Waarom Twitteren we? Sociale vs. informatiebehoefte

Van Twitter wordt vaak gedacht dat het een sociaal medium is. Onderzoek laat echter zien dat Twitter vooral uit informatieoogpunt wordt gebruikt. Het belangrijkste motief voor Twittergebruik blijkt het delen en verkrijgen van nieuws en andere kennis. Als men kijkt naar de hoeveelheid links die op Twitter wordt gedeeld en het aantal magazines, kranten en andere grote weblogs zit daar best wat in. De vraag is dan of we Twitter moeten opvatten als een informatie- of een sociaal medium.

Deze vraag heb ik proberen te beantwoorden met mijn bachelorscriptie voor de opleiding Communicatie- en Informatietwetenschappen (richting Bedrijfscommunicatie en Digitale Media) aan Tilburg University door te kijken naar de motieven voor Twittergebruik. Er werd bovendien gekeken of er een verschil in motieven bestond voor mannen en vrouwen en de persoonlijke karakteristieken need to belong en need for cognition.

Inhoud van het onderzoek

Mannen en vrouwen blijken verschillend gebruik te maken van het internet: mannen gebruiken het web voornamelijk voor het verzamelen van informatie en entertainment en vrouwen benutten het internet voor communicatie. De hypothese was dat dit ook zou gelden voor Twitter: mannen zouden in vergelijking met vrouwelijke twitteraars meer informatie- en entertainment motieven aandragen voor het gebruik van Twitter, terwijl vrouwen meer sociale motieven zouden hebben voor Twittergebruik.

Om te kijken of persoonlijkheid meespeelt in de motieven voor het gebruik van Twitter heb ik gebruik gemaakt van de psychologische schalen need to belong en need for cognition. De need to belong is de behoefte om sterke en stabiele inter-persoonlijke relaties op te bouwen met anderen. Deze behoefte valt ook terug op de drijfveren die mensen hebben om bij een groep te horen. De need for cognition verwijst naar de mate waarin een individu nadenkt over dingen en hoeveel plezier hij of zij hieraan beleeft. Deze behoeftes verschillen sterk per persoon. Verwacht werd dat twitteraars die hoog zouden scoren op de need to belong meer sociale motieven zouden hebben dan twitteraars met een lage score op deze schaal. De need for cognition werd op dezelfde manier gelinkt aan het hebben van informatiemotieven voor Twittergebruik.

Procedure en resultaten

Via een online vragenlijst die via Twitter werd verspreid, is er van 694 twitteraars voldoende informatie verzameld om de bovenstaande vragen en verwachtingen te testen. Uit de resultaten kwam naar voren dat informatiemotieven inderdaad het hoogst scoorden: 77.3 procent gaf aan Twitter te gebruiken om informatie te verkrijgen en het nieuws bij te houden. De sociale motieven waren echter ook wel degelijk aanwezig: 65.1 procent van der respondenten gebruikt Twitter voor het delen van informatie met bekenden, het onderhouden van relaties met vrienden en familie en het kijken wat deze bekenden aan het doen zijn. Hoewel in mindere mate, speelt entertainment ook een rol in Twittergebruik: 49.9 procent zei Twitter te gebruiken voor het hebben van plezier en het doden van tijd.

Geslacht speelt geen rol

Tegen de verwachtingen in speelde geslacht geen rol in de motieven voor Twittergebruik. Opvallend was dat mannen en vrouwen qua motieven nagenoeg gelijk waren. In het geval van informatie en entertainment hadden vrouwen deze motieven zelfs meer dan mannen, zij het niet significant. Ook voor de need to belong kwam de hypothese niet uit: twitteraars die hoger scoorden op de need to belong hadden niet significant meer sociale motieven dan twitteraars die een lage score hadden voor de need to belong.

Een mogelijke verklaring hiervoor is dat het hebben van sociale motieven niet persé gericht is op het horen bij een groep. Het kijken naar wat anderen aan het doen zijn wil niet in alle gevallen zeggen dat je ook de behoefte voelt om bij deze groep te horen. Bovendien zijn op Twitter niet alle relaties wederkerig: het onderscheid tussen de followers en followees. Dit kan groepsvorming op Twitter wellicht bemoeilijken. Mensen met een hoge need to belong kunnen deze behoefte dan ook beter vervullen via een sociale netwerksite als Facebook of Hyves, waar er wel sprake is van wederkerige relaties. Voor de need for cognition konden helaas geen uitspraken worden gedaan in verband met een te kleine groep die laag scoorde op deze schaal.

Conclusie en implicaties van het onderzoek

Op basis van de resultaten kan geconcludeerd worden dat Twitter niet slechts een informatiemedium is; het kent ook een sociale kant. Het nieuwe design van Twitter richt zich ook steeds meer op het zijn van een informatiemedium. Omschreef Twitter zich voorheen nog als “a service for friends, family, and co–workers to communicate and stay connected through the exchange of quick, frequent answers to one simple question: What are you doing?”; tegenwoordig noemt Twitter zichzelf een informatienetwerk, waar ieder individu informatie kan vinden over datgene wat hij of zij interessant vindt.

De nieuwe slogan van Twitter is dan ook “Follow your interests”, met de bijbehorende vraag “What is happening?”. Aangezien twitteraars inderdaad voornamelijk informatiemotieven hebben, is het nieuwe design een goede omslag geweest. Een minpuntje is wel dat Twitter nu vooral de nadruk legt op het feit dat het een een informatienetwerk is, terwijl het duidelijk meer is dan dat. De sociale conversatie speelt nog steeds een belangrijke rol. Twitter is een medium van zijn eigen soort: het is niet in een hokje te stoppen van informatie- of sociaal medium. Naar mijn mening zou Twitter dit dan ook moeten benadrukken; door niet de nadruk te leggen op slechts één van de aspecten. De kracht van Twitter, waar zo vaak over wordt gesproken, is misschien juist dat het een combinatie van een informatie- en sociaal medium is.