Lente in het onderwijs, weg met angst voor social media!

We naderen het eind van een bewogen jaar in onderwijsland. Social media hebben hard op de schooldeur geklopt en scholen worstelen hiermee. Veel docenten voelen zich niet op hun gemak met social media en worden er onrustig van. Waar komt de angst voor social media bij deze docenten vandaan? Komt dit door gebrek aan kennis? Gebrek aan tijd? Of door alleen maar negatieve aandacht in de media?

Waarom angst?

2011 was het jaar van de dreigtweets. Het afgelopen jaar publiceerden @doodsbedreiging meer dan 3700 doodsbedreigingen die op Twitter geplaatst werden. Er zijn leerlingen opgepakt, scholen gesloten vanwege dreigtweets. Evelien van Zuidam schreef het al op Frankwatching: “Het verzenden van een dreigtweet is hetzelfde als iemand offline bedreigen en dus strafbaar indien het voldoet aan de voorwaarden van artikel 285 van het wetboek van strafrecht.”.

Natuurlijk moeten dreigtweets serieus worden genomen maar slaan we nu niet door? Vroeger belden kinderen voor de grap 112. De centralist nam de telefoon op en oordeelde of de melding serieus moest worden genomen of dat hier sprake was van een grap. Er was een intensieve communicatiecampagne, waar burgers en vooral kinderen werd uitgelegd wat de gevolgen zijn als je een vals melding doet. Er lijkt voor dreigtweets nog geen beleid aanwezig te zijn bij politie, gemeenten en scholen. Er is schijnbaar niemand, zoals de centralist bij 112, die de tweet in context plaatst en de waarde van de tweet kan beoordelen.

We reageren en vergroten uit

De politie pakt de kids op en de pers duikt er dan boven op. Zo moesten we in het programma Hart van Nederland zien hoe een jongen in Maassluis werd opgepakt omdat hij een bedreiging op Twitter had geplaatst. Waarom is dit nieuws? Als ik een valse melding met 112 voor de grap had gedaan zou ik dan ook op de buis zijn gekomen? De media geven met hun aandacht voor alles wat er mis kan gaan met social media wel een verwrongen beeld van de werkelijkheid. Wat doet dit met docenten die alleen maar kommer en kwel over social media lezen of op de televisie zien? De pers schenkt hier geen aandacht aan. Ze willen immers kijkers trekken, clicks krijgen. Met leuke positieve verhaaltjes is dat blijkbaar een stuk moeilijker dan met extremiteiten.

We gaan regels afspreken

Leerlingen zoeken naar grenzen, wat mag wel en wat echt niet kan. Social media op scholen lijkt vaak nog op een spel zonder grenzen, dus gaan we spelregels afspreken die houvast en duidelijkheid bieden voor alle betrokkenen zodat iedereen weet wat er van hem of haar wordt verwacht. CNV Onderwijs en Besturenraad hebben daarom een social media protocol opgesteld die scholen kunnen gebruiken. Verschillende edubloggers reageerden omdat men vond dat ook hier de nadruk vooral werd gelegd op de mogelijke gevaren en er niet wordt gesproken over de kansen voor scholen, zoals ik ook al aangaf in mijn blog van #rotschool naar #topschool @socialmedia. Laten scholen een voorbeeld nemen aan Adidas waar medewerkers worden aangemoedigd om de wereld over hun werk en hun passie te vertellen.

Zoek de verbinding

It takes a village to raise a child. Met andere woorden: bij het opvoeden en leren van kinderen zijn alle mensen in de (onmiddellijke) omgeving van het kind betrokken. Het is de hele gemeenschap waarin kinderen leven en leren. Ouders staan niet alleen, scholen staan niet alleen, leerlingen staan niet alleen. Natuurlijk is er een gezamenlijk belang, omgaan met sociale media is blijkbaar lastig maar laten we dit dan samen oplossen, de dialoog aangaan op zoek naar de verbinding, zoals Frank de Boer zegt bij ‘de blauwe bal‘ actie bij Ajax: “Verbinding is uiteindelijk toch samenwerken”.

Sociale media? Je ziet het pas als je het doorhebt

Zoals in het trendrapport van Kennisnet te lezen is, hebben sociale media het onderwijs veel te bieden. Het biedt toegang tot kennis, je kunt de wereld binnenhalen, helpt de muren van de school te doorbreken, sluit aan op belevingswereld van leerlingen. Jacqueline van der Loo gaf hiervoor al enkele mooi praktijkvoorbeelden over het inzetten nieuwe technologieën in de klas en de omgeving, of neem David Pijpaert (docent Aardrijkskunde op RSG Stad + Esch) die Twitter gebruikt in zijn les.

Angst wordt vaak gevoed door gebrek aan kennis. Als we de kennis over social media onder docenten kunnen vergroten door ze aan de hand te nemen en te laten zien wat er mogelijk is dan kan Cruijff weleens gelijk hebben: “Je ziet het pas als je het doorhebt”. Dit werd mede gevoed door een kleinschalig onderzoek in België, waaruit naar voren komt dat docenten die niet aanwezig zijn op sociale media en de helft van de gevallen het educatieve nut er niet van inziet. Maar van de docenten die wel aanwezig zijn op sociale media ziet 72% wel het educatieve nut ervan. Dat betekent dat als de kennis van sociale media groter wordt, je meer educatieve mogelijkheden gaat zien.

Er ligt ook een mooie rol voor de overheid om het gebruik van sociale media juist te stimuleren, want een examen zou pas echt leuk worden voor leerlingen als in de exameneisen van een vreemde taal komt te staan: “Leerling kan een online krantenartikel in een vreemde taal lezen, hierop reageren via een e-mail of forumbericht; daarbij via hashtags een discussie starten op Twitter en parallel daaraan op z’n Facebookaccount een separatie discussie starten in de doeltaal”.

Ook leerlingen laten zien wat er allemaal mogelijk is met sociale media, zoals 11 jarige Puck Meerburg die de apps Tafeltrainer, Tafeltrainer+, Tafeltrainer Junior en de Teylers Museum app heeft gemaakt of het voorbeeld van Thomas Suarez die wereldberoemd is geworden door zijn twee apps Bustin Jieber en Earth Fortune.

Op iedere school zit wel een Puck of Thomas; geef ze het podium en zet ze in om ‘het kennisgat’ te overbruggen. Want door kennis te vergroten, kun je angsten wegnemen. André Hazes schreef het ooit op een bierviltje: “Geef mij nu je angst, ik geef je er hoop voor terug”.

Laten we vandaag beginnen!

Het wordt tijd voor een positieve golf, een lente in het onderwijs waarin we zoeken naar verbindingen en hoe social media hierbij kunnen helpen. Als we dan een social media protocol maken dan staat daar in: gebruik je stem, lever een bijdrage, wees trots op je school, deel schoolnieuws, wees eerlijk, respecteer ouders, docenten, leerlingen, denk 2 keer na voordat je tweet, toon moed, wees open, gebruik je relaties uit je netwerk en wees een ambassadeur van je school! Laten we alle positieve energie in het onderwijsveld mobiliseren en verbinden dan wordt het een prachtig jaar met Lente in het onderwijs.

Hierbij doe ik een oproep aan alle docenten, leerllingen, schoolleiders van Nederland om bij te dragen aan Lente in het onderwijs. Laat zien wat voor moois je aan het doen bent, hoe jij de verbinding zoekt, hoe jij social media inzet om bruggen te bouwen, hoe jij social media inzet om leerlingen te boeien, hoe jij leert van leerlingen; hoe jij leert van ouders; hoe jij de brug slaat met ouders.

NOTE: dank aan alle mensen die hebben bijgedragen aan dit artikel in de verschillende LinkedIn discussies