Wilders + Zembla + Twitter = vuurwerk!

Na de opvallende uitzending van Zembla over Wilders afgelopen zondag, heb ik het twitterverkeer rond deze documentaire geanalyseerd. M’n analyse toont aan dat Geert Wilders meester is in het niets zeggen en toch lawaai maken. Ook leuk is dat de partijen aan de linkerzijde meer Twitteren dan die aan de rechterzijde. Zou Twitteren de échte linkse hobby zijn? In dit artikel bespreek ik mijn zoektocht naar en analyse van deze online rel. Het artikel gaat niet in op politieke voorkeuren of andere inhoudelijkheden waar ik geen kennis van heb. Voor een mooie discussie daarover verwijs ik je door naar Sargasso of de Telegraaf.

Zondagavond zond Zembla (VARA) de documentaire ‘Wilders: profeet van de angst‘ uit. Ik keek ernaar en was verbijsterd. Wat een aflevering! Verbijsterd was ik niet alleen door de uitspraken van Wilders die een voor een langskwamen, vooral ook door zijn optreden in het buitenland, maar daarnaast door het programma zelf. Nee, Zembla had de fragmenten aan elkaar geplakt op een manier die leek op Fitna van Wilders zelf! En dat was speels doorspekt met horror-fragmenten uit klassieke bioscoopfilms. Wat moest ik hier nu weer van denken?

Wat ik in ieder geval dacht is: “Dit gaat rumoer opleveren!”. En daarom ben ik gaan bijhouden wat er op Twitter allemaal voor gevolgen waren. Ik was benieuwd wat ik zou kunnen concluderen uit het van dichtbij meemaken van deze rel in de social media.

Realtime search van Twitter (search.twitter.com) leverde me al veel op. Vooral erg leuke quotes. Binnen een paar uur waren er ook ongeveer 500 mensen die over de aflevering getweet hadden. Sommigen negatief en anderen positief. Na een neutrale opinie als start werd de opinie op Twitter eerst positief – “eindelijk wordt Wilders eens aangepakt” – om daarna sterk negatief te kleuren. En dat bleef de dag erna ook zo. Dooranalyseren op realtime search wees vervolgens uit dat het directe gesprek over Zembla zeer snel overgewaaid was, maar dat gesprekken over Wilders onverminderd door gingen. Nu ook los van Zembla en over andere Wilders-gerelateerde zaken.

Eindsaldo was dat het twitterende publiek gemiddeld meer negatief dan positief was over de Zembla-uitzending. Ook bleek dat men voornamelijk een mening had geventileerd die ofwel sterk positief was of sterk kritisch. Neutraal was bijna niemand meer. Als meningvorming en discussie het doel was van Zembla, dan was het dus goed gelukt. Maar als onafhankelijke journalistiek het doel was dan was het mijns inziens niet gelukt…

Resultaat na één uitzending van Zembla was in ieder geval dat in de eerste uren na de uitzending 50 tweets ruim 20.000 mensen bereikte. Dat is de zogenaamde tweetreach. En er waren ruim 500 tweets in de eerste uren! Eenvoudige rekenwerk levert op dat dit onderwerp dus 200.000 Twitteraars heeft bereikt in de eerste paar uren! En dan kwamen daarna nog meldingen in andere media…

Een korte check op Google Trends wees verder nog aan dat dit niet eens een erg grote buzz was. Eerder bij de weigering van Wilders in Engeland en publicatie van Fitna was de buzz veel groter!

En Wilders is de lachende partij. Met zijn 95 tweets totaal en slechts één (!!!) tweet over dit onderwerp staat hij weer vol in het nieuws. Terwijl die media-aandacht de laatste tijd juist leek terug te lopen. Daags na de uitzending waren de landelijke bladen het er in ieder geval over eens: De Zembla-uitzending was niet goed. Juist door Telegraaflezers wordt deze mening  onderstreept. Ook in de discussie. Maar ook de Volkskrant en het NRC – normaal niet schuw van kritiek op Wilders – waren kritisch over Zembla en repten minder over Wilders. Dat geeft te denken. De Wildersstemmers die de uitzending waarschijnlijk niet eens hadden gezien konden weer heerlijk van leer trekken richting de PvdA, op links en op de politiek in het algemeen. En het campagneteam van Wilders ook. Koren op de molen dus.

Maar wat is eigenlijk precies het twitterende publiek? En wat doen de politieke partijen precies? Op naar de volgende analyse: partij-Twitter! Dat bleek een bijzonder beeld te geven. Twitter lijkt het meest gebruikt te worden door de linkerzijde van het politieke spectrum. Interesssant! Of misschien logisch? Is Twitter iets voor jongeren/dertigers en progressief Nederland? En ook lijkt de links geörienteerde partijen meer persoonlijk via fractievoorzitter te twitteren en de rechterzijde meer centraal via de partij. Iemand een suggestie voor een conclusie op dit punt?

Nou ja, ik ga eerst verder met de feiten en cijfers. Feit is dat van de zeven grootste partijen – in de peiling op dit moment – de partijen te rechter zijde van het politieke spectrum slechts 30% van het aantal tweets op hun naam hebben en de partijen te linker zijde 70%. De rechter partijen twitteren dus minder. Voor het aantal twittervolgers is de verhouding rechts:links iets meer evenredig, namelijk 55%:45%. En voor de tweetreach zo goed als gelijk. Ik heb hierbij rekening gehouden met eventuele naamsonduidelijkheid zoals @CDAnieuws en het trefwoord CDA. Ook zijn de ‘officiële’ Twitteraccounts gebruikt zoals vermeld op iedere partijsite. Het lijkt er dus op dat de linker partijen drukker twitteren dan die aan de rechterzijde. Het effect voor de tweetreach is echter gelijk. Rechts is dus efficiënter.

Kijk je naar de lijsttrekkers dan is het beeld anders. Geert Wilders twittert zeer weinig maar krijgt wel veel aandacht op twitter. Alexander Pechtold en Femke Halsema twitteren veel en hebben veel twittervolgers. Uit deze analyse blijkt dat 74% van de Twitter-activiteit – een cijfer dat bestaat uit tweets, volgers en tweetreach – links is en 36% rechts. Deze cijfers zijn ook weer netjes gecorrigeerd voor naamsverwarring zoals bij @GeertWildersPVV en het trefwoord wilders. Geen rekening is gehouden met mogelijke kroonprinsen zoals @MaximeVerhagen en Twitterkoningen als @DiederikSamson.

Maar zoals je ziet in bovenstaande figuur voert links de boventoon met name door @FemkeHalsema. Zij tweet veel en heeft enorm veel twittervolgers. Dat leidt ertoe dat zij een tweetreach had van bijna 40.000 in precies dezelfde periode als de tweetreach van 20.000 van Wilders net na de Zembla-uitzending. En dat dus zonder dat het over haar ging! Ze deed echter wel met twee heldere tweets mee aan de discussie: helder, eerlijk en kritisch. Dat terwijl de keizer onder de twitteraars @FritsWester de uitzending net gemist had.

Maar wat leren we nu van deze analyse. Ik heb er in ieder geval heel erg veel ideeën bij. Ook op sociologisch en politiek gebied. En ook meningen! Ik hou me in dit artikel echter bij mijn specialiteit: de social media. Voorzichtige conclusies op dit vlak zijn de volgende:

• Links twittert meer dan rechts: zowel collectief als via de fractievoorzitter;
• Rechts is meer efficiënt qua tweetreach gezien het aantal tweets dat ze de wereld in helpen;
• Provocerend zijn werkt in de social media net zoals dat in de echte media werkt;
• Een balletje kan raar rollen in de publieke opinie: tweets kunnen een averrechts effect hebben;
• Een rel is zo over, gezien de snelheid waarmee de Zembladiscussie uitdoofde.

Mijn persoonlijke conclusie van dit alles is eenvoudig. Wees in social media eerlijk, transparant en authentiek. Ga niet in op provocatie, blijf inhoudelijk en “keep your eyes on he ball”. Het is mijn overtuiging dat dat op de lange duur het beste werkt. Wees in social media gewoon jezelf.

Oh, en nog wat… Het kan geen kwaad om af en toe goed te analyseren, te structuren, te overdenken, te proberen en advies in te winnen van mensen die er wat over weten. En voor de gehele analyse kun je de presentatie op slideshare kijken (zie onder).