Adobe AIR: van Online 2.0 naar Offline 2.0

Afgelopen week was ik op uitnodiging van Adobe te gast op Adobe MAX 2007. Connect, discover en inspire was het thema en dat is zeker gelukt. Hoewel de primaire doelgroep ontwikkelaars en ontwerpers was, gaf MAX 2007 me toch een prima beeld van wat er bij Adobe op de agenda staat. De opvallendste ontwikkeling: Adobe is volop bezig met het offline (dus op de eigen desktop) beschikbaar maken van websites en applicaties. Van Online 2.0 naar Offline 2.0. Adobe goes Web 2.0.

Over Adobe MAX

Adobe MAX is een jaarlijks evenement waarop Adobe haar nieuwe innovatieve toepassingen presenteert aan ontwikkelaars en ontwerpers. Adobe MAX wordt elk jaar in de VS gehouden (Chicago, 30 september – 3 oktober), maar vond dit jaar voor het eerst ook in Europa (Barcelona, 15 – 18 oktober) plaats. Begin november vind er nog een Japanse versie plaats. In Barcelona waren er afgelopen week naar schatting zo’n 2.000 mensen, vooral developers en designers, aanwezig.

Adobe’s Flashback

Adobe staat bekend om haar focus op de user experience. Met producten als Adobe Photoshop (1990, beeldbewerking), Adobe Premiere Pro (1991, videobewerking), Adobe Reader (1993, pdf-formaat voor documenten) en Adobe Flash (1996, op dit moment is 70% van de video’s op internet in Flash) heeft Adobe in de afgelopen decennia aangetoond deze kunst heel goed te verstaan. Kevin Lynch, Senior Vice President en Chief Software Architect bij Adobe, gaf bij de opening van de MAX 2007 een overzicht van de belangrijkste mijlpalen rond multimedia experiences in de afgelopen kwart eeuw.

De 80-er jaren vormde het tijdperk van de floppy disk en ontwikkelaars en ontwerpers waren bezig met desktop publishing voor bijvoorbeeld het maken van nieuwsbrieven en experimenteerden volop met fonts (lettertypen). In de 90-er jaren zag je de opkomst van cd-roms voor de verspreiding van informatie en de opkomst van interactieve media die hiermee mogelijk werd. De 2000’s staan in het teken van de volgende generatie interactieve media: websites, RIA’s (rich internet applications) en video. Nieuwe media waarmee weer grenzen verlegd kunnen worden en het engagen en de expressie nog centraler komt te staan. Adobe stimuleert die ontwikkeling met weer een nieuwe generatie technologie.

Vijf gouden regels

Shantanu Narayen, president en CEO van Adobe, gaf in zijn keynote Adobe’s vijf regels voor het creëren van een volgende generatie van applicaties die gaat zorgen voor nieuwe engaging experiences. De explosie van digitale content, de nieuwe rich media vormen die mensen zijn gaan gebruiken en de explosie van het aantal apparaten waarmee mensen internet opgaan heeft de tijd rijp gemaakt voor een nieuwe innovatiegolf. De uitdaging is om het beste van de desktop te combineren met de kracht van internet om op die manier een nieuwe golf van applicaties te creëren. Essentieel daarbij: focus blijven houden op de customer experience. De gebruiker blijft centraal staan bij alles wat Adobe aan het doen is.

Om great digital experiences te ontwikkelen hanteert men bij Adobe vijf regels:

1. Content is king: Start met de content en ontwerp de user experience er omheen.
2. Make it personal: Gebruikers willen de ervaring die ze zelf willen, op het moment dat het hun uitkomt en op het apparaat dat ze op dat moment kiezen. Het beste voorbeeld van een individuele user experience is de mobiele telefoon, er worden twee erg uiteenlopende ervaringen gedemonstreerd: een interface voor zakelijk gebruik en een fun-interface voor een jongere gebruiker (mogelijk gemaakt door Adobe Flash Lite).
3. Less is (still) more: Hoe kun je ingewikkelde zaken toch weer eenvoudig maken. Videobewerking is zonder meer een van de meest complexe toepassingen en aan de hand van een demonstratie wordt getoond hoe dit met RIA-technieken (drag & drop) heel gebruiksvriendelijk gemaakt is. Bij het ontwikkelen van de toepassing is samengewerkt met MTV, YouTube en Photobucket.
4. Movement has meaning: Gebruik actie en beweging om aan de verwachtingen van de gebruiker te voldoen. Met de nieuwe Adobe Media Player (nog in beta) wordt het mogelijk om de ervaringen van het web ook op de eigen desktop terug te laten keren. Je eigen overzicht van favoriete video’s op je eigen pc en meteen af te spelen.
5. Create an Experience, not a UI: De heilige graag is het creëren van experiences en de meest indrukwekkende experience die we kennis is film. Met de technologie van vandaag kunnen we eenzelfde experience op het web maken. Als voorbeeld wordt een toepassing getoond waar real time kaartinformatie (map), bewegend beeld (wielerkoers), statische feiten (afstand, snelheid e.d.) en foto’s tegelijk in beeld is. Maar ook chatten is mogelijk. De gebruiker kan via switchen kiezen welk onderdeel daarvan hij centraal stelt. In feite geen user experience meer, maar een totale experience.

Op deze manier heeft Adobe in feite het internet gemixed heeft met de desktop en ik moet zeggen: het resultaat is indrukwekkend. We staan duidelijk aan de vooravond van een nog rijkere gebruikerservaring en meer dan ooit lijkt de techniek in dienst te staan van de gebruiker ervan.

AIR: grensverleggend voor de ontwikkelaar

Tijdens de talloze sessies op Adobe MAX 2007 wordt op allerlei manieren uit de doeken gedaan hoe deze nieuwe toepassingen of – beter nog – ervaringen, te realiseren zijn. Daarbij speelt het AIR (Adobe Integrated Runtime), zeg maar Adobe’s technologie platform een grote rol. AIR werd bij de eerste public preview in maart dit jaar overigens nog Apollo genoemd. Het is een omgeving voor het bouwen van RIA’s (Rich Internet Applications) (zie ook lijst met een aantal voorbeelden) waarin van Flash, Flex, HTML en Ajax gebruik gemaakt kan worden om uiteindelijk desktop applicaties te maken. AIR is een omgeving waarin grenzen vervagen. Grenzen tussen Operating Systems (Mac, Windows en Linux) en grenzen tussen programmeertalen (Flash en HTML, ActionScript en JavaScript).

Belangrijk is bovendien dat ontwikkelaars met AIR nieuwe desktop applicaties kunnen bouwen zonder dat ze omgeschoold hoeven te worden. Met AIR (zie website) is Adobe dus in meerdere opzichten echt grensverleggend bezig.

Hieronder vind je de videoregistratie van beide sprekers.

Voor developers is ook de compleet vernieuwde Adobe Developer Connection (met onder meer blogs, user groups, RSS-feeds, downloads, support) absoluut de moeite waard.

AIR: Grensverleggend voor de gebruiker

Maar de echte kracht van AIR zit natuurlijk aan de gebruikerskant. Met AIR vervagen de grenzen tussen het web en de eigen pc (desktop). Kevin Lynch liet enkele bijzonder interessante AIR-applicaties zien.

Tweetr: Applicatie waarmee Twitter-gebruikers vanaf hun desktop berichtjes kunnen versturen en ontvangen. Werkt zowel op Mac als op pc.

Snippage: Gebruikers kunnen stukjes content uit een website knippen en dat op hun eigen desktop tonen (widget-idee). Dus bijvoorbeeld een zoekveld, de aandelenkoersen, de inbox van je e-mail, statistieken en ga zo maar door. Echt sensationeel om te zien!Pronto: Een op Flash gebaseerd dashboard voor je e-mail, RSS-feeds, instant messaging, nieuws, muziek, video, internetbellen, foto’s, kalender en wat al niet meer. Rich media internet communications is de kreet die ze hiervoor zelf gebruiken. Bekijk de demo via deze pagina en get impressed…

Analytics Reporting for Google Analytics: Deze reporting suite brengt de statistieken van Google Analytics naar de desktop. Met vrijwel alle features van Google Analytics zelf en onder meer exportmogelijkheden naar PDF, Excel en XML.

Digimix is een audio engine waarmee je direct uit je browser audio kunt editen en mixen. De tool heeft diverse extra features aan boord (“waveform display, sample accurate editing, an effects pipeline, audio synthesis and much more!”).

In de video hieronder worden al deze toepassingen gedemonstreerd en komen daarnaast nog AIR-toepassingen van PayPal en SAP voorbij.

Andere interessante toepassingen waarover ik hoorde:

• WaveIM (“Instant Messaging for Facebook”)
• eBay Desktop (“no need to refresh!”; gebruikers krijgen een waarschuwing als een hoger bod wordt uitgebracht)
• Pownce (“send messages, files, links, and events to your friends”)
• AOL Top 100 Video’s (“the top 100 hottest music videos, related artist videos and special features on your desktop”)
• Buzzword (“first real time Word processor for the web”; importeert Microsoft Word documenten naar Buzzword, dus een soort Google Docs maar dan vanaf je desktop te gebruiken)

Kijk voor nog meer voorbeelden bij Showcase AIR op Adobe Labs of op .airchive (zie ook popular). Om al deze toepassingen te gebruiken moet je eerst (eenmalig) Adobe AIR downloaden (zie Adobe Labs Downloads).

Adobe zelf bracht twee weken geleden tijdens de Amerikaanse MAX 2007 haar eerste eigen AIR-applicatie uit: de nieuwe Adobe Media Player (hier te downloaden). Ook al het gaat het nog maar om een prerelease, zelfs deze versie is al absoluut de moeite waard. Niet onbelangrijk is dat Adobe met allerlei grote televisiestations en content-providers (onder meer CBS, Yahoo! en MTV – zie MTV Adobe AIR Challenge) samenwerkt om videocontent via de nieuwe player aan te bieden. De definitieve versie van de player wordt begin 2008 verwacht.

Met AIR maakt Adobe het mogelijk tradionele Web 2.0 applicaties (dat klinkt inderdaad heel bijzonder…) om te vormen tot web-enabled desktop applicaties. Wat ik zelf tijdens de MAX een heel bijzondere ervaring vond was dat er bij verschillende demonstraties spontaan geapplaudiseerd werd op momenten dat MAX-bezoekers helemaal onder de indruk waren van wat ze voorgeschoteld kregen.

Personal Computer Magazine schreef in juli van dit jaar over de concurrenten van Adobe AIR het volgende: “Vaak wordt verband gelegd met Microsoft Silverlight, maar Adobe AIR heeft eigenlijk meer overeenkomsten met JavaFX, of beter nog: met de open source-projecten OpenLaszlo en Dekoh. Daarmee kunnen hybride applicaties worden gebruikt, net als met Adobe AIR. Een andere ontwikkeling op dit gebied is Google Gears waarmee online diensten ook offline beschikbaar komen.”

Als je ziet hoeveel fantastische applicaties er in de afgelopen maanden (en dit terwijl AIR nog in beta is!) zijn gemaakt, dan realiseer je je pas echt wat Adobe met AIR tot stand heeft gebracht en vooral wat het potentieel ervan is. Ik ben benieuwd in hoeverre de concurrentie hiervan terug heeft.

Adobe MAX was wat mij betreft een geslaagd event, mede door reisgenoten Marco Derksen (Adobe AIR brengt het web naar de desktop, Adobe MAX 2007), Rutger Middendorp (Adobe wil je desktop naar het web brengen, Adobe Acrorat ontsnapt), Peter Kentie (binnenkort met artikel in print), Klaasjan Tukker (van de Nederlandse Java User Group), Yme Bosma (van de Vegetarische paella), Steven Verbruggen (To the Max!, 3 parameters, How to improve the MAX badge) en niet te vergeten Bert Hagendoorn (van Adobe Nederland, hij was er jammer genoeg niet bij).