klok (schaken) of met de letters die je krijgt (Scrabble). Een ruimte, een tafel met een paar stoelen, een bord en de bijbehorende attributen, meer heb je niet nodig. Het waren mooie tijden, Sinterklaas bestond en je kocht nog een kaartje voor de trein.

Dopingvrij

En toen kwam de technologie, en daarmee de verleiding voor het bederf. Neem nu schaken. Je hoeft natuurlijk niet per se aan hetzelfde bord te zitten om tegen elkaar te spelen. Zo had je correspondentieschaak, waarbij je per briefkaart, toen nog ansichtkaart, elkaar de zetten toestuurde. Bekend is ook de variant met de bankboekingen toen die mogelijk werden; je maakte elkaar een cent over onder vermelding van de zet, Lf1-c5, bijvoorbeeld. Het spaarde een postzegel en de banken hadden het nakijken (hun wraak zou zoet zijn, in het begin van de 21e eeuw). En toen kwamen het internet en de schaakcomputers en kon je je afvragen in hoeverre het ‘afstand schaken’ nog dopingvrij was.

Bekend is het ‘analoge’ incident dat de geschiedenis inging als toiletgate. Tijdens het WK schaken 2006 in Elista, Rusland, speelde wereldkampioen Kramnik tegen uitdager Topalov. De winnaar zou de nieuwe titeldrager zijn. Iedere speler had een eigen wc. Na de vierde partij -het staat 3-1 voor Kramnik- beschuldigt het Topalov-team Kramnik van oneigenlijk gebruik van de wc; hij zou er in verbinding staan met computerhulp. Het voorstel om gebruik te maken van een gezamenlijke wc werd niet geaccepteerd door Kramnik; hij kwam niet opdagen in de 5e partij en verloor deze. Kramnik won uiteindelijk na een verlenging en het kwam nooit meer goed tussen deze twee.

Hulpprogramma’s

Neem nu Scrabble. Een prachtspel, en tegenwoordig speelt de halve wereld Wordfeud op de smartphone. Je speelt tegen een bekende of onbekende, ergens op de wereld. De computer geeft je letters, en je krijgt een paar dagen de tijd om te antwoorden op een gelegd woord. Niets aan de hand. Maar natuurlijk verschenen de hulpprogramma’s. Ze zijn in eerste instantie gratis. Je vertelt welke letters je hebt, en wat er op het bord ligt, en een domme computer met een grote woordenschat komt met aanbevelingen. Wil je echt een mooi woord leggen dan moet je € 1,59,- overmaken (Wordfeud Helper, schooiers). Het programmaatje schijnt veel gebruikt te worden. Speel je nu tegen een mens of tegen een computer? Het is onduidelijk. De technologie opent de weg naar wantrouwen en verleiding.

Klassieke setting

Dinsdagavond. Het NOS-journaal meldt dat het ouderwetse Scrabble spel tijdelijk is uitverkocht. Het spel is populair geworden dankzij Wordfeud. Blijkbaar willen de mensen spelen in een klassieke setting: eenheid van tijd, plaats en handeling. Eerlijk, letterlijk hulpeloos, je denkt na terwijl de zandloper de tijd weg korrelt. Warme chocolademelk. Het is mooi. Dankzij de bemoeizucht van computers gaan we weer terug naar het ouderwetse bordspel. Dat spoorboekje komt ook nog eens terug.

Deze column werd eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad.