Hebben we straks een link tax & uploadfilter?

Woensdag 12 september is het zover. Het Europees Parlement gaat stemmen over de herziening van het Europees Auteursrecht. Er komen veel belangrijke onderwerpen aan bod, maar twee daarvan gaan ons allemaal – als internetgebruikers – aan: de link tax en het uploadfilter.

Wat is de link tax?

De link tax komt er kort gezegd op neer dat ook het overnemen van enkele zinnen uit nieuwsberichten, zelfs de titel, al als een inbreuk op het auteursrecht wordt gezien. Omdat een titel vaak voorkomt in een hyperlink, zou het plaatsen van de link daarom ook al een inbreuk op het auteursrecht opleveren.

Dat zou betekenen dat we niet meer zonder toestemming van de auteur of van de uitgever een link naar een artikel mogen publiceren.

Ik weet niet hoe het met jou zit, maar als het om mijn eigen artikelen gaat: hoe meer links hoe beter. Lezers komen op mijn website terecht en ik bepaal daar dan wel of ze voor de content moeten betalen of dat ze het gratis mogen lezen.

Link tax is een beperking van het citaatrecht

Op dit moment kennen we in de gehele EU het citaatrecht. In het ene land helaas wel eens net iets anders toegepast dan in het andere, maar toch. Om van het citaatrecht gebruik te kunnen maken, moet je aan 5 voorwaarden voldoen:

• Het werk waaruit je wil citeren moet al rechtmatig openbaar gemaakt zijn
• Je mag niet meer gebruiken dan je nodig hebt
• Je mag alleen citeren met als doel een aankondiging, beoordeling, polemiek of wetenschappelijke verhandeling of uiting met een vergelijkbaar doel
• Persoonlijkheidsrechten moeten in acht worden genomen, zo mag een werk bijvoorbeeld niet gewijzigd worden
• Waar redelijkerwijs mogelijk, moeten de bron en de naam van de maker op duidelijke wijze worden vermeld

Een kort citaat, of het nu tekst, een afbeelding, een scene uit een serie of een aantal seconden muziek is, mag meestal wel. De titel van een artikel is daarbij nooit een probleem. Sterker nog, tot nu toe hebben we in Nederland gevonden dat het overnemen van een titel en een paar regels tekst, met een doorverwijzing naar het oorspronkelijke artikel, een citaat was.

De link tax zou ons verbieden dat nog langer te doen.

In Duitsland en Spanje is het al mislukt

Duitsland voerde in 2013 een regel in waarbij er betaald moest worden voor het publiceren van citaten. Het achterliggende idee was dat grote bedrijven zoals Google gratis profiteerden van artikelen die uitgevers schreven. Er mochten maximaal 7 woorden gratis worden overgenomen. Uiteindelijk gaven de nieuwsmedia, nadat ze 40% van hun lezers verloren hadden, gratis licenties aan Google.

Spanje heeft een jaar later een vergelijkbare regeling in het leven geroepen. Totaal mislukt. Google indexeerde helemaal niets meer. Nieuwsmedia kregen tot 70% minder bezoekers op hun websites. Google mocht de links, titels en meta description immers niet meer tonen zonder toestemming van deze nieuwsmedia. Ze hebben daarom maar heel snel een licentie aan Google gegeven, zodat ze toch weer in de zoekresultaten op zouden duiken.

Regels die het citaatrecht beperken en waarvan de vraag is of ze überhaupt wel rechtsgeldig waren. Hoe dan ook willen we dit probleem nu niet voor heel Europa, toch?

Wat is het uploadfilter?

Je weet misschien wel dat YouTube en Facebook content weigeren of verwijderen als ze denken of weten dat de content onrechtmatig is en een inbreuk maakt op auteursrecht. Iedereen die content host, moet nu op deze manier vooraf content gaan filteren.

Lastig, want makers hoeven hun auteursrechten nergens te registreren. Hoe weet een hoster of de content van de maker zelf is of van iemand anders? Hoe kun je aantonen dat je wellicht wel toestemming hebt om het werk te mogen gebruiken?

Dan hebben we het nog niet gehad over uitzonderingen, zoals het citaatrecht en de parodie. Kan een computer filteren wanneer iets een citaat is en aan alle vijf de vereisten voldoet? Een computer heeft geen humor, hoe herkennen ze dan een parodie? Hier hebben we als mensen soms al voldoende moeite mee, laat staan dat een mens dit goed om kan zetten naar voor computers begrijpelijke regels.

Op dit moment is het zo dat platformen die niet steeds bekijken wat er op hun servers gepubliceerd wordt, in eerste instantie ook niet aansprakelijk zijn voor wat er op hun servers te vinden is. Pas als ze weten dat het onrechtmatig is, moeten ze het verwijderen.

De nieuwe regeling stelt voor dat platformen vooraf controleren of het publiceren van de werken wel rechtmatig is. Is het dat niet, dan moeten ze voorkomen dat het gepubliceerd wordt en anders moeten ze schadevergoeding betalen. Daar heeft natuurlijk niemand zin in en schade verhalen op de personen die hebben geüpload is een hoop gedoe. Consequentie daarvan is dat er een uploadfilter komt.

Wellicht haalbaar en betaalbaar voor platformen als Facebook en YouTube, maar niet per se voor bijvoorbeeld iemand die een forum beheert op of op een andere manier een platform met user generated content onder z’n hoede heeft.

Wanneer komen deze regels?

Allereerst gaat er op woensdag 12 september 2018 door het Europees Parlement gestemd worden over het voorstel en de grote hoeveelheid amendementen. De rest van het jaar zal vervolgens besteed worden aan debatten tussen het Parlement en de Commissie om vervolgens begin 2019 waarschijnlijk definitief te stemmen over de nieuwe auteursrecht-richtlijn.