Het nieuwe werken in 2021: de creatieve kracht van het kantoor

Thuiswerken is weliswaar heel effectief, maar het slaat de creativiteit plat en maakt een einde aan toevallige ontmoetingen. Het goede nieuws is dat creativiteit een nieuwe, heftige impuls zal krijgen in het bedrijfsleven. Hoe en waarom?

Mensen die thuiswerken, werken (gemiddeld) hard, snel en gefocust. Dat klinkt als een droomsituatie voor werkgevers, maar schijn bedriegt. Voor de individuele medewerkers kleven er flinke nadelen aan dit ‘lockdown-ritme’. Ze nemen minder rustmomenten dan normaal, ze spenderen extreem veel uren achter hun beeldscherm en ze zitten er vaak ‘ergonomisch’ minder gezond bij dan op kantoor. Deze factoren leveren op de lange termijn ook een nachtmerrie op voor werkgevers. Mensen zullen immers eerder opbranden of zelfs uitvallen.

Gebrek aan wandelgangen en koffieautomaat

Contacten met collega’s in stand houden, is door de corona-maatregelen een stuk lastiger geworden. Thuiswerkers komen vrijwel niemand meer toevallig tegen, bij gebrek aan wandelgangen en koffieautomaat. Je belt, mailt of appt iemand vaak pas als je die persoon op werkvlak ‘nodig’ hebt, niet als je gewoon een kletspraatje wil maken.

Zulke ontwikkelingen hebben een negatieve impact op het werkplezier. Samenwerken of praten via bijvoorbeeld Zoom of Teams geeft bovendien nooit dezelfde connectie als een face-to-face meeting. “Gerda, je staat nog op mute.”

Improviseren en vastbijten

Als klap op de vuurpijl heeft structureel thuiswerken een slopende werking op… creativiteit. Creativiteit ontstaat vaak juist op ongeplande momenten, al improviserend in het hier en nu. Of tijdens fysieke bijeenkomsten waarin je met je team de tijd neemt om je vast te bijten in verbeterpunten of grote uitdagingen. Maar wees eens eerlijk: hoe vaak hebben jullie dat soort sessies gehad tijdens de lockdown?

Er gloort hoop

Werpen we een blik in de toekomst, dan gloort er hoop. Het bedrijfsleven is door corona plotseling gaan inzien dat alles anders moet. Aan de ene kant is het kantoor niet meer heilig. Directeuren die jarenlang bang waren voor thuiswerkende onderdanen, zijn rap over hun angst heen gegroeid. Zelfs verstokte kantoortijgers ontdekken hier en daar voordeeltjes van het thuiswerken.

En aan de andere kant voelt iedereen ook de pijn van wat je míst door geïsoleerd je werk te doen. Men snakt naar afwisseling, creativiteit en menselijk contact. Kortom: ‘het nieuwe werken’ zal een combinatie worden van thuis en kantoor.

Minder vierkante meters

Bedrijven die toekomstgericht denken, gooien nú al hun personeelsbeleid omver. Zo geeft Twitter medewerkers de keus: als ze niet naar kantoor willen komen, dan is dat prima. Ook als corona voorbij is, hoeven zij zich niet meer per se te melden op hun werkplek. Verzekeraar TVM liet weten de bouw van een nieuw hoofdkantoor in Hoogeveen te heroverwegen, omdat het thuiswerken zo goed bevalt. Het bedrijf onderzoekt serieus de mogelijkheid om twee vaste thuiswerkdagen in te voeren. Dat scheelt qua kantooroppervlakte een beduidend aantal vierkante meters.

‘Werk waar je wil’

VodafoneZiggo presenteerde, als eerste bedrijf in Nederland, eind oktober 2020 nieuwe HR-afspraken voor lange termijn die thuiswerken gelijkstellen aan werken op kantoor. Iedereen die wil, mag daar voortaan de helft van de tijd thuis werken, ook zodra alles na corona (ooit) weer ‘normaal’ wordt. Ik voorzie dat veel organisaties dit voorbeeld zullen volgen.

Het softwarebedrijf Protime maakte bekend dat zij de ‘werkstandaard’ gaat verleggen. Waar de collega’s vroeger vooral op kantoor en soms thuis werkten, geldt bij Protime voortaan de thuiswerkplek als belangrijkste uitvalsbasis. ‘Het nieuwe normaal.’

Bikkelen achter een beeldscherm en creatief samenwerken

Uiteindelijk zal deze trend twee werkstromen opleveren: bikkelen achter een beeldscherm en creatief samenwerken. De ene helft van de werkweek zitten teamleden in hun eigen bubbel te pezen, de andere helft van de week komen ze samen om sociaal, werk-technisch en creatief de klokken gelijk te zetten.

Comeback van de creatieve sessie

Die gezamenlijke dagen, of ze nou op kantoor zijn of elders, vul je natuurlijk graag met een afwisselende combinatie van bezigheden. Je wil niet enkel en alleen koffietjes drinken of 8 uur lang saaie vergaderingen uitzitten. Ik ben ervan overtuigd dat ‘de creatieve sessie’, midden in deze omwenteling, wederom zijn waarde gaat bewijzen – en zijn sterke positie zal terugwinnen.

Uitkijken naar samenkomen

In zo’n sessie komen werk, creatie en het sociale mooi samen. Je boekt vooruitgang op het werkvlak door creatieve verbindingen te smeden én je leert elkaar tijdens dit proces óók nog eens beter kennen. Daarmee sla je drie vliegen in één klap. Als je het mij vraagt, wordt de creatieve sessie de bijeenkomst waar menig medewerker vanaf zijn thuiswerkplek naar uitkijkt. Dáár krijgt hij inspiratie voor nieuwe doelen, ideeën voor slimme processen en aanknopingspunten voor frisse samenwerkingen. En daarmee kan hij vervolgens heerlijk verder: alleen óf met z’n allen.

Thuishonk en werkbasis

De combinatie van solo bikkelen en samen de blik verruimen vormt de basis van het ‘nieuwe werken’. Die term stond járen geleden voor het weghalen van muren en vaste computers in het kantoor. Nu staat ‘ie enerzijds voor de stille scherpte van het individu binnen de vier muren van zijn thuishonk en anderzijds voor de creatieve kracht van de groep op de werkbasis. Het bedrijfsleven stoomt zich klaar voor een intelligente herstart, gebaseerd op de lessen die de lockdown ons leerde.