Jongeren & online media: appen, swipen en bingewatchen

Jongeren weten optimaal gebruik te maken van social media. Ze vinden elkaar razendsnel. Aan de andere kant is de sociale druk bij jongeren om leuk gevonden te worden nog nooit zo groot geweest als nu. Het baart ons, de generaties die ook zonder internet zijn opgegroeid, zorgen.

Jongeren die altijd maar op hun smartphone kijken, en altijd maar online zijn. Is het echt zo erg? Of weten we gewoon nog te weinig over hoe ze alleen, of samen met leeftijdsgenoten, hun weg vinden in een wereld vol digitale media?

Internet (en natuurlijk: volle batterij) een eerste levensbehoefte

Geboren na 1996, 24/7 online en digitaler dan iedere voorgaande generatie. Jongeren groeien op met online media en het is ook niet meer dan normaal dat er altijd internet beschikbaar is. Het is net zo vanzelfsprekend als water uit de kraan. Kortom, internet is de eerste levensbehoefte. Een groot deel van hun vrije tijd brengen ze dan ook online door. In een eigen digitale leefwereld waarin zij alleen of met elkaar zijn. Vrij van alle dagelijkse ‘verplichtingen’ van ouders en school. Ze maken daar contact, trekken met elkaar op en ontwikkelen (online) kennis en vaardigheden.

En dat kan natuurlijk niet zonder de smartphone. De smartphone is volledig geïntegreerd in hun leven. 99 procent van de jongeren (13 tot 18 jaar) is in het bezit van een smartphone (pdf). Het is een generatie die volledig online opgroeit met een smartphone in de hand. Ze kunnen eerder swipen dan praten en worden daarom ook wel ‘Generatie Swipe’ genoemd.

Bingewatchen, appen en muziek luisteren

Jongeren gebruiken massaal social media. Bijna alle jongeren (99%) van 12 tot 25 jaar maken gebruik van social media. Om te luisteren naar muziek, filmpjes en series (Netflix) te bekijken, appen met vrienden en om te gamen. De sociale omgeving is voor jongeren van levensbelang. Maar hoeveel tijd besteden ze nou aan die media op een dag?

Uit onderzoek van Media:Tijd blijkt dat ze 7 uur en 42 minuten per dag aan media besteden (pdf). Het grootste deel daarvan besteden ze toch echt aan communiceren via social media (2 uur en 12 minuten) en bekijken van video’s en tv (2 uur en 15 minuten). Van die kijktijd is 21 procent gestreamd (via Netflix) of gedownload, en 11 procent is het kijken van filmpjes op onder andere YouTube.

Uit een recent Brits onderzoek blijkt zelfs dat jongeren al meer online ‘tv’ kijken (via Netflix) dan traditioneel voor de televisie. De overige tijd besteden ze aan het luisteren van muziek (1 uur en 35 minuten). En jongens doen dat per dag een half uur langer dan meisjes. Ook spenderen zij meer tijd (45 minuten) aan gamen dan meisjes.

Liever push-notificaties dan papier

Niet verrassend, maar jongeren hebben een sterke voorkeur voor mobiele apparaten, zoals de smartphone. Zo bekijken zij media voornamelijk op hun smartphone (4 uur en 30 minuten per dag). En nog maar 8 minuten op papier. En dat is bij alle ‘oudere’ generaties andersom: de mobiele technologie maakt daar nog plaats voor het ouderwetse papier. Jongeren blijven dus liever via hun smartphone op de hoogte van iets dan op papier. En dat is toch ook niet gek? Waarom zou je nog bijvoorbeeld nieuws in de krant willen lezen als je het de vorige dag al via een pushbericht van NOS of NU.nl tot je hebt genomen?

Mbo-studenten zijn vaker online

De meerderheid van de jongeren is máár 1 tot 3 uur per dag actief op social media. Leeftijd maakt geen verschil in de hoeveelheid tijd die jongeren aan social media spenderen. Behalve bij 15 en 16-jarigen. Zij zijn langer online, gemiddeld 5 uur per dag.

Social media zijn ook veel populairder bij meisjes dan onder jongens. Meisjes (22%) zijn gemiddeld 3 tot 5 uur per dag bezig met social media. Bij jongens is dit 17 procent. Ook geeft 11 procent van de meisjes aan meer dan 5 uur per dag online te zijn op social media. En dat ten opzichte van 4 procent van de jongens. Het opleidingsniveau heeft ook grote invloed op het online mediagebruik. Zo blijkt dat mbo-studenten 2,5 keer zo vaak dagelijks 5 uur of meer aan social media spenderen, als universitaire studenten.

Meisjes hebben meer last van FOMO

Wat is de voornaamste reden voor jongeren om social media te gebruiken? Gewoon omdat ze het leuk vinden (97%), contact willen met anderen (92,4%) of uit verveling (80%). Het feit dat ze geen informatie willen missen (fear of missing out, ook wel FOMO) is voor 49,8 procent een reden om social media te gebruiken. Dat laatste, hoe zit dat nou precies?

21 procent van de meisjes geeft aan vaak bang te zijn om dingen te missen als zij niet online zijn. Ze kunnen niet zonder WhatsApp, Facebook of Instagram.

Leeftijd speelt een belangrijke rol als het gaat om het missen van dingen op social media. Het blijkt dat 12 tot 18-jarigen het veel vervelender vinden als zij ergens niet online kunnen zijn, dan 18- tot 25 jarigen. Ook hebben meisjes hier meer last van dan jongens. 21 procent van de meisjes geeft aan vaak bang te zijn om dingen te missen als zij niet online zijn. Ze kunnen niet zonder WhatsApp, Facebook of Instagram.

Een verklaring hiervoor zie je terug in de functie van social media voor jongens en meisjes. Meisjes gebruiken social media vooral om contact te onderhouden met vriendinnen. Bij jongens ligt de nadruk op entertainment, YouTube-filmpjes kijken. Dit FOMO-effect is trouwens ook terug te zien in opleidingsniveau. Zo blijkt dat laag en middelbaar opgeleide jongeren hier meer problemen mee hebben dan hoger opgeleiden.

Likes belangrijker dan geld

Ipsos Mori ging nog een stapje verder. Ze hebben onderzoek gedaan naar het online leven van deze tieners om te ontdekken wat de impact van sociale media is op het echte leven (pdf). 16 procent van de jongeren geeft aan dat negatieve reacties of weinig likes op sociale media ook invloed hebben op het echte leven. En dit effect is wederom het grootst bij meisjes. Meisjes zeggen veel vaker verslaafd te zijn en besteden er meer tijd aan. Ze werken continu aan het perfecte plaatje. Die nieuwe profielfoto gaat dus echt offline als er niet meer dan tien likes bij staan.

11 procent van de jongeren gaf zelfs aan zich depressief te voelen als gevolg van vervelende berichten of het krijgen van weinig likes. En het gaat zelfs nog een stap verder. 9 procent van de jongeren geeft aan likes nog belangrijker te vinden dan geld. Dit laat heel duidelijk zien wat het belang is van de digitale leefwereld van jongeren, en wat de impact van social media daarop is.

Social media hebben een doel en functie

Jongeren weten daarentegen het snelst nieuwe social media en digitale trends op te pikken. Ze kunnen razendsnel keuzes maken in hun digitale leefwereld. Dat blijkt ook wel uit uit onderzoek van Ruigrok in het artikel: ‘Swipen, appen & snappen: zo gebruiken digitieners social media’. Zo blijkt dat elk socialmedia-kanaal een eigen doel en functie heeft.

Zo is Instagram voor het verzamelen van likes bij vrienden en onbekenden, Facebook voor familie, YouTube voor vermaak en gespreksstof en wordt op Snapchat de ware ik getoond aan vrienden. Jongeren weten nieuwe ontwikkelingen dus prima een plek te geven binnen hun online activiteiten.

Voorbeeld? Videochat-app Houseparty is een echte hype en is inmiddels ook een onderdeel geworden van hun medialandschap. Waar het begon als gezellig met z’n allen videochatten, zetten ze Houseparty nu in om huiswerk met elkaar te bespreken.

De veranderende rol van media voor jongeren

Jongeren zijn veel online en hebben vaak hun smartphone in de handen. Ze gebruiken social media met name om contact te leggen met anderen, en weten dit razendsnel te doen. De rol van media is sterk veranderd. Waar oudere generaties nog een voorkeur hebben voor papier, is de jeugd gefocust op communicatie via pushberichten.

Jongeren zijn veel beter in staat dan oudere generaties om nieuwe digitale trends en social media een plek te geven binnen hun digitale leefwereld. Elk socialmedia-kanaal geven ze een eigen doel en functie. Jongeren experimenteren sneller met nieuwe ontwikkelingen, maar weten dit ook snel effectief in te zetten voor hun eigen doeleinden. Denk aan de ontwikkeling van Houseparty dat nu gebruikt wordt om huiswerk te bespreken.

Jongeren zijn veel beter in staat dan oudere generaties om nieuwe digitale trends en social media een plek te geven binnen hun digitale leefwereld. Elk socialmedia-kanaal geven ze een eigen doel en functie.

Ze spenderen minder tijd aan traditionele media dan andere generaties, kunnen sneller informatie tot zich nemen en effectiever communiceren. Is dat dan zo erg? Je ziet bij jongeren dat social media een positief effect hebben op contact met vrienden en familie. En dat werkt ook offline door. Ze zijn dus niet volledig op hun scherm gefixeerd, maar hechten juist veel waarde aan het face-to-face contact met familie en vrienden. En dat bevestigt ook wel het interessante experiment van Onno Hansen-Staszynksi in samenwerking met 3FM: ‘24 uur lang alleen maar mogen chatten: zo reageren jongeren‘.

Ook leren omgaan met kansen en risico’s

Ook moeten we niet alle jongeren over één kam scheren. Opleidingsniveau, leeftijd en geslacht zorgen al voor verschillen in hun gebruik van social media. Zo zien we alleen binnen het mbo-onderwijs al een verschil tussen niveau 1 en niveau 4 -studenten. Het is goed om rekening te houden met verschillen en jongeren juist te stimuleren in het gebruik van online media.

Wel ligt er nog een grote open ruimte in het informeren van jongeren op het gebied van social media. Denk aan onderwerpen als FOMO en kansen en bedreigingen van social media. Daarin ligt een rol weggelegd voor ouders en onderwijs. Het is namelijk cruciaal dat we jongeren ook leren om te gaan met de kansen en risico’s die het internet biedt.