Gamification: 8 voorbeelden van hoe het vooral níet moet

Gamification in de vingers krijgen blijkt nog knap lastig. Het vergt een breed perspectief op een groot aantal verschillende expertisevlakken zoals design, techniek en psychologie. Als je niet in staat bent de knoppen op de juiste manier op elkaar af te stellen, is een fout snel gemaakt en zal je gamificationproject ten onder gaan. Val vooral niet in deze 8 gamification-valkuilen!

#1 Gamification aan de macht

Sommige organisaties zetten gamification in als ‘tooltje’ om hun medewerkers strakker te monitoren. Ze gebruiken het systeem om elke stap die hun medewerker zet te volgen, om ze op die manier te managen en misschien wel te manipuleren. Gamification wordt zo ingezet als trucje om mensen te dwingen iets te doen. Het mag duidelijk zijn dat dit niet gezond is voor je medewerkers. Laat staan voor je organisatie.

Schuldig: ‘Guess The Next Cashier Who Will Be Fired!’ van QC Mart

De eigenaar van QC Mart, een pompstation en gemakswinkelketen in Iowa, bedacht in maart 2011 een ‘leuke wedstrijd voor zijn medewerkers’. Om het spel te winnen moesten alle medewerkers de naam van degene die, naar hun mening, als eerste ontslagen zou worden in een envelop stoppen. Vervolgens zouden er secret-shoppers bij de verschillende vestigingen gaan inspecteren.

Kassiers die werden betrapt op bijvoorbeeld het gebruik van hun mobiele telefoon, het dragen van een hoed of het parkeren van hun privéauto bij één van de pompen, werden ontslagen. Als de naam in jouw envelop overeenkwam met de persoon die zojuist was ontslagen, won je maar liefst $10 cash. Oh en nog een regeltje, er was slechts 1 winnaar per ontslag en daarna begon de wedstrijd opnieuw. Succes!

Gebruik gamification altijd positief

De les die we hieruit kunnen trekken? Gebruik gamification altijd met een positief uitgangspunt, om mensen aan te moedigen in hun functie, om ze te prikkelen hun kennis te verbreden, om een gevoel van betrokkenheid bij ze uit te lokken en om meer betekenis te geven aan hun werkzaamheden.

#2 Betekenisloos stickers uitdelen

Te vaak zie ik dat game-elementen ergens op goed geluk opgeplakt worden. En dan denkt men achterover te kunnen leunen: ‘kom maar op met die betrokkenheid!’ Zo werkt het dus niet, je gamificationsysteem blijft op deze manier een beetje drijven aan de oppervlakte. Tijd om een flinke duik te nemen en meer diepgang te geven aan de manier waarop je gamification inzet.

Schuldig: schoenenretailer

Een bedrijf dat zich schuldig heeft gemaakt aan het inzetten van betekenisloze gamification is Zappos. De schoenenretailer vond het een goed idee om zijn VIP-leden te belonen met badges voor het regelmatig winkelen en het schrijven van reviews. Het doel of de betekenis van deze badges was totaal onduidelijk. Niemand wist wanneer je ze kreeg of waarvoor. Gebruikers werden hierdoor met verwarring achtergelaten.

Intrinsieke motivatie

De badges van Zappos hadden geen waarde en dat maakt het niets meer dan afbeeldingen. Probeer met gamification altijd in te spelen op de betekenis van intrinsieke motivatie. Dit is zo belangrijk om echt gedrag te veranderen en duurzame resultaten te behalen. Daarmee voeg je op een positieve manier iets toe voor je speler.

#3 Fun op bevel

Lachen jouw medewerkers omdat ze plezier hebben in hun werk of omdat dat van ze wordt verwacht? Fun is no fun when you are told to have fun. We kunnen van alles een feestje maken. ‘Fun’ kent geen grenzen, maar je kunt mensen niet dwingen iets leuk te vinden. Gamification is bedoeld om de voorwaarden te creëren die ons mensen in staat stelt om plezier te beleven. Een van de voorwaarden om mensen plezier te laten beleven, is dat het op vrijwillige basis gebeurt.

Schuldig: My Marriott Hotel

Voor het werven van nieuwe managers, lanceerde het Marriott Hotel enige tijd geleden het Facebook-spel ‘My Marriott Hotel’. Het is vergelijkbaar met FarmVille, maar speelt zich af in een hotel. Binnen het spel neem je het personage van manager aan en voer je verschillende taken uit. Van het werven van personeel, het inkopen van materialen zoals keukenapparatuur, het inspecteren van gerechten die worden geserveerd aan klanten tot het inkopen van de ingrediënten voor het menu. Het spel was alleen voor een zeer beperkt publiek toegankelijk. Er is kortom een hoop geld en tijd geïnvesteerd in een game die uiteindelijk weinig mensen willen spelen.

#4 Leaderboards: you’re the best and the worst

Een leaderboard geeft je spelers inzicht in hun prestaties ten opzichte van andere spelers. Zolang je in de top 3 staat ben je beslist gemotiveerd om nummer 1 te worden of te blijven. Maar voor de plekjes daaronder zal je motivatie, met het dalen van je positie, drastisch afnemen.

Schuldig: Microsoft Stack Ranking

Softwarebedrijf Microsoft maakt gebruik van een medewerkerevaluatiesysteem dat medewerkers (eigenlijk gedwongen) indeelt op behaalde prestaties. De verdeling is als volgt: een bepaald percentage van de leden in een team behoort tot de top performers, daarna komt een percentage gemiddelde performers en als laatst de ‘low performers’. Ga je dus met je team op een dag hard aan het werk, dan weet je dat – ongeacht hoe hard iedereen werkt die dag – er altijd iemand naar huis zal gaan met een slechte beoordeling. Teamleden gaan hierdoor concurreren met elkaar, in plaats van met hun echte concurrenten; andere bedrijven.

Focus op de samenwerking tussen spelers

Een leaderboard is beter dan niets, maar probeer hier absoluut niet je focus op te leggen. Focus in dat geval meer op de samenwerking tussen je spelers. Als je toch graag een leaderboard gebruikt, zou je het elke week of elke maand weer terug op nul kunnen zetten of je spelers in teams kunnen indelen. Daarbij zou je zelfs kunnen kijken of je de spelers aan de top eerlijk kunt verdelen over de teams.

#5 Je systeem is af (echt niet!)

Je gamificationsysteem heeft altijd behoefte aan constante bijsturing en aanpassing. Net zoals je organisatie constant in beweging is, moet ook jouw gamificationsysteem meebewegen. Dus pak het bij de hand en zorg dat het op het juiste pad en binnen de juiste flow blijft.

Was schuldig: Yahoo Answers

Yahoo Answers is een communitygedreven vraag-en-antwoord-site. Gebruikers kunnen er vragen indienen en beantwoorden. Om de participatie op de site te bevorderen, kunnen ze met hun acties punten verdienen. Het eerste ontwerp van de site gaf meer punten aan het stellen van vragen dan het beantwoorden van vragen. Daarnaast werden zelfs punten toegekend aan een beantwoorde vraag wanneer dit antwoord spam bevatte. Het beste antwoord werd gekozen door de community, waardoor het kon voorkomen dat sommige beste antwoorden bestonden uit spam.

Yahoo heeft bovenstaand probleem inmiddels al opgelost en is dus op dit moment niet schuldig meer te noemen. Maar dit voorbeeld laat wel zien dat je je gamificationsysteem altijd moet blijven monitoren en aanpassen waar nodig.

#6 Fear of failure

Gamification vereist een positieve aanpak en draait om positieve feedback. Belonen is het meest effectieve middel om gedrag te veranderen en het is veel effectiever dan het afstraffen van slecht gedrag. Om het snelst resultaat te behalen, moet je goed gedrag belonen en slecht gedrag negeren. Niet andersom.

Schuldig: Wuppermann staalfabriek

In de Wuppermann staalfabriek worden spelelementen ingezet om het werkproces te verbeteren. Wuppermann geeft zijn medewerkers hierbij scores, die voornamelijk op negatieve onderdelen zoals bedrijfsongevallen en stilstanden zijn gebaseerd. Wisten de medewerkers voorheen niet hoe vaak de productie door hun toedoen stil werd gelegd, wordt ze dit nu met het tonen van een rode, droevige smiley pijnlijk duidelijk gemaakt.

Medewerkers van Wuppermann noemen het ‘deprimerend’ steeds te worden herinnerd aan wat er mis is gegaan. Daarnaast zorgde de competitie tussen de verschillende ploegen volgens de medewerkers voor oncollegiaal gedrag. Teams lieten bijvoorbeeld problemen liggen voor de volgende ploeg om zo zelf een hoge score te behouden. Er is naar mijn weten tot op heden nog geen sprake van een beloningssysteem bij Wuppermann.

Positief belonen roept ook positieve gevoelens op en daar worden mensen blij van. Dat maakt het leuk! Dus geen droevig kijkende smiley’s, maar een blije smiley of no smiley at all.

#7 No clear focus

Het opstellen van een duidelijke, concrete bedrijfsdoelstelling en doelstellingen voor je gamificationproject is van groot belang. Eigenlijk zou deze valkuil bovenaan deze lijst moeten staan, aangezien dit stap 1 is bij het opzetten van je gamifcationproject. Het gedrag dat wordt beloond in je gamificationsysteem, baseer je namelijk op deze doelstellingen. Zijn je doelstellingen niet duidelijk, dan zal je gamificationsysteem sowieso falen in het dienen ervan.

Schuldig: Google News Badges

In 2010 introduceerde Google ‘News Badges’. Met het lezen van artikelen op Google News kon je badges verdienen die op je Google+-account getoond werden. Gewoon door ze te lezen, verder hoefde je niks te doen. Maar liefst 500 verschillende badges vielen er te verzamelen en je kon jezelf ‘up the ladder’ werken door zo veel mogelijk artikelen te lezen en ze te delen met vrienden. Tenzij je graag opschept over hoe belezen je bent, vraag ik me af wie er hierdoor gemotiveerd wordt om zoveel mogelijk artikelen te gaan lezen en delen op Google News?

Google maakte hier de fout gamification in te zetten omwille van gamification. Begrip van het gedrag en de behoeften van de gebruikers, daar werd niet naar gekeken. Laat staan de doelstellingen van de organisatie zelf.

#8 Een gamification-verslaving

Moeten we bij onze medewerkers ook alert zijn op een gamification-verslaving? Vergelijkbaar met een gameverslaving? Geen zorgen, gamification is geen game, het gebruikt alleen de gamemechanismen. De manier waarop deze mechanismen worden ingezet hebben een achterliggende betekenis en gamificationsystemen zijn er niet voor recreatieve doeleinden. Dus nee, als je het goed inzet, is gamification niet verslavend. Gal Rimon vertelt hier nog meer over in zijn blog.

Foto intro met dank aan Fotolia