Betalen met bitcoins wordt steeds makkelijker: van Arnhem tot Bangkok

De acceptatie van bitcoins gaat traag. Het aantal plekken waar je er mee kunt betalen groeit slechts langzaam, evenals het aantal mensen dat ze uitgeeft. Toch gaat een Amsterdamse kok met een smartphone vol bitcoins naar Thailand, in de hoop dat ze daar welkom zijn. Tegelijk doet een ondernemer in de Zoetermeerse Dorpsstraat hard zijn best zijn winkel om te toveren tot een walhalla voor virtuele valuta en noemt Arnhem zich bitcoinhoofdstad van de wereld.

Een salaris in bitcoins

Kok Eli Witteman heeft niet veel tijd. Hij moet de keuken in om voorbereidingen te treffen voor het avondmaal: de mise en place in vaktaal. Maar goed, hij kan wel even poseren voor een foto waarop hij naarstig op zijn smartphone kijkt om te zien of zijn salaris al is overgemaakt in de vorm van bitcoins. Nee, de werkgever van het Hofje van Wijs aan de Amsterdamse Zeedijk heeft de digitale munten die hem toekomen nog niet overgepiept. Eli is in dit restaurant de kok, die er Tartufo met pasta en eendenborst klaarstoomt. De zaak was een van de eerste in Nederland die bitcoins van klanten accepteert. Eigenaar Lex Hey is een promotor van de coin.

Vakantiegeld en bonussen

Eli is misschien niet de eerste die zijn hele salaris of een deel ervan in bitcoins krijgt uitgekeerd. Vorig jaar ontvingen de medewerkers van softwarebedrijf Eliantie in Rijswijk hun vakantiegeld al in de vorm van de virtuele munt. Het Amerikaanse online meubelbedrijf Overstock.com keert bonussen uit als bitcoins (eigenaar Patrick Byne is een bekende bitcoin-evangelist), en het bitcoinbedrijf Blockchain.info doet dat met het hele salaris van de medewerkers. Maar de manier waarop Eli zijn bitcoins gaat uitgeven, is wel bijzonder: tijdens een verblijf van een half jaar in Thailand, waar hij in oktober voor vertrekt.

‘Zijn mijn bitcoins welkom in Thailand?’

“Ik kook bij Hofje van Wijs als een bijverdienste”, zegt de kok. “Ik ben gepensioneerd en heb verder niet zoveel inkomsten. Wat moet ik ’s winters hier in Nederland? In Thailand is het weer beter en de mensen zijn er geweldig. Ik begin in Bangkok en daar blijf ik wel een tijdje. Ik houd eigenlijk niet van steden, maar ik ben als een blok voor deze stad gevallen toen ik er vorig jaar voor het eerst was”. Eli geeft blijk van zijn liefde voor het land met een Thaise tatoeage op zijn arm: ‘Thailand Forever’ staat er. Dat verzekert hem van een warm welkom op de meeste plekken in het land. Maar geldt dat ook voor zijn bitcoins? Daar moet Eli het antwoord nog even op schuldig blijven. Dus terwijl de kok de vuren in de keuken hoog opstookt, legt de schrijver van dit verhaal zijn oor te luister om tips te verzamelen voor Eli.

Betalen in Thailand

Zo hoor ik van een Nederlander die vorig jaar in Thailand was, dat het met bitcoins goed bier drinken is in de Pattaya Beer Garden, ten zuiden van Bangkok. “Bitcoins accepted here” staat er op de site. In Bangkok zelf dient ChitBeer in stadsdeel Nonthaburi zich aan. Uitbater Wichit Saiklo bevestigt per e-mail dat de zaak nog steeds open is (op zaterdag en zondag) en dat de bitcoinmachine er ook nog staat. Met deze ATM kun je bankbiljetten wisselen in bitcoins en bitcoins in bankbiljetten.

Met de bitcoinmachine kun je bankbiljetten wisselen in bitcoins en bitcoins in bankbiljetten.

Een bitcoin-pinpas

Omdat dit soort apparaten in Thailand nog dun gezaaid is (via internet kun je er één vinden) en er via Google in Thailand behalve via coinmap.org nauwelijks meer zaken te vinden zijn die bitcoins accepteren, denkt Eli soelaas te vinden in een ‘bitcoin debitcard’, eigenlijk een prepaid creditcard. Er komt op dit moment een stortvloed van dergelijke kaarten over ons heen, afkomstig van merken als e-coin, ANX, Coinkite, Xapo, Nuovocard, Bitplastic, PrePaidvCard, Second Card en OKPay. Het kenmerkende van al deze kaarten is dat je er in veel winkels mee kunt betalen, als ware het een normale creditcard. En je kunt er lokaal geld mee opnemen uit een ATM, dus de lokale munt baht in Thailand. Ik besluit me te verdiepen in deze nieuwe kaarten.

Bitcoin-passen vergeleken

Sommige kaarten dragen het logo van Visa of MasterCard omdat ze van het betalingsnetwerk van deze bedrijven gebruik maken. Dat wekt vertrouwen, maar is feitelijk vloeken in de kerk. De bedoeling van bitcoin is immers een alternatief zijn voor de gevestigde geldorde.

De gebruiksvoorwaarden van de kaarten zijn allemaal anders. De meeste rekenen transactiekosten voor de gebruiker en de acceptant, en die vooral hoog zijn als je er contant geld mee opneemt. OKPay krijgt een goede recensie op Deepdotweb, maar op de site zelf blijkt dat je er geen bitcoins op kunt storten, vanwege ‘bankrestricties’.  Wat onhandig bij de meeste kaarten is: je moet ze ‘vullen’ met geld. En als je ze kwijtraakt, ben je je geld ook kwijt. Een pinpas en een normale creditcard zijn in dat opzicht veel handiger.

Het logo van Visa of MasterCard wekt ogenschijnlijk vertrouwen, maar is feitelijk vloeken in de kerk.

Kaart van Xapo heeft beste condities

Op de keper beschouwd blijkt Xapo de beste condities te hebben. Ze vragen je niet het hemd van het lijf: bijvoorbeeld wel een paspoortnummer, maar niet een scan van je paspoort. Internationaal is nu eenmaal afgesproken dat dit soort kaarten niet anoniem mogen zijn. De eenmalige aanschafkosten van de kaart zijn 18 euro (te betalen in bitcoins). Het eerste jaar is gratis, daarna betaal je 10 euro per jaar. De kaart is verkrijgbaar voor euro’s, dollars en Britse ponden.

Betalingen in de valuta van je kaart zijn gratis. Voor andere valuta geldt een commissie van 3 procent. Je kunt terecht overal waar VISA wordt geaccepteerd. Geldopname in de kaartvaluta kost 2,25 euro per keer, in andere valuta 2,75 euro. Bij gebruik trekt de kaart bitcoins van je account bij Xapo. Je hoeft de kaart zelf dus niet te laden.

Nadelen van de Xapokaart

Er zijn enkele minpuntjes. Opmerkelijk is dat de pagina om de Xapokaart aan te vragen niet gelinkt is aan de hoofdsite en alleen te vinden is als je Xapo googelt. Ook is de site zelf wat warrig. De helpdesk en de pressdesk worden echter waargenomen door Anni Rautio en die reageert prompt op vragen. Er wordt hard gewerkt aan de site en kaarten worden binnen tien tot vijftien dagen geleverd, zegt ze. We wachten af en kunnen straks Eli van advies dienen. Kosten zal hij dus in elk geval moeten maken als hij niet alleen bitcoinbetalingen wil met z’n telefoon. Dat is kosteloos, maar er zijn weinig adressen waar dat kan.

Eli moet dus nog even goed nadenken voor hij beslist om zo’n kaart te nemen, ook omdat hij naar eigen zeggen “…zo min mogelijk te maken wil hebben met de reguliere banksector. Dat is een gevoelskwestie voor mij.” Zeker is dat de pensionado zich in Thailand in een bitcoinavontuur gaat storten. Tips van lezers zijn daarom welkom, ook voor een eventueel te kiezen debit card.

In winkels betalen met je bitcoins: in Zoetermeer & Arnhem kan het

Als Eli in Thailand toch niet met een flitsende kaart kan zwaaien, kan hij zijn kansen het best vergroten door in een strakke outfit ten tonele te verschijnen. Met dat doel voor ogen kan hij al vóór vertrek een stapeltje bitcoins uitgeven in de Dorpsstraat in Zoetermeer. Daar huist het House of Blue Jeans, dat door eigenaar Michael Hauser is omgetoverd tot een modelzaak voor betalen met virtueel geld. En in zijn slipstream neemt hij collega-ondernemers in de straat mee.

Bitcoins & Digibyte

“Ik heb twee jaar een studie gemaakt van hoe ik betalen met virtueel geld in mijn zaak kan toepassen,” zegt Michael door de telefoon. “Ik ben begonnen met het bekijken van bitcoins. Daar kunnen klanten al sinds een jaar mee betalen. Maar ik stuitte ook op DigiByte. Daar raakte ik zo enthousiast van, dat ik de bedenker Jared Tate ben gaan helpen met de ontwikkeling en de promotie ervan en het beantwoorden van vragen op forums. Tate is naar Nederland gekomen en samen hebben we de techniek van mijn winkel uitgedacht en geïnstalleerd.”

En zo zijn er nog veel meer virtuele munten

DigiByte is een van de vele zogeheten altcoins (alternatieve coins) die ontstaan naast bitcoins. Ze gebruiken dezelfde blockchaintechniek, maar met iets andere specificaties. DigiByte zegt bijvoorbeeld dat transacties sneller kunnen worden afgehandeld, dat het een grotere capaciteit heeft en dat de munt vooral geschikt is voor kleine bestedingen. Er zijn al honderden altcoins: Litecoin, Dogecoin en Florincoin zijn de bekendste en er is ook een Guldencoin. Hoewel Bitcoin verreweg de grootste is, is het voorstelbaar dat straks diverse coins naast elkaar bestaan, en dat de ‘wallet’ waarin je ze bewaart, voor elke soort een eigen vakje heeft. Michael Hauser accepteert inmiddels ook de Guldencoin.

Virtueel betalen in Zoetermeer neemt toe

Michaels enthousiasme voor virtueel betalen werkt aanstekelijk. Hij heeft de collega’s van Van Herwijnen Walking & Outdoor en Mijn Restaurant bij hem in de straat al weten aan te steken. “Ik overtuig ze met het argument dat het bijna niks kost. Dus waarom zou je het niet proberen? Het is goedkoper dan de huidige betaalsystemen en sneller. Bovendien worden hun coins meteen ingewisseld voor euro’s, dus hebben geen last van mogelijke koersdalingen.” Als echte coinadept bewaart Michael de coins die hij drie tot vier keer per maand van klanten krijgt wel in de oorspronkelijke vorm. Daarmee kan hij een deel van de rekening van zijn Amerikaans leverancier T.K. Axel voldoen en dat gebeurt à la minute. Zodra het prijskaartje wordt gescand, worden de DigiBytes overgemaakt naar de VS.

Loyaliteitsprogramma met digitale munten

Michael: “En dat is nog lang niet de enige gloednieuwe techniek in de winkel. Zo heb ik samen de andere ondernemers een loyaliteitsprogramma bedacht rond de DigiByte. Als een klant van mij met de app van DigiByte de winkel in komt, wordt dat gesignaleerd door een ontvanger. Prompt krijgt hij een handje DigiBytes in z’n digitale portemonnee, als cadeau. Die DigiBytes worden betaald door de collega-ondernemers, die daarmee reclame maken voor hun winkel. Het enige dat de klant moet doen om die coins te activeren, is de advertenties in de app lezen. Zo probeer ik iedereen er bij te betrekken, zodat collega’s straks zeggen: Dat mag ik niet missen!” Het is mogelijk dat Michaels collega’s ook vallen voor andere onderdelen van het concept van House of Blue Jeans. Zo kunnen klanten zien hoe een kledingstuk staat met behulp van een virtuele 360-gradenspiegel en is het mogelijk aankopen al in het pashokje af te rekenen.

Arnhem bitcoinhoofdstad van de wereld
Michael Hauser in Zoetermeer is een van de weinige ondernemers in Nederland die echt werk maakt van het accepteren van virtuele valuta. Arnhem noemt zich de bitcoinhoofdstad van de wereld. Nergens anders zoveel zaken op zo’n kleine oppervlakte zijn die de munt accepteren; nu meer dan zeventig. Daar kunnen ze trots op zijn. Maar de omzetten blijven lagen laag. Sinds de drie jongelingen van BitKassa in mei 2014 Arnhem hebben opgestuwd in de vaart der volkeren, is de verkoop van alle ondernemers samen nog niet boven de veertigduizend euro in totaal uitgekomen. Ondernemers reageren enthousiast over de bitcoin als ze worden gebeld, maar geen van de vijf die de telefoon opneemt gebruikt zelf een virtuele munt.

Arnhem noemt zich de bitcoinhoofdstad van de wereld. Je kan al in meer dan zeventig zaken met bitcoins betalen.

Practice what you preach

Dat is jammer, want ‘practice what you preach’ zou het motto moeten zijn om het kip-eiprobleem te doorbreken. Er moeten meer betalers komen en meer zaken die de bitcoin accepteren. En als je ze zelf gebruikt, kom je op ideeën en word je enthousiast. Net als Michael Hauser. De sneeuwbal rolt, maar hij wordt niet snel dikker. Bedrijven gebruiken de bitcoin graag om er mee in de publiciteit te komen en daar houdt het vaak mee op. Zo geeft Maurice Blanken van softwarebedrijf Eliantie in Rijswijk toe dat ze vorig jaar louter om publicitaire reden het vakantiegeld in bitcoins hebben uitbetaald. Dit jaar doen ze dat al niet meer, ook al heeft het bedrijf apparaten in huis waarmee bitcoins worden gedolven.

Slechte naam van bitcoins

Wat ook niet helpt, zijn de berichten waarin bitcoins in een slecht daglicht worden gesteld, bijvoorbeeld omdat de directeur van een wisselkantoor er met de coins vandoor is, wallets zijn gehackt, drugs zijn gekocht met bitcoins of bitcoins worden geëist als losgeld. Tja, eigenlijk allemaal dingen die ook met dollars en euro’s gebeuren. Het doet velen denken dat de bitcoin zelf crimineel is. Maar dat kan natuurlijk niet: geld is neutraal. Of beter: “Geld doet goede dingen voor een goed iemand en slechte dingen voor een slecht iemand”, zo noteerde Philo van Alexandrië al rond het jaar nul.

“Ook in Cambodja hebben bitcoins een slechte naam”, zegt onze Nederlandse bron in Azië, die om die reden liever anoniem blijft. Gelukkig voor kok Eli Witteman is de bitcoin in Thailand niet meer illegaal. Maar mochten de autoriteiten daaraan twijfelen en Eli in problemen komen, dan kan hij een beroep doen op de Nederlandse advocaat Peter Plasman. Bij hem kun je ook betalen met bitcoins. Maar die worden voordat ze bij hem op kantoor aankomen, omgerekend in euro’s. Dat dan weer wel. Hoe op het idee kwam voor deze stunt? Van zijn zoon. Die heeft de Guldencoin bedacht.

Update: Xapokaart

De inkt waarmee dit verhaal is geschreven was nog niet droog, of de Xapokaart viel al in de bus. Na telefonische activatie was hij gereed voor gebruik. Bij cadeauwinkel Vinilo in Maastricht vond de eerste test plaats. Gelukt!

Daarna volgden boekwinkel Dominicanen in dezelfde stad, de NS en Albert Heijn in Sittard en tenslotte de NS op Amsterdam Amstel, waar de ING-kaart werd uitgestoten maar Xapo wel werd geaccepteerd. Betalen gaat met een pincode van vier cijfers. De bevestiging kwam al tijdens de betaling binnen op de Xapo-app op de smartphone. Ping!

Zo makkelijk is het dus, als je bitcoins wilt uitgeven bij vrijwel alle bedrijven waar je met een pinpas kunt betalen en die dus dikwijls ook VISA-accepteren, zonder extra kosten voor de betaler. Xapo heeft de test glansrijk doorstaan.