Online identiteitsfraude: kan het jou ook overkomen?

Zoals elke gebruiker van social media weet, gebeurt het vaak bij beroemdheden: het stelen of overnemen van iemand zijn identiteit. Of het nou gaat om het gebruiken van iemands naam of van iemands foto’s; het gebeurt, dat is algemeen bekend. Echter niet alleen beroemdheden worden hiermee geconfronteerd.

Dagelijks komen er steeds meer slachtoffers van identiteitsfraude op het internet bij. Maar waarom gebeurt dit eigenlijk? Welke mensen zitten hierachter? En is onze identiteit op Facebook wel veilig? Een sluitend antwoord is er niet op deze vraag. Wel zijn er enkele verklaringen voor dit fenomeen.

In 2010 maakt Nev Schulman de documentaire Catfish. Online kwam hij in contact met Megan en werd verliefd op haar. Na een tijd contact te hebben gehad bleek Nev een ‘catfish‘ aan de haak te hebben geslagen. Een catfish is iemand die zich op het internet voordoet als iemand anders met behulp van social media. Deze catfish probeert de aandacht te trekken van andere personen en in vele gevallen zorgt hij of zij ervoor dat iemand verliefd wordt op deze persoon.

Het plegen van identiteitsfraude

Identiteitsfraude kan erg veel schade aanrichten. Dit kan bij zowel de persoon die voor de gek wordt gehouden, als bij de persoon wiens identiteit gebruikt wordt. In Nederland waren er in 2007 nog maar 75.000 slachtoffers van identiteitsfraude, in 2012 waren dat er al 612.000. De kans dat dit in relatie staat met de groei van social media is maximaal.

In Nederland waren er in 2007 nog maar 75.000 slachtoffers van identiteitsfraude, in 2012 waren dat er al 612.000.

Om erachter te komen welke personen en redenen achter identiteitsfraude zitten, heb ik een ervaringsdeskundige geïnterviewd. Deze persoon is slachtoffer geworden van identiteitsfraude. Haar identiteit werd maar liefst 5 jaar lang gebruikt door een tot nu toe onbekende persoon. De gefraudeerde persoon wil uit veiligheidsoverwegingen anoniem blijven en voor het leesgemak noemen we deze persoon in het artikel: Marieke.

Welk type mens pleegt identiteitsfraude?

Over het algemeen zijn het aantrekkelijke personen wiens identiteit gebruikt wordt om anderen mee voor de gek te houden. Denk hierbij aan fotomodellen of gespierde sporters, maar ook aan normale studenten of scholieren die hun best doen om er goed uit te zien. De persoon die achter de gestolen identiteit zit, is in sommige gevallen een bekende van de persoon waarvan de identiteit gestolen wordt.

Echter, dit hoeft niet. In andere gevallen zoekt iemand random op Facebook naar een persoon die overeenkomt met deze persoon wie hij in gedachten heeft. Marieke is er uit onmacht van de politie nooit achtergekomen wie er met haar identiteit aan de haal is gegaan. Deze vraag spookt een jaar nadat de persoon haar profiel heeft verwijderd, nog steeds door haar hoofd.

Gevolgen

Mariekes identiteit is 5 jaar lang gebruikt op verschillende kanalen. Op zowel Facebook als op Hyves zijn haar foto’s gebruikt onder een andere naam. Doordat de persoon bekenden van Marieke heeft toegevoegd op Facebook, is Marieke erachter gekomen dat haar identiteit gebruikt werd. Het nepaccount had toen al meer dan 100 vrienden en gebruikte veel verschillende foto’s van haar.

Achteraf is gebleken dat deze persoon in privéberichten zelfs foto’s van naakte lichamen heeft verspreid met hierbij het verhaal dat dit Marieke zou zijn. Marieke werd hier op aangesproken toen ze een festival bezocht. “Gelukkig kwam het naakte lichaam niet overeen met mijn eigen lichaam, hierdoor geloofden mensen dat ik het niet echt was”, geeft Marieke aan. Hierdoor heeft het Marieke geen persoonlijke blijvende schade aangericht. Wel is ze erg voorzichtig geworden met het omgaan en verspreiden van haar foto’s op Facebook en op andere socialmediaplatformen.

Waarom?

In het geval van Marieke is ze er nooit achtergekomen welk individu 5 jaar lang achter haar identiteit heeft gezeten. Ze vermoedt wel dat dit een bekende is geweest, omdat de persoon in contact is gekomen met bekenden van haar. Omdat de persoon in kwestie niet is achterhaald, is het de grootste angst van Marieke dat deze persoon nog steeds in het bezit is van haar foto’s. Deze foto’s kunnen dus opnieuw gebruikt worden om identiteitsfraude te plegen.

In het geval van Nev Schulman die een ‘catfish’ ontmaskerde, gebruikte de persoon de digitale wereld als ontsnapping uit haar ongelukkige en onzekere bestaan. Door een compleet Facebook-leven te bedenken en te leiden kon ze iemand zijn die ze wilde zijn.

Een andere reden om iemands identiteit te stelen is jaloezie. Het willen kopiëren van het leven van een ander is populair en ontzettend gemakkelijk geworden door de toename van socialmediagebruik. Het opkijken en jaloers zijn op knappere of bekendere personen speelt in het leven van sommigen een grote rol in het dagelijks leven.

Kun je identiteitsfraude voorkomen?

Het is onmogelijk om in alle gevallen te voorkomen dat je slachtoffer wordt van identiteitsfraude. Het kan zijn dat je eigen identiteit wordt gebruikt, maar het kan ook zijn dat iemand jou met een andere identiteit voor de gek wil houden. In het laatste geval is het raadzaam om altijd de foto te controleren waarvan iemand zegt dat het zijn of haar identiteit is.

Zoeken via Google Afbeeldingen

Hoe doe je dit? Je kunt de naam van de persoon checken in Google Afbeeldingen. Het is mogelijk om foto’s te uploaden en wanneer deze foto’s ergens anders voorkomen op het internet, wordt deze zichtbaar in de zoekresultaten. Mocht deze foto ook gebruikt worden onder een andere naam, dan kun je ervoor kiezen deze persoon op te zoeken op Facebook. Kom je deze persoon daar tegen onder een andere naam? Dan heb je een ‘catfish’ aan de haak geslagen.

Profielen afschermen

Om ervoor te zorgen dat jouw identiteit niet wordt gestolen is het verstandig socialmediaprofielen goed af te schermen. Zorg ervoor dat je foto’s alleen zichtbaar zijn voor vrienden. Het is niet gezegd je dan zekerheid hebt dat het je niet overkomt, maar dit verkleint de kans aanzienlijk.

Slachtoffer van identiteitsfraude?

Ben jij slachtoffer van identiteitsfraude? Dan is het verstandig om aangifte te doen bij de politie. De politie neemt zaken als identiteitsfraude zeer serieus, maar ze kunnen niet altijd wat doen. In het geval van Marieke kon de politie haar niet helpen, omdat de fraude via Facebook plaatsvond. Er zijn enkele computerspecialisten die goed zijn in het achterhalen van IP-adressen en op deze manier kunnen daders soms opgespoord worden. Echter, in sommige gevallen heeft de politie dus niet voldoende macht om dit te achterhalen.

Een online leven

Wanneer iemand niet gelukkig of tevreden is met wie die zelf is, is het erg gemakkelijk om online een ander leven te leiden. Door de diversiteit aan socialmediakanalen is het erg simpel geworden om het leven van iemand anders te kopiëren of over te nemen. Niemand die kan controleren wie je bent, niemand die kan voorkomen dat je je als een ander voordoet.

Leven we tegenwoordig in een te anonieme wereld? Levert het internet gevaarlijke situaties op? Een eensluidend antwoord op deze vragen is er niet. Waar het internet het leven voor de één dragelijk maakt, kan het internet het leven van een ander juist verwoesten.