Hoe staat het met de weblogs van de kabinetsleden?

In september vorig jaar schreef ik voor Frankwatching het artikel ‘Bloggende bewindslieden: waar blijft de dialoog?’. Hoog tijd voor een update: hoe staat het nu met de weblogs van de leden van het kabinet? De teller voor het aantal weblogs staat nog steeds op vijf. Het zijn echter niet dezelfde vijf bewindslieden die aan het bloggen zijn als een half jaar geleden. Reageren op de postings kan nog steeds niet, behalve bij Frans Timmermans (staatssecretaris van Europese Zaken). Hij heeft blijkbaar als enige door dat juist de interactie een weblog leuk en interessant maakt. En daardoor is hij de meest succesvolle weblogger van dit kabinet.

Het zijn niet dezelfde vijf bewindslieden die aan het bloggen zijn als een half jaar geleden. André Rouvoet, minister van Jeugd en Gezin, heeft het bijltje er bij neergegooid. Cees van der Knaap is inmiddels geen staatssecretaris van Defensie meer en zijn opvolger Jack de Vries heeft geen weblog. Nieuwe ‘bloggers’ ziijn Marja van Bijsterveldt, staatssecretaris van OCW, en Frans Heemskerk, staatssecretaris van Economische Zaken.

Waarom is Rouvoet gestopt?
Volgens zijn woordvoerder vergt het veel discipline om regelmatig een artikel te schrijven en de tijd is voor de minister heel erg moeilijk te vinden in zijn drukke agenda. “Op een gegeven moment moet je kiezen of je het regelmatig doet of niet en toen is ervoor gekozen om er mee te stoppen. In het begin hadden we best veel bezoekers, maar je ziet dat de attentiewaarde daalt als je het laat versloffen.”

Hier zie je dus een vicieuze cirkel ontstaan. Als je niet regelmatig post, is er ook geen toegevoegde waarde voor de lezers. Minder lezers betekent minder prioriteit. Toch lukt het andere bewindslieden er wel tijd voor te maken.

Frans Timmermans is de enige echte bloggende bewindspersoon
Frans Timmermans, staatssecretaris voor Europese Zaken, is de meest actieve weblogger met 19 postings in het eerste kwartaal van 2008. Bovendien kunnen bezoekers op zijn weblog reageren en doet hij zelf regelmatig mee in de discussie. Zijn reacties zijn direct herkenbaar door de foto die erbij is geplaatst. Daarbij schuwt hij de confrontatie niet, dat blijkt bijvoorbeeld uit dit citaat: “Heeft u inderdaad al tienduizenden handtekeningen verzameld? Zou ik die eens mogen zien? En vindt u het goed dat terwijl u maar doormonkelt over het verleden, wij doorgaan met werken aan de toekomst?…” Frankwatching had een uitgebreid interview met de staatssecretaris over zijn ervaringen met zijn weblog, dat je elders op de site kan lezen. Zijn uitgangspunt is dat je je als politicus kwetsbaar moeten durven opstellen.

Overigens verdient staatssecretaris Heemskerk wel een speciale vermelding, omdat hij als enige veel beeld gebruikt en naast foto’s ook video’s post.

Lastig is wel dat op de site van Economische Zaken geen overzicht te vinden is van de weblogberichten en eigenlijk alleen de laatste vier berichten makkelijk te vinden zijn.

Weblog van Van Bijsterveldt zakt in als een pudding
In oktober 2007 begon Marja van Bijsterveldt, staatssecretaris van OCW, enthousiast aan haar weblog. Sinds 15 januari 2008 is er echter geen posting meer in het weblog verschenen. Volgens haar woordvoerder is zij er zeker niet mee gestopt. Er zijn ook ‘best interessante aantallen’ lezers te melden, de populairste posting had 1200 lezers. Dat de weblog geen reactiemogelijkheid heeft is een bewuste keuze, hoewel de woordvoerder geen reden kan noemen. Overigens is de woordvoerder van mening dat het geen ‘in beton gegoten regel’ is dat je op een weblog moet kunnen reageren. Er is op de website van OCW wel een optie om te reageren, daarvan wordt ongeveer 350 keer per maand gebruik gemaakt. Volgens de woordvoerder krijgt iedereen een reactie. Dat is overigens niet helemaal waar, want op 1 april stuurde ik een e-mail aan minister Plasterk en kreeg daarvan alleen een automatische ontvangstbevestiging (no-reply). Antwoord op mijn vragen ontving ik tot op heden niet.

Stopt Verburg er wel of niet mee?
Gerda Verburg, minister van LNV, blijft regelmatig schrijven. In het eerste kwartaal van 2008 verschenen in haar weblog 9 postings. Ze schrijft haar postings zelf en besteedt daar elke zondag één tot twee uur aan. Wel doet een voorlichter een ‘lichte redactieslag’. In april heeft de minister het weblog geëvalueerd. Ze vind de tijd die ze er aan besteedt niet in verhouding staan tot het aantal lezers. Ook de spin-off in de media bleef beperkt. Het weblog wordt niet gesloten, maar een vaste wekelijkse bijdrage komt er niet meer. Ze post alleen nog maar als daartoe aanleiding is. Overigens meldt de woordvoerder dat het ministerie van LNV het weblog ziet als een persoonlijk initiatief van de minister en daar verder ook geen bemoeienis mee heeft.

Bussemaker heeft moeite met frequentie, maar schrijft wel zelf
De frequentie van de berichten van Jet Bussemaker, staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, is gedaald. Toch post zij op dit moment nog ongeveer eens per maand. Voordat Bussemaker staatssecretaris werd had zij al een Hyves-pagina en als Kamerlid een weblog op de PvdA-site. Met haar weblog als staatssecretaris bij VWS wil ze graag het contact met mensen in het land hebben en houden. Bussemaker schrijft de postings zelf, waarbij de woordvoerders soms wel suggesties doen voor onderwerpen. Volgens de woordvoerder blijkt het in de praktijk wel lastig te zijn het ritme erin te houden. “Maar we merken wel dat mensen het lezen, we krijgen wel reacties.” Het is een bewuste keuze om geen reactiemogelijkheid te bieden, omdat er geen capaciteit beschikbaar is om snel te reageren. Als toegevoegde waarde van het weblog in vergelijking met bijvoorbeeld een persbericht of speech noemt de woordvoerder de mogelijkheid ‘voor een meer persoonlijke visie’.

Variaties op het thema
Een weblog zonder reactiemogelijkheid is geen weblog. Gelukkig zijn er enkele bewindspersonen die dat begrijpen. Ernst Hirsch Balin, minister van Justitie, schrijft daarom een ‘column’ en Maria van der Hoeven, minister van Economische Zaken, heeft ‘De week van M’. Op deze manier worden er in ieder geval geen valse verwachtingen gewekt. Overigens is het wel de bedoeling dat de column van Hirsch Balin op termijn wordt voorzien van een reactiemogelijkheid, maar hiermee zijn nog technische problemen.

Verder zijn er ook ‘tijdelijke’ weblogs te zien. Bijvoorbeeld van minister Verhagen van Buitenlandse Zaken en staatssecretaris Koenders van Ontwikkelingssamenwerking rondom hun bezoek aan Vietnam in maart 2008. Oorspronkelijk schreven zij dit voor het Financieele Dagblad en verschenen de bijdragen ook op hun website. Staatssecretaris Heemskerk van Economische Zaken deed hetzelfde voor de krant DAG over zijn verblijf in de Golfstaten in januari 2008. En minister Cramer van Vrom deed op haar website verslag van haar ervaringen rondom de klimaattop in Bali in december 2007.

Justitie reageert snel op e-mail aan de minister
Via de website van het ministerie van Justitie is het mogelijk de minister en de staatssecretaris te mailen. Er komen enkele honderden reacties per maand binnen. Dit is vaak naar aanleiding van incidenten, bijvoorbeeld de uitzetting van een Iraanse asielzoeker of een tv-programma over adoptie van Chinese kinderen. De redacteuren van de bewindsliedenpagina’s beantwoorden de vragen of sturen deze door. Alle opmerkingen worden wel onder de aandacht gebracht van de minister. Soms zijn dit ook uitgebreide e-mails over het beleid. Op beledigende mails wordt niet gereageerd, eventuele bedreigingen worden gemeld. Vragen aan de staatssecretaris over verblijfsvergunningen voor individuen worden ook niet per e-mail in behandeling genomen. Vragenstellers moeten hierover een brief schrijven aan de IND. Mijn vragen werden overigens razendsnel beantwoord. Nog dezelfde ochtend werd ik gebeld door een redacteur en werd ik uitgebreid te woord gestaan.

E-mailen naar de minister van Verkeer en Waterstaat
Ook bij Verkeer en Waterstaat kan je een e-mail sturen aan de minister of de staatssecretaris. Het duurde drie weken voordat ik antwoord had op mijn vragen, maar wel met een excuus voor de late reactie. Er komen volgens het ministerie via deze weg tussen de 160 en 180 vragen per maand binnen. De vragen zijn nogal divers van aard en volgen veelal de actualiteit. Wel zijn er structureel vragen over en suggesties voor mobiliteit en filebestrijding. Overigens was vlak voor publicatie van dit artikel de mogelijkheid ‘e-mail de minister’ niet meer te vinden via de website. Bij navraag bleek dat deze optie ongeveer twee weken geleden is gesloten en in plaats daarvan de reguliere contactmethode (publieksvoorlichting via Postbus 51) wordt aangeboden.

Naar wie is er gekeken?
In dit artikel is een analyse gemaakt van de weblogs van de leden van het kabinet. Er is gekeken vanuit hun rol als bewindspersoon, dus alleen naar weblogs die worden gepubliceerd via de website van het departement. Bijvoorbeeld het BosBlog van Wouter Bos is om die reden niet meegenomen, omdat deze wordt gepubliceerd op de website van de PvdA.

In dat geval is het een weblog van de politicus Bos in plaats van de bewindspersoon Bos. Ook zijn in de analyse alleen de weblogs meegenomen die als ‘weblog’ zijn aangeduid in de navigatie van de website, dus ‘column’ of ‘de week van…’ zijn in de tellingen niet meegenomen.

Zie ook het interview met staatssecretaris Frans Timmermans: ‘Timmermans: ‘Politicus moet zich online kwetsbaar durven opstellen’‘ (15 mei 2008). Eerder verscheen over dit onderwerp het artikel ‘Bloggende bewindslieden: waar is de dialoog?’ (13 september 2007).

Renata Verloop ondersteunt organisaties bij het professioneel inrichten van hun webmanagement. Dit doet zij via haar bureau WEBMANAGEMENT.nl met advies, interim management en training.