Social media 101: de kenmerken van social media

Iedereen in het marketing- en communicatievak heeft het over social media. Veel organisaties zijn echter nog zoekende als het gaat om zakelijke toepassingen. In de artikelenreeks ‘social media 101’ behandelen we de fundamenten van social media beleid. Vandaag deel 1: de kenmerken van social media.

Een disclaimer vooraf. Als je jezelf al als een social media expert beschouwt, ga je waarschijnlijk niets opsteken van deze reeks. De artikelenreeks ‘social media 101’ is bedoeld om mensen op weg te helpen naar een eigen social media beleid. In de komende maanden komen daarbij achtereenvolgens de volgende onderwerpen aan bod:

• Kenmerken van social media
• Classificatie van social media
• Waarom gebruiken mensen social media?
• Classificatie van social media gebruikers
• 10 paradigmaverschuivingen door social media
• Social media richtlijnen
• Twee fundamentele benaderingen van social media (reactief vs pro-actief)
• Tips voor webcare
• Social Media Monitoring & tools
• Social Media Campaigning
• Wie zijn je VIP’s?
• Social Media Strategie (POST-model)
• 10 social media doelstellingen
• Social media valkuilen
• Social media succesfactoren

Elk onderwerp staat in een apart artikel centraal. Aan het eind van de reeks vormen alle artikelen samen een basiscursus social media en naslagwerk voor wie in zijn/haar organisatie met social media aan de slag wil. De lijst van onderwerpen kan nog veranderen door voortschrijdend inzicht, bijvoorbeeld naar aanleiding van reacties op de artikelen. Vandaag in ieder geval deel 1, de kenmerken van social media.

Kenmerken social media

User generated content

Een fundamenteel verschil met het oorspronkelijke internet is het vermogen van gebruikers om zelf informatie te delen. De gebruikers maken samen de content. Blogpostings, status updates, foto’s, video’s en tweets zijn allemaal voorbeelden van deze user generated content. Een test op sociale kenmerken is dus het beantwoorden van de vraag ‘kan ik zelf content op dit platform plaatsen?’. Dit maakt een site nog niet per definitie een sociaal medium, maar het is wel een randvoorwaarde.

Delen staat centraal

Dit kenmerk borduurt voort op het vorige. Het doel van al die user generated content is om deze te delen met anderen. Te laten zien waar je mee bezig bent, wat je bezighoudt, wat je hebt meegemaakt. Mensen willen dat andere mensen hier kennis van nemen. Vroeger schreef men een dagboek en verstopte dat in een la, nu publiceert men belevenissen online waar iedereen er kennis van kan nemen.

Interpersoonlijk (peer to peer)

Sociale media stellen mensen in staat om persoonlijke relaties te onderhouden en zelfs nieuwe relaties aan te gaan. Het gaat niet om merken, bedrijven of instellingen, maar om zinvolle relaties tussen mensen. Die kunnen gaan van echte vriendschap, tot het delen van informatie m.b.t. een gedeelde interesse.

Groepsvorming/communities

Een van de zaken die door social media bevordert kan worden is groepsvorming. Van vriendennetwerk tot discussiegroep. Zo’n groep hoeft niet per definitie een lang bestaan te hebben. Wisselende verbanden zijn heel gewoon. Verschillende sociale media bieden de mogelijkheid om groepen te creëren of om elkaar te vinden rond een thema of merk. Daardoor ontstaan communities die vroeger ondenkbaar waren. De sociale contacten beperkten zich in het verleden veelal tot het dorp of de stad waar men woonde. Nu delen tieners met een interesse voor een bepaalde subcultuur hun gedachten met elkaar op bijvoorbeeld Facebook.

Min of meer openbaar

Alhoewel er ook besloten groepen en netwerken zijn, is de standaard instelling op de meeste grote sociale media openbaar. Je moet moeite doen om je gegevens af te schermen voor de buitenwereld. Dit is ook de gedachte. Maximale transparantie en openheid. Dat hier ook risico’s aan verbonden zijn is evident. Desalniettemin is openbaarheid de norm.

Profielen

Om lid te worden van een sociaal medium is het vaak nodig om een profiel aan te maken. Een korte beschrijving van wie je bent, wat je interesses zijn en wat je eventueel bij kunt dragen. Uiteraard doen we ons best om onszelf in een zo goed mogelijk daglicht te presenteren. Profielen beschrijven dus niet altijd wie we zijn, maar wie we willen zijn. Het praktische aspect is dat het mensen in staat stelt om elkaar te vinden. Bijvoorbeeld die oud-klasgenoot. Even zijn/haar naam Googlen en daar is het LinkedIn profiel.

Faciliteren snelle verspreiding van informatie

Informatie reist met de snelheid van het licht. De vliegramp bij Schiphol en vele andere nieuwsfeiten werden sneller via Twitter gedeeld, dan via traditionele media. Dankzij internet en nu sociale media verspreidt nieuws zich sneller dan ooit. Keerzijde: doordat er geen directe check op de juistheid is, geldt dit ook voor veel desinformatie. Zo werd Oprah Winfrey in september 2008 dood verklaart. Achteraf bleek het om een vals bericht te gaan dat de wereld in was gebracht om aan te tonen dat media en journalisten kritiekloos berichten overnemen.

Waarde netwerk hangt af van aantal gebruikers

Hoe leuk is het om op Twitter of Facebook te zitten als er wereldwijd 3 gebruikers zijn? De vraag stellen is hem beantwoorden. De waarde van social media hangt samen met het aantal (actieve) gebruikers. Met elke verdubbeling van het aantal gebruikers, verdubbelt het aantal connecties. Een van de redenen waarom ik tot nu toe zo weinig tijd doorbreng op Google+. Bijna niemand die ik ken is nog op het netwerk actief. Zodra dat verandert wordt het interessant om er meer tijd in te steken.

Many-to-many

Dit type media faciliteert many-to-many relaties. Iedereen organiseert zijn/haar eigen sociale netwerk, waarbij er overlap is tussen de netwerken van verschillende gebruikers. Dit is een breuk met het web 1.0 waarbij 1 partij (de publisher) content ter beschikking stelde aan vele lezers (one-to-many). In principe kan nu iedereen met iedereen communiceren.

Earned media

Social media zijn een vorm van earned media. De aandacht moet verdient worden. Aandacht kopen is er niet (of beperkt) bij. Mensen worden fan van je merk, volgen je op Twitter of bekijken je video’s op YouTube als ze je leuk, interessant of onderscheidend vinden. Ben je niet boeiend, dan haken ze zo weer af. Wat is niet boeiend? Alleen maar over jezelf praten. Niet luisteren naar feedback. Niet ingaan op vragen. Kortom: je arrogant/afstandelijk opstellen. Vergelijk het met een verjaardagsfeest. Sommige mensen worden gemeden en anderen hebben altijd een groep om zich heen staan. Dat soort aandacht krijg je alleen als je waarde toevoegt.

Wat mis je?

Ongetwijfeld zijn er meer kenmerken die onlosmakelijk verbonden zijn met social media. Welke heb ik gemist? Vul het artikel a.u.b. aan in de reacties en help om de Social media 101 reeks vorm te geven.