De Nederlander gevangen in het sociale web?

Ruigrok|NetPanel peilt jaarlijks de status van de Nederlander op het gebied van ‘web 2.0’ of ‘het sociale web’. In maart 2008 is het onderzoek uitgevoerd onder een representatieve steekproef van 1807 Nederlanders. In dit artikel wordt ingegaan op een aantal bevindingen uit dit onderzoek: zijn we allemaal als vliegen gevangen in het sociale web? Of zijn we voorlopig nog afwachtend? En hoe zit het met de steeds voortdurende groei van online netwerken

Met name sites met sociale component groeien in bekendheid en gebruik

De term ‘web 2.0’ is ten opzichte van 2007 meer bekend in Nederland, maar de massa kent het begrip (nog) niet. In 2007 had 10% ervan gehoord, nu is dat 18%. Ondanks de lage bekendheid van de term, blijken web 2.0 toepassingen steeds meer geïntegreerd in ons dagelijks leven: kennis en gebruik van een steeds grotere diversiteit aan toepassingen nemen toe.

Online toepassingen met een sociale component zijn het meest gestegen in bekendheid. Voorbeelden hiervan zijn online netwerken zoals Hyves (van 53% in 2007 naar 81% in 2008), Facebook (4% naar 16%) en LinkedIN (4% naar 11%). Opvallend is dat de bekendheid van een aantal toepassingen is gedaald: de geholpen bekendheid van SecondLife is afgenomen van 22% tot 14% en ook Video.google.com moet het ontgelden. Waarschijnlijk ten goede van YouTube, die in bekendheid is gestegen van 65% naar 82%.

Hyves verslaat Marktplaats als voornaamste site

Naast bekendheid is ook gekeken naar het gebruik en het relatieve belang van sites en toepassingen. Hoewel Marktplaats nog steeds op nummer 1 staat als meest gebruikte toepassing in Nederland, is Hyves de nieuwe nummer 1 geworden als belangrijkste toepassing voor de Nederlander.

Een kwart van de Nederlanders die Hyves regelmatig gebruiken geeft aan dat dit voor hen de meest belangrijke site is. In 2007 stonden Marktplaats en Wikipedia nog op de eerste en tweede plaats als belangrijkste sites.

Nederlander netwerkt steeds meer online

Veel Nederlanders zien in online netwerken – zoals Hyves – de grootste trend van dit moment op internet. Dit is ook zichtbaar in de cijfers. Vorig jaar gaf 59% aan niet actief te zijn op online netwerken, in 2008 is dit nog maar 41%. Deze stijging zit met name in online sociale en zakelijke netwerken. Ook besteden online netwerkers er anno 2008 meer tijd aan.

Ook de houding op online netwerken verandert: we beginnen te wennen aan de nieuwe digitale vrienden. Nederlanders zijn nu minder selectief in het toelaten van mensen in het netwerk. In 2007 weigerde 57% van de netwerkers nog regelmatig de mensen toegang tot hun netwerken, nu is dat ‘nog maar’ 45%.

Motieven verschillen per online netwerk

In het onderzoek is gekeken naar de motivaties van de Nederlanders om actief te zijn op het voornaamste online netwerk. Motieven zijn verschillend per netwerk, omdat ieder netwerk voor de doelgroep zijn eigen benefits heeft. Zo is Hyves vooral voor het zoeken en vinden van mensen en communicatie, MSN Spaces voor goedkope communicatie op afstand, Schoolbank voor het zoeken van oude bekenden en LinkedIn voor het vergroten van carrièrekansen.

De voornaamste motieven per netwerk:

Hyves

1. Oude bekenden zoeken / vinden (54%)
2. Communiceren met goede contacten (26%
3. Communiceren met mensen die ver weg wonen (25%)
4. Plezier (25%)
5. Nieuwsgierigheid (24%)
6. Foto’s bekijken van mijn contacten (18%)
7. Kijken wat mijn contacten bezighoudt (16%)
8. Communiceren met minder goede contacten (18%)
9. Op een goedkope manier berichten sturen (10%)
10. Foto’s laten zien aan mijn contacten (9%)

MSN Spaces

1. Communiceren met mensen die ver weg wonen (43%)
2. Op een goedkope manier berichten sturen (31%)
3. Communiceren met goede contacten (31%)
4. Plezier (28%)
5. Nieuwsgierigheid (22%)

Schoolbank

1. Oude bekenden zoeken / vinden (77%)
2. Nieuwsgierigheid (37%)
3. Plezier (19%)
4. Foto’s kijken van mijn contacten (16%)
5. Communiceren met goede contacten (12%)

LinkedIn

1. Mijn carrièrekansen vergroten (32%)
2. Mezelf beter vindbaar maken (27%)
3. Nieuwsgierigheid (27%)
4. Mezelf profileren (24%)
5. Communicatie met zakelijke relaties (23%)

Mannen versus vrouwen op het sociale web

Waar web 1.0 meer een mannendomein was, is het sociale web juist aan de vrouw goed besteed. Uit meer van onze onderzoeken is gebleken dat vrouwen meer worden gedreven door hun sociale motieven in hun online gedrag dan mannen. Vrouwen zijn meer sociaal-emotioneel, mannen meer informatief-instrumenteel. Vrouwen noemen relatief vaker ‘communicatie’ als reden om online sociaal te netwerken, terwijl mannen juist vaker ‘jezelf laten zien’ en ‘jezelf beter vindbaar maken’ als motieven noemen. Het is dan ook niet verbazend dat mannen vaker het aantal vrienden op een netwerk zien als een graadmeter voor succes dan vrouwen.

Ook de mate van betrokkenheid bij een netwerk blijkt te verschillen: mannen hebben bijvoorbeeld minder moeite om over te stappen naar een ander netwerk als ze zien dat contacten daar naartoe verhuizen dan vrouwen.

Netwerker wil eerlijkheid

Al het enthousiasme over online netwerken heeft ook een keerzijde. Een ruime meerderheid van de online netwerkers ervaart teleurstellingen (88%) over deze manier van netwerken. Niet gek, want de karakteristieken van dit medium brengen dilemma’s met zich mee: wat laat ik van mezelf zien? Hoe ga ik om met de openbaarheid van mijn gegevens?

De voornaamste teleurstellingen zijn: fakers en nepprofielen (32%), reclame (32%) en mensen die zich anders en beter voordoen dan ze zijn (31%). Schijnbaar verwachten we in al onze openheid dat anderen zichzelf ook naar waarheid laten zien. Andere voorname ergernissen zijn: gevonden worden door mensen waar je geen zin in hebt (23%), trage en drukke websites (23%) en de openbaarheid van je gegevens (18%).

Online netwerken levert offline vrienden op

Naast teleurstellingen kan online netwerken de slimme gebruiker veel opleveren, zoals nieuwe vrienden. De stellingname dat ‘digitaal sociaal zijn’ afbreuk doet aan het gewone offline leven is door dit onderzoek verworpen. Slechts 5% van de Nederlanders zegt minder tijd over te houden voor vrienden in het ‘echte’ leven door online verworven contacten. 27% geeft zelfs aan dat online verworven contacten leiden tot vriendschappen in het echte leven.

Relativeer

Als het gaat om het bepalen van het belang van sociale media voor de Nederlandse consument blijft enige relativering ook in 2008 noodzakelijk. Er zijn genoeg mensen die het sociale web laten voor wat het is en gebruiken internet met name voor informatieve doeleinden. Ze geven aan niet de kennis en kunde te hebben om zichzelf online te profileren uiten, hebben er geen interesse in of voelen niet de behoefte, blijkt uit het onderzoek.

Daarnaast is er een grote groep online die sociale media wel uitproberen door accounts en profielen aan te maken, maar die er weinig mee doen. Het is van belang om deze groepen in communicatiestrategieën niet te vergeten. Het blijft vooralsnog een kleine groep die de grootste hoeveelheid content en traffic genereert, die het best bereikt wordt door online communicatie.

Mail voor meer informatie over dit onderzoek naar hanneke@ruigroknetpanel.nl. Zie ook het eerdere artikel Ik ben online zichtbaar, dus ik besta.