Filter
ChatGPT Kan Twitter de verkiezingsuitslag voorspellen?
In september mogen we weer stemmen. Zou de aankomende verkiezingscampagne eindelijk de boeken ingaan als de campagne waarin sociale media definitief doorbraken? In dit vijfde deel van de serie over de rol van social media in de aanstaande verkiezingen, antwoord op de vraag: kan Twitter de verkiezingsuitslag voorspellen?
Opiniepeilingen
Het is verkiezingstijd, dus overstelpen de media ons weer met opiniepeilingen. Wekelijks of zelfs dagelijks komen Maurice de Hond, Ipsos Synovate, TNS NIPO en EenVandaag met eigen peilingen over de actuele politieke voorkeuren van de Nederlanders. De opiniepeilingen geven een beeld van de verschuivingen in de kiezersvoorkeuren, maar in absolute zin zitten ze er vaak naast, tot zelfs wel 15 zetels.
Er kunnen ook grote verschillen zitten tussen de peilingen van de bureaus: zo was eind juni bij Maurice de Hond de VVD de grootste, terwijl bij TNS Nipo de SP duidelijk nummer één was.
De marktonderzoeksbureaus werken met panels van enkele duizenden leden. Ze proberen daarbij een zo representatief mogelijke steekproef van de samenleving te betrekken, maar dat lukt maar tot op zekere hoogte. Het grote aantal zwevende kiezers maakt peilen er ook niet gemakkelijker op. De vraag is of het ook anders kan.
Social media: bron van informatie
De laatste jaren zijn sociale media een prominente plaats geworden voor het bespreken van politieke kwesties en voor politiek geïnteresseerden om elkaar te ontmoeten. Dit levert enorme hoeveelheden gegevens op, die openbaar en doorzoekbaar zijn. Eerder werden door analyses van grote hoeveelheden Twitterberichten al beurskoersen, griepgolven en bioscoophits voorspeld. Is het mogelijk om diezelfde ‘wisdom of crowds’ af te tappen voor het voorspellen van de verkiezingsuitslag?
Zowel Frankwatching (de TwitterMonitor i.s.m. DamKam) als Marketingfacts (i.s.m. Coosto) onderzoeken de politieke ontwikkelingen via analyses van sociale media in de aanloop van de verkiezingen. Enkele resultaten stemmen hoopvol. Zo voorspelde Marketingfacts de uitslag van de verkiezing van de CDA-lijsttrekker in mei dit jaar vrij nauwkeurig: Sybrand van Haersma Buma zou winnen, met een meerderheid van 50%, gevolgd door Mona Keijzer. Deze voorspelling kwam uit. In 2010 werden in Amerika de uitslagen van de tussentijdse verkiezingen nauwkeurig voorspeld met behulp van analyses op basis van Facebook en Twitter.
Als we kijken naar de experimentele peilingen van Buzzpeil, zien we kleine verschillen met de peiling van Maurice de Hond, die op dezelfde dag uitkwam. Bij Buzzpeil staat de VVD op 33 zetels, bij De Hond op 29. Buzzpeil zet de SP op 32 zetels, De Hond op een zetel minder. De PVV staat bij Buzzpeil op 18 zetels, bij De Hond op 20. Buzzpeil zet de PvdA op 20 zetels, De Hond denkt een zetel minder. Het CDA staat in beide peilingen op 14 zetels. De verschillen zijn dus relatief klein, wellicht met uitzondering van de VVD. Betekent dit dat we op sociale media af kunnen gaan?
Discussie over betrouwbaarheid
Diverse wetenschappers doen al een tijdje onderzoek naar de vraag of gegevens van sociale media gebruikt kunnen worden voor politieke peilingen. Onderzoekers van de Technische Universiteit van München, Andranik Tumasjan en anderen, deden onderzoek naar de Duitse parlementsverkiezingen van 2009 en analyseerden daarvoor meer dan 100.000 berichten op Twitter. De vraag was wat de relatie was tussen tweets over politieke partijen en de uiteindelijke uitslag. Hun resultaten suggereren dat sociale media een belangrijke voorspeller van de verkiezingsuitslag kunnen zijn.
Het percentage tweets waarin een politieke partij wordt genoemd, blijkt sterk overeen te komen met het percentage stemmen dat de partij uiteindelijk kreeg. 30.1% van de tweets ging over Angela Merkel’s CDU, terwijl de partij 29.0% van de stemmen kreeg. De liberale FDP kreeg 17.3% van de tweets en 15.5% van de stemmen. Het grootste verschil tussen tweets en stemmen was bij de Groenen, die 3.3% meer stemmen dan tweets binnenhaalden. Deze scores kunnen zich meten met die van reguliere opiniepeilingen, die altijd iets van de echte uitslag af zitten.
Toch is hiermee nog niet overtuigend een instrument ontwikkeld dat de verkiezingen echt kan voorspellen. De Duitse onderzoekers laten zien dat er weliswaar overeenkomsten zijn tussen sociale media en verkiezingsuitslagen, maar de vraag is over welke periode de tweets moeten worden bekeken: hoe lang voor de verkiezingen moet deze periode starten en welke partijen moeten er in de analyse worden meegenomen?
Jungherr en zijn collega’s laten bovendien zien dat de tweets over de Duitse verkiezingen ook hele andere uitslagen kunnen geven. Als de in Duitsland relatief succesvolle Piratenpartei aan de analyse wordt toegevoegd, blijkt de verkiezingsuitslag helemaal niet meer goed voorspeld wordt. Maar na toevoeging van de Piratenpartei in de analyse gaat plotseling 34.8% van de tweets over deze partij, wat in geen relatie staat tot de verkiezingsuitslag. Zo’n grote hoeveelheid berichten van één partij kan de uitkomsten van de analyses sterk verstoren. Er zitten dus toch nog wat haken en ogen aan de sociale media analyses als het gaat om het voorspellen van de verkiezingsuitslag die maken dat sociale media wellicht geen goede manier zijn om verkiezingsuitslagen te voorspellen.
Een nieuw instrument?
Analyses van sociale media hebben bovendien last van het feit dat er geen sprake is van een representatieve steekproef van de bevolking. Hoger opgeleide en politiek geïnteresseerde mannen zijn oververtegenwoordigd. Opiniepeilingen door marktonderzoeksbureaus zijn representatiever door zorgvuldige samenstelling van de panels. Daar wordt bewust op gelet bij de weging van de uitkomsten.
Toch lijken sociale media in bepaalde gevallen wel goed voorspellend. Partijen of kandidaten die in sociale media veel genoemd worden, krijgen doorgaans dus ook meer stemmen. Deze vergelijking is wel gevaarlijk, omdat hypes grote invloed kunnen hebben op de resultaten in de sociale media, terwijl die niet in relatie hoeven te staan tot kiezersvoorkeuren. Het voorbeeld van de Duitse Piratenpartei laat dat duidelijk zien.
Er blijft dus nog genoeg te onderzoeken over analyses via sociale media en de mogelijkheden om daarmee te voorspellen. De grootste partij worden in september, daar draait het nu natuurlijk om. Maar laten we niet vergeten dat sociale media veel kwalitatieve informatie bevatten over hoe er in de samenleving wordt gedacht over politieke voorstellen en maatschappelijke thema’s. En dat is minstens zo waardevol.
Over de auteurs
